Astım ilaçları bağımlılık yapar mı?

Toplumumuzda sıklıkla karşılaşılan kronik bir teneffüs yolu hastalığı olan astım ve tedavisiyle ilgili hakikat bilinen yanlışlar var… Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk, bu mevzuda akıllarda soru işaretlerine neden olan noktalara değinerek, şu açıklamaları yaptı:

Dr. Ali Vefa Öztürk

HASTALIK NASIL TETİKLENİR?

Astım, akciğere hava taşıyan borular olan bronşların belirli vakitlerde daralmasıyla oluşan iltihaplanma temelli bir akciğer hastalığıdır. Çoklukla genetik olarak yatkın şahısların olumsuz etraf şartlarına maruz kalmaları sonucunda oluşur. Bebeklik ve çocukluk periyotlarında maruz kalınan tütün eserleri, mesken tozları, ilaçlar, kumaş tozları, küfler, rutubet, parfüm – paklık gereçleri – boya üzere kimyasallar, bitki tozları ve polenler üzere organik tozlar risk faktörleridir. Bunlar hem astımın oluşumunda hem de astım ataklarının gelişiminde rol oynamaktadır. Ayrıyeten virüsler, bakteriyel ve mantar enfeksiyonları, bilhassa de grip, bronşit, zatürre, nezle üzere hastalıklar astıma yol açabilir. Ani hava değişimlerinden yani sıcaktan soğuğa geçiş üzere, banyoda buhara maruz kalmak üzere, kent değiştirmek, kapalı alanlarda fazla kalma üzere durumlarda da şikayetler artabilir.

KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Ailesinde astım hikayesi olanlarda ekseriyetle çocukluk ve bebeklik periyotlarında daha çok görülür ve yüksek oranda ergenlikten sonra şiddeti azalır. Fakat tam olarak kaybolmaz. Astımın daha hafif formu olan bronş çok hassaslığı olarak devam eder. Bireylerin dış görünüşlerine nazaran de açık derili ve renkli gözlülerde biraz daha fazla görülmektedir.

TEK TİP MİDİR?

Astım bilinenin tersine yalnızca bebeklikte başlayan tek hastalık tipi değildir. Astımın birçok alt tipi vardır; bir çeşit beyaz kan hücresini içeren önemli bir hastalık olan Eozinofilik astımlar, KOAH ile birlikte olan astımlar, ileri yaş astımları, doğumsal astım, İgE kıymetlerinin yüksekliğiyle olan astımlar, nötrofil kıymetlerinin yüksekliğiyle oluşan astımlar, ilaca bağlı, bilhassa aspirine bağlı astımlar, bronş çok hassaslıklar olarak sayılabilir. Bilhassa bronş çok hassaslığı hem Covid salgınından sonra hem de bu yılki üst teneffüs yolu enfeksiyonlarından sonra ziyadesiyle ön plana çıkmıştır. Bronş çok hassaslığı da astıma nazaran daha az nefes darlığı yapan lakin daha çok öksürüklere neden olan bir hastalıktır. Günümüzdeki uzun süren öksürüklerin temel sebebi de bu bronş çok duyarlılığıdır.

TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

Astım, etraf şartları denetim altına alınırsa büsbütün hayatınızdan çıkarabileceğiniz bir hastalıktır. Lakin tedavi edilmezse ve tedbir alınmazsa hayat konforunu bozar. Hastalar gece uykularından öksürükle uyanır, hareket kabiliyetlerini yitirirler ve en ufak yürüyüş ve yokuşta durmak zorunda kalırlar. Sıkıştıkları için kapalı alanlara giremezler. Bahar aylarında ormanlık ağaçlık yerlerde oturamazlar. Münasebetiyle hayatları çok kısıtlanmış olur.

İLAÇLAR İNANÇLI Mİ?

Astım ilaçlarını hastaların bırakmalarında birkaç sebep vardır. Günde birden fazla kullanmak, aygıt halinde ilaçlar olduğu için aygıtlara ahenk sağlayamamak, ilaçların bir kısmının kortizon bazlı olması nedeniyle kortizonun yan tesirlerinden korkmak ve en değerlisi astım ilaçlarının bağımlılık yaptığını düşünmektir. Astım ilaçlarının hiçbiri bağımlılık yapmaz lakin kimi hastalar bu ilaçların bağımlılığa yol açtığını düşünürler. Hastaların bunu düşünmelerinin sebebi; ilaçların uzun müddet kullanılması gerektiği ve ilaçları olmadan şikâyetlerinin daima devam edeceği telaşını taşımalarından kaynaklanmaktadır.

Belirtileri nelerdir?

– Nefes darlığı

– Kuru öksürük

– Göğüste baskı hissi

– Göğüs ağrısı

– Hırıltılı teneffüs (hırıltı, ötme, kedi miyavlaması sesi)

Hastalığınız yokmuş üzere yaşamanız mümkün

Bilinenin tersine astım tedavi edilebilir bir hastalıktır. Kullanılan ilaçlar temel olarak bronş acıcı ilaçlardır, fakat buradaki en büyük yanlış süratli tesir ettiği için süreksiz tesirli bronş açıcı ilaçların kullanılması ve bunun yanında süreksiz tesirli alerji ilaçlarının kullanılmasıdır. Bu yalnızca günü kurtarmaktır. Uzun tesirli astım ve alerji ilaçlarını hekim denetiminde muhakkak müddet kullanmakla birlikte astım büsbütün denetim altına alınabilir. Nizamlı kullanım ile hasta ileride ilaçlarını büsbütün bırakabilecek düzeye gelebilir. Kalıcı olarak astım bitmez, fakat hasta gerçek tedavi ve hami tedbirlerle hiç astımı yokmuş üzere yaşayabilir.

Doktora başvurmakta geç kalmayın

Astım ilerlemediği sürece daima hastalarda şikayet yaratmadığı için hastalar doktora genelde geç başvururlar. Çocukluk çağında enfeksiyonla karıştığı için göğüs hastalıkları doktoruna başvurmaları uzun sürer ve tanıyı geç alırlar. Çocuklarda tekrarlayan öksürük ve hırıltılar varsa, erişkinlerde de geçmeyen öksürük yahut nefes darlıkları mevcutsa kesinlikle astım açısından hastalık ilerlemeden göğüs hastalıkları tabiplerine başvurulması gerekir.