TTK’de toplu kontrat: Emekçiler patronu gücendirmeyecek!

Türkiye Taşkömürü Kurumu ile Genel Maden İş Sendikası ortasında; Amasra maden faciasının akabinde birinci toplu iş kontratı imzalandı.

Sözleşmeye nazaran; emekçilerin madene giriş ve çıkışlarında üsteleri aranabilecek. Mukavele kararlarına nazaran; “İşçiler patrona karşı personelleri kışkırtacak ve gücendirecek hareketlerden kaçınacak, kumar oynamayacak, ölseler bile demirbaş olarak kaydedilen ferdî kollayıcı donanımları patrona iade edilecek, aksi halde bedeli tahsil edilecek.

Amasra maden ocağında 43 madencinin ömrünü yitirmesiyle sonuçlanan grizu patlamasının akabinde; Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ile Genel Maden İş Sendikası ortasında imzalanan 30. Devir Toplu İş Mukavelesi’nin ayrıntıları dikkat çekti.

Toplu mukavele kararları bir yıl evvel facianın yaşandığı Amasra’daki ocak ile birlikte Armutçuk, Karadon, Kozlu, Üzülmez kurumlarında çalışan emekçileri de kapsıyor.

“İŞVEREN, ÜZERLERİNİ VE EŞYALARINI ARATTIRABİLİR”

Sözleşmede emekçilere yüklenen sorumluluklar da dikkat çekti. Buna nazaran; “Arama” başlığı altında, maden personellerinin ocağa giriş ve çıkışlarında üstlerinin aranacağı belirtildi.

Sözleşmede; “Mevzuatla yasaklanmış olan fiillerin işlenmesinin önlenmesi ve işyerlerinin güvenliğinin sağlanması gayesi ile ve önlem mahiyetinde olmak üzere, patron görevlendireceği elemanları aracılığı ile işyerlerini ve ocağa giren ve çıkanların üzerlerini ve eşyalarını arattırabilir. Patron ayrıyeten işyerlerinde, misafirhanelerde, ortak istirahat yerlerinde de aramalar yaptırılabilir. Fakat, bu aramalarda aranılan yerin sahibi çalışanın ve personel sendikası temsilcisinin, çalışanın bulunmaması halinde ise personel sendikası temsilcisinin bulunması kuraldır.” sözlerine yer verildi.

‘İŞVERENİ GÜCENDİRMEYECEK’

“İşçilerin Uymak Zorunda Olduğu Hususlar” başlığı altında ise emekçilere şu sorumluluklar yüklendi:

“* Yanında çalışan personel ve çırakları ferdî hizmetlerinde kullanmaktan kaçınmak… Söylediği yahut argüman ettiği hastalığı geçerli olmadığı halde, hastalığını beyan ederek işini savsaklamaktan kaçınmak.

* İşyerleri ile bu yerlere bağlı ortak kullanım alanlarına giriş ve çıkışlarda; itişip kakışmak, birbirlerinin rahat ve huzurunu bozacak biçimde gürültü yapmak, üstlerine ve amirlerine tecavüz ve hakarette bulunmak, hengame etmek, edebe muhalif hareketlerde bulunmak ve dışarıdan konuk getirmek üzere davranışlardan kaçınmak.

* İşyerlerinde emekçileri patrona karşı kışkırtacak ve gücendirecek hareketlerden kaçınmak.

* Çalıştıkları işyerleri ile bu yerlere bağlı ortak kullanım alanlarını pak tutmak, buralarda kumar oynamamak, içki içmemek, silah taşımamak ve bunları bulundurmamak.”

ÖNCE UYARILACAK, SONRA GÜNDELİKLERİ KESİLECEK

İşçilere mukaveledeki kararlara alışılmamış hareket etmeleri durumunda verilecek cezalar da ayrıntılı olarak anlatıldı. Buna nazaran çalışanlar birinci olarak yetkili amirleri tarafından uyarılacak, fakat yeniden bu hareket ve filleri tekrarlarlarsa “ağırlık derecesine nazaran bir ila üç gündelikleri kesilecek.”

Fakat personellerin muhalif hareket ve filleri nedeniyle maddi ziyan oluşursa, “doğrudan doğruya gündelik kesiti cezası” uygulanacak.

Sözleşmede; grizu riskine karşı alınan tedbirlere de yer verildi. Mukavelede, “Grizu çok olan yerlere sırası ile metan drenajı yapılacak, ayrıyeten gerek grizu, gerekse yangına karşı erken ihtar sistemleri temin edilecek bunlar yeteri kadar çoğaltılacak ve uygulanacaktır” denildi.

‘ÖLEN EMEKÇİNİN DEMİRBAŞ KORUYUCUSU İADE EDİLECEK’

Sözleşmenin ekinde ise “İşçilere Verilecek Şahsî Hami Donanımı Yönergesi” yer aldı.

Yönergenin, “İade Edilmeyen Şahsî Koruyucular Hakkında Yapılacak İşlem” başlığı altında, demirbaş olarak kayıt yapılan ferdî koruyucuların geri alınacağı açıklandı. Personel ölse bile onun ferdî koruyucusunun patrona iade edileceği şöyle anlatıldı:

“Ölen emekçilerin, emekliye ayrılan yahut sıhhat sebebiyle işten çıkarılan çalışanlardan, üzerinde bulunan ferdî koruyucuları geri alınmayacağı üzere bedelleri de talep edilmeyecek, işyeri demirbaşı olarak verilmiş bulunan şahsî koruyucuları ise geriye alınacaktır. b) (a) fıkrası dışındaki sebeplerle işten ayrılanlar, üzerindeki bu yönerge konusu eşyaları geri vermekle yükümlüdürler. Bu eşyaları kısa vakit içerisinde iade etmeyenlerin, ferdî kollayıcı eşyasının kalan miat müddeti üzerinden bakiye bedeli hesaplanarak alakalılardan ayrıyeten tahsili yoluna gidilecektir.”

MALİ HAKLAR

Maden emekçilerinin kontrat ile kazandıkları mali haklar ise şöyle:

“1 Ocak 2023 tarihinde günlük brüt çıplak fiyatları 500 TL’nin altında olan personellerin, günlük brüt çıplak fiyatları 500 TL’ye çekilecektir.

Birinci altı ayda çıplak günlük brüt fiyata yüzde 45 artı enflasyon farkı, ikinci altı ayda ise yüzde 15 artı enflasyon farkı; üçüncü altı ayda yüzde 10 artı enflasyon farkı ve dördüncü altı ayda yüzde 10 artı enflasyon farkı oranında fiyat artışı yapılacak.” (ANKA)