Birleşik Kamu-İş araştırdı! İşte halkın enflasyonu
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge ünitesi KAMUAR, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden tertipli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel besin unsurundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Ağustos 2023 sonuçlarını açıkladı. “Halkın Enflasyonu” isimli araştırmada şu bilgiler yer alıyor:
*Seçimden sonra Türkiye yeni bir yüksek enflasyon sürecine girerken, yaz ayı olmasına karşın besin fiyatlarında temmuzda yüzde 12,8 üzere epeyce yüksek bir süratle başlayan artışlar ağustos ayında da yüzde 8,9 ile devam etti.
*Yılın birinci sekiz aylık devrindeki fiyat artışı yüzde 63,3’ü bulurken, besindeki yıllık enflasyon da yine üç haneli sayılara çıkarak yüzde 102,1 olarak gerçekleşti. Sonbahar ve kış aylarında besin enflasyonunun çok daha yüksek oranlara ulaşacağı varsayım ediliyor.
“YOKSULLARIN HARCAMASININ YÜZDE 35,8’İ GIDA”
*TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere nazaran en güçlü yüzde 20’lik kısmın tüketiminin yüzde 16,6’sını besin için ayırırken, en fakir yüzde 20’lik kesimde besine ayrılan oran yüzde 35,8’e kadar çıkıyor. İkinci yüzde 20’lik kümede yer alanlar ise harcamalarının yüzde 29,8’ini besine yüzde 25,6’sını ise konut ve kiraya ayırıyor.
*Dolayısıyla besin fiyatlarında Türkiye’de son 39 aydır yaşanan kesintisiz artış en fazla toplumun sabit gelirli fakir bölümlerini olumsuz etkiliyor.
*Araştırmayla, gelirinin büyük kısmını besine ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı rastgele bir müdafaası bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve fakirlerin yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun kestirim edilmesi amaçlanıyor.
“GIDA SEPETİ İÇİN BU YIL TEMMUZ AYINDA 547 LİRA ÖDEMEK GEREKTİ”
*Yanlış ekonomik siyasetlerin besin fiyatlarında tetiklediği açtığı artış, ülkedeki açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor.
*Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana besin fiyatları yüzde 447 oranında arttı.
*Diğer bir tabirle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için bu yıl temmuz ayında 547 lira ödemek gerekti.
“BAZ TESİRİYLE DÜŞÜŞ ETKİSİNDEYDİ”
*2022 yılında yüzde 179,3’e kadar yükselen besin fiyatlarındaki yıllık enflasyon bu yıl haziran ayına kadar baz tesiriyle, öteki bir tabirle bir evvelki geçen yılın birebir aylarında besin fiyatlarında yaşanan artışın bu yılın birebir ayındaki artıştan yüksek olması nedeniyle düşüş eğilimindeydi.
*Yıllık enflasyonun baz tesiriyle evvelki aylara ve geçen yıla nazaran geriliyor olması fiyatların azalmasından değil artış suratının azalmasından kaynaklanıyordu. Evvelki yılın birebir ayındaki yüksek oranlı artış son bir yılın hesabından çıktığı için yıllık artış azalıyordu.
*Ancak temmuz ayından başlayarak aylık artışlar yine evvelki yılın birebir ayındaki artış oranının üzerine çıkmasıyla birlikte yıllık enflasyon da yine da yükselmeye başladı.
*Haziranda yüzde 80,5’e indikten sonra temmuzda yüzde 92,2’ye çıkan yıllık enflasyon, ağustosta üç ay ortadan sonra yine yüzde 100’ün üzerine yükseldi.
“EKMEK, PİRİNÇ, UN, BULGUR…”
*Ağustosta, tüm harcama kümelerinde fiyatlar bir evvelki yıla nazaran epey yüksek oranlarda arttı. Yaz ayı olmasına karşın bilhassa meyve fiyatlarındaki yüksek artışlar dikkat çekti. Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları ağustosta bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 13,2 oranında artarken, et ve balık kümesi fiyatlarında yüzde 2,5 oranında artış yaşandı.
*Et ve balık fiyatlarında yılbaşından bu yana yaşanan artış yüzde 89’a yaklaştı. Ağustosta evvelki aya nazaran süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları yüzde 13 oranında artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 14,9 olarak gerçekleşti.
*Meyve fiyatlarının yüzde 12 oranında arttığı ağustosta zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 2 oranında artış yaşandı.
“GIDA FİYATLARI SON İKİ AYDA TOPLAM YÜZDE 22,8 ORANINDA ARTIŞ KAYDETTİ”
*Ağustosta bakliyat fiyatları yüzde 5,6 artarken, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin unsurlarından oluşan başka işlenmiş besin fiyatlarındaki artış eğilimi ise yüzde 11,7’yle hızlanarak ile devam etti.
*Böylece, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin hususundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için ağustosta, bir evvelki aya nazaran yüzde 8,9 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı. Besin fiyatları son iki ayda (temmuz ve ağustos) toplam yüzde 22,8 oranında artış kaydetti.
“YÜZDE 25 ARTIRIMLA YETİNMEK ZORUNDA KALAN EMEKLİLER…”
*Gıda fiyatları yılın birinci sekiz aylık devrinde ise yüzde 63,3 oranında artış yaşandı. Böylelikle seyyanen artırım nedeniyle değişik maaş ve fiyat düzeyine değişik oranlarda yansımış olan bu yıl temmuz ayında yılın ikinci yarısı için yapılan fiyat ve maaş artırımları, birçok fiyatlı için yılın birinci sekiz aylık periyodundaki besin fiyat artışına yetişemedi.
*Yüzde 25 artırımla yetinmek zorunda kalan emeklilerin satın alma gücündeki erime de hızlanarak devam etti.
“YUMURTA FİYATLARINDA YÜZDE 55,8 ORANINDA ARTIŞ OLDU”
*Bu yıl ağustosta geçen yılın birebir ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 70,1, et-balık fiyatlarında 115,8, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 55,8 oranında artış oldu.
*Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 59,3 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 132,3, zerzevat fiyatları ise yüzde 239,6 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 37,2, başka besin fiyatları ise yüzde 71,3 oranında zamlandı.
*Tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlara yanlışsız tırmanmaya devam edeceğine işaret ediyor.
“YÜZDE 115,4 ORANINDA ARTIŞ GÖSTERDİ”
*Eylül 2022- Ağustos 2023 aylarını kapsayan son bir yıllık devirdeki ortalama besin fiyatları, Eylül 2021-Ağustos 2022 periyodundaki ortalama fiyatlara nazaran yüzde 115,4 oranında artış gösterdi. (ANKA)
