Elazığ, Batman ve Bingöl’deki akademisyenler, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da birtakım şehirlerde gökyüzünde dün akşam görülen parlak ışığın “meteor”dan kaynaklandığını söz etti.
Fırat Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fahrettin Yakuphanoğlu, güneş sisteminde muhakkak bir yörüngede dolanan irili ufaklı asteroit ismi verilen milyonlarca kaya ve metal modüllerinin olduğunu belirtti.
Asteroit üzere çeşitli gök cisimlerinden kopan irili ufaklı kaya kesimlerinin çekim kuvvetlerinin tesiriyle vakit zaman dünyanın yörüngesiyle kesişerek büyük bir süratle atmosfere girebildiğini anlatan Yakuphanoğlu, dün akşam meydana gelen gökyüzü olayının bunun bir sonucu olduğunu söyledi.
Dünya atmosferine giren gök cisimlerine meteor ismi verildiğini, bunların yer yüzüne düşen küçük kesimlerine ise gök taşı denildiğini belirten Yakuphanoğlu, şöyle devam etti:
“Meteorlar, saniyede 12 ile 72 kilometre üzere çok yüksek bir süratte atmosfere girdiklerinde çok sayıda hava molekülü ile karşılaşır, bunun sonucunda meydana gelen sürtünme, basınç ve öbür kimyasal etkileşimlerden ötürü gök taşı ısınarak yanmaya başlar ve sonrasında ısı ve ışık yayar. Oluşan meteor, yapısında bulunan sodyum, bakır, demir ve magnezyum üzere elementlerin yoğunluğuna nazaran farklı renklerde ışıma yapar. Dün birçok vilayette gözlemlenen meteorun mavimsi rengine baktığımızda, bunun yapısında daha çok bakır, bakır izotopları ve bileşenlerinin olduğunu söyleyebiliriz.”
“DAHA ÇOK GÖRÜLECEK”
Yakuphanoğlu, güvenlik kamerası imajlarında meteorun atmosferde belirdikten birkaç saniye içerisinde ışık yayarak bir anda gökyüzünde sönümlendiğini söz ederek, şöyle devam etti:
“Öngörümüz bundan sonraki yıllarda bu tür gökyüzü olaylarının daha çok görülebileceği istikametindedir lakin bunların şu an için dünya için bir tehlike oluşturabildiğini söylememiz yanlışsız değildir. Bir meteorun dünyaya ziyan verebilmesi için devasa bir büyüklükte olması gerekir ki bu büyüklükte bir meteorun çok yüksek süratte hareketi gerekir, bu da imkansız üzere. Dünya atmosferine giren meteorlar küçük çapta olup bunlar atmosfere girdikleri anda sürtünmeden kaynaklı ısınarak yanmaya başlar. Bunların büyük bir kısmı atmosferde eriyip buharlaşıyor ve dünyaya taş olarak düşmüyor fakat kimileri da taş olarak düşüyor.”
NEDEN PARLAKLIĞI DAHA FAZLA GÖRDÜK?
Batman Üniversitesi Beşiri Organize Sanayi Bölgesi Meslek Yüksekokulu Elektrik ve Güç Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali İhsan Keskin de dün akşam parlak ışık biçiminde görülen olayın meteor düşmesi olduğunu söyledi.
Meteorun atmosferde yanması sonucunda güç ve ısıya dönüşmesiyle parlaklığın ışık olarak görüldüğünü anlatan Keskin, “Diğer meteorlardan farklı olarak, meteorun bizim bakış açımıza nazaran paralel bir biçimde bize yanlışsız gelmesinden ötürü bu parlaklığı daha fazla gördük. Öteki meteorlar belirli bir açıdan atmosfere düştüğü için bir ışık hüzmesi, bir yıldızın kayması olarak seyredebiliyoruz” dedi.
Meteorların büyüklüğünün genel olarak toz kadar olduğunu tabir eden Keskin, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bazıları ceviz büyüklüğünde, kimileri da 7 santimetreyi geçecek kadar oluyor. Birden fazla çoklukla yeryüzünden 70-80 kilometre üstte parçalanıyor. O parçalanmadan kurtulup dünyaya düşenler de oluyor lakin genel olarak okyanuslara, yerleşim yeri olmayan yerlere düşüyor. Bazen yerleşim yerlerine düşerse tahribatlara neden olabiliyor. Bu, meteorun büyüklüğüne nazaran değişebilir. Birçok vilayetten büyük bir ışık yansıması olarak görülen meteor, dünyanın farklı noktalarında yıldız kayması formunda görüldü. Bizim bölgemizde ise bu durum gökyüzünde 2-3 saniyelik bir aydınlanmaya sebep oldu.”
Keskin, çabucak gün irili ufaklı binlerce meteorun atmosfere giriş yaptığını kelamlarına ekledi.
“ÇALIŞMALARA BAŞLANDI”
Bingöl Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İbrahim Yasin Erdoğan ise “Meteorun tam olarak nerede atmosfere girdiği, yeryüzüne rastgele bir meteorit (gök taşı parçası) düşüp düşmediği ile ilgili tespit çalışmalarına başlanmıştır. NASA, Bingöl Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve çeşitli üniversitelerdeki araştırmacılar tarafından çalışmalara başlanıldı. Yapılacak çalışmalarla meteorun büyüklüğü, tam olarak düştüğü güzergah, kökeni, yapısı, içeriği üzere bilgiler tespit edilecektir. Meteor ile ilgili daha net bilgiler ilerleyen günlerde ortaya çıkarılacaktır.” diye konuştu.
Diyarbakır, Elazığ, Bingöl, Erzurum ve Tunceli’nin ortalarında bulunduğu kimi kentlerde dün akşam saatlerinde gökyüzünde kayan parlak ışık görülmüştü.
Kimi vatandaşlarca cep telefonu kamerasıyla kaydedilen ayrıyeten araç kamerasına da yansıyan ışıkla ilgili görüntüler, toplumsal medyada paylaşılmıştı. Toplumsal medyada imajlardaki parlak ışığın gök taşı olabileceği yorumları yapılmıştı. (AA)
