İstanbul’da kaç bina zelzele riski altında?

7.4 büyüklüğündeki 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin akabinde 30 yıl içinde olacağı kestirim edilen İstanbul’u bekleyen büyük zelzele tehlikesi, 10 kenti yıkıp geçen Kahramanmaraş merkezli sarsıntı felaketinin akabinde tekrar akıllara geldi. Uzmanlar İstanbul’da 2030 yılına kadar 7 ve üzerinde bir zelzelenin olma mümkünlüğünün yüzde 64 olduğunu belirtiyor.

HASAR ALACAK BİNA SAYISI ARTTI

İstanbul genelinde resmi kayıtlarda 1 milyon 166 bin bina bulunuyor. Binaların 255 bini 1980 öncesinde, 533 bini 1990-2000, 376 bini de 2000-2019 yılları ortasında inşa edildi. “İstanbul Muhtemel Sarsıntı Kayıp Kestirimlerinin Güncellenmesi Projesi” sonuçlarına nazaran; İstanbul’da meydana gelecek 7.5 büyüklüğündeki bir zelzele senaryosunda yaklaşık 48 bin binanın ağır yahut çok ağır, 146 bin binanın ise orta hasar alacağı varsayım ediliyordu. İBB Zelzele Risk İdaresi ve Kentsel Güzelleştirme Dairesi Başkanlığı’nca yapılan yeni kestirimlere nazaran ağır yahut çok ağır hasar alacağı iddia edilen bina sayısının evvelki çalışmalarda iddia edilen sayıya oranla 1.8 kat; orta hasar alacağı iddia edilen bina sayısının ise 3.3 kat arttı.

İstanbul’un son 20 yılda süratle betonlaştı.

YAKLAŞIK 250 BİN BİNA

Analizin sonuçlarına nazaran İstanbul’da 91 bin 81 bina ağır yahut çok ağır hasar,  167 bin 116 bina orta hasar alacak. Yani yaklaşık 250 bin bina hasar görecek. Çalışmalarda 140 milyon ton enkazın çıkacağı, 40 milyar dolarlık ekonomik kayıp oluşacağı, Avrupa yakasının güney kısmının en büyük hasarı alacağı iddia ediliyor.

Ümraniye

İLÇELERDEKİ RİSK NE DURUMDA?

İBB, İstanbul’un 39 ilçesi için “İlçe Muhtemel Zelzele Kayıp İddiası Kitapçıkları” hazırladı. Kitapçıklarda, mümkün bir İstanbul sarsıntısında ortaya çıkacak bina hasarları ve süreksiz barınma muhtaçlıklarının büyüklüğü dikkat çekiyor.  Arnavutköy’de 2 bin, Ataşehir’de 3 bin, Bağcılar’da 10 bin, Bakırköy’de 6 bin, Beyoğlu’nda 4 bin 200, Büyükçekmece’de 9 bin, Çatalca’da 2 bin, Esenler’de 5 bin, Fatih’te 15 bin, Kâğıthane’de 2 bin, Kartal’da 4 bin, Küçükçekmece’de 13 bin, Sancaktepe’de 3 bin, Silivri’de 9 bin, Sultanbeyli’de 45 bin, Tuzla’da 7 bin, Üsküdar’da 4 bin yapıda orta ve üstü hasar meydana gelmesi bekleniyor.

Ataşehir

BARINMA MUHTAÇLIĞI ORTAYA ÇIKACAK

Avcılar’da 35 bin, Başakşehir’de 13 bin 500, Beylikdüzü’nde 27 bin, Çekmeköy’de 4 bin, Esenyurt’ta 67 bin 410, Gaziosmanpaşa’da 14 bin, Kadıköy’de 17 bin, Maltepe’de 20 bin, Pendik’te 28 bin, Ümraniye’de 16 bin, Sarıyer’de 6 bin 600, Sultangazi’de 10 bin, Şile’de 900, Zeytinburnu’nda 31 bin hane için, süreksiz barınma gereksinimi ortaya çıkacak.

 100 YILA GEREKSİNİM VAR

İstanbul’da binaların yüzde 70’i yani 817 bin bina 2000 yılı öncesi yapıldığı için zelzeleye karşı zayıf kabul ediliyor. Bu binaların tekrar yapılması ya da güçlendirilmesi gerekiyor.2012-2022 ortasında 10 yılda İstanbul’da Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından  79 bin 891 bina riskli ilan edildi, 72 bin 490 riskli bina yıkıldı. Bu 373 bin 820 bağımsız kısma denk geliyor.  Sayılar 10 yılda riskli binaların yüzde 10’unun dönüştüğünü gösteriyor. Bu süratle İstanbul’un dönüşümü için 100 yıla muhtaçlık var.

Fikirtepe

DEPREM TOPLANMA ALANLARI

İstanbul’da beklenen 7 ve üzeri büyüklükteki sarsıntıdan sonra vatandaşların toplanacağı alanlar da vakitle imara açıldığı için şu an birçoklarının üzerinde AVM’ler bulunuyor. Kentte boş alan kalmadığı için mezarlıklar da sarsıntı toplanma alanı olarak kullanılacak. İBB Sarsıntı Risk İdaresi ve Kentsel Düzgünleştirme Daire Başkanlığı’nın çalışması sonucu kentteki 39 ilçenin afet sonrası “Toplanma ve Süreksiz Barınma Alanları”nı belirlenerek 2020 yılında kamuoyuna açıklandı.

Göztepe

859 NOKTA BELİRLENDİ

İstanbul’da toplam 32 milyon metrekarelik  859 adet toplanma ve barınma alanı belirlenmiş durumda. Bu haritaya göre  “toplanma alanları” içinde AVM’lerin önündeki meydanlar ve mezarlıklar,  “geçici barınma alanları” içinde de AVM binaları bulunuyor.  Zelzele nedeniyle konutları kullanılamaz hale gelen nüfusun barınma gereksiniminin karşılanacağı  “geçici barınma alanları” olarak millet bahçeleri, stadyumlar, meydanlar, açık spor alanları, parklar, askeri alanlar, spor tesisler ve AVM’ler belirlendi. Bu alanlar içinde Sultanahmet Meydanı, Taksim Meydanı ve Seyahat Parkı, Şişli’deki  Nişantaşı Citys AVM, Cevahir AVM, Trump AVM, Profilo AVM, Özdilek AVM, Kanyon AVM’nin de ortalarında bulunduğu çok sayıda bina ve meydan yer alıyor.

Maltepe

MEZARLIKLAR TOPLANMA ALANI

Afet sırasında ve sonrasından insanların hemen ulaşacağı, büyük şoku atlatabilmeleri yakınları ile bir ortaya gelebilmeleri ve haberleşmelerine imkan veren küçük ölçekli “toplanma alanları” da AVM meydanları, açık otoparklar, mezarlıklar, eğitim, dini tesis ve resmi kurumların bahçeleri olarak belirlendi.  Toplanma alanları içinde Gülhane Parkı, Sultanahmet Cami, İÜ Beyazıt Yerleşkesi, Maçka Parkı, Feriköy Mezarlığı, Zincirlikuyu Mezarlığı üzere noktalar bulunuyor.

Son yıllarda hem seçimler öncesinde hem de şehircilik ile ilgili tertiplerde yaptığı konuşmalarda yatay mimari vurgusu yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “İstanbul’a ihanet ettik, hâlâ da ihanet ediyoruz” demişti. Çamlıca Kulesi’nden kelam konusu ihanet net olarak görünüyor.

Erdoğan 7 Kasım 2017’de ise şöyle demişti: “Günümüz kentleri beşere huzur vermiyor. Beton, beton, beton. Orada ruh yok, huzur yok.”