Temiz Hava Hakkı Platformu ve Türk Tabipleri Birliği işbirliğiyle düzenlenen toplantıda, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Elbistan’da gerçekleştirilen asbest tahlillerinin sonuçları kamuoyuna duyuruldu.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Kurulu Lideri Dr. Şebnem Korur Fincancı, zelzelelerin yarattığı büyük yıkımın insan eliyle ağır bir felakete dönüştürüldüğünü, 9 aydır gözlemlediklerini söyledi.
TTB’nin Pak Hava Hakkı Platformu’yla ortak olarak Hatay’da yürüttüğü hava kirliliğine ait çalışmasını hatırlatan Korur Fincancı, Hatay’daki partikül unsur yoğunluğunun Dünya Sıhhat Örgütü’nün belirlediği ortalamanın üç kat üstünde olduğunun altını çizdi.
Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Deniz Gümüşel de şöyle konuştu:
-Türkiye’deki mevzuatta yalnızca denetimli çalışma ortamlarında asbest için bir hudut bedel tanımlanmıştır.
-Bu hudut kıymet eğitim almış asbest çalışanlarının ferdî teneffüs sistemi koruyucusu ve esirgeyici giysi ile donatıldığı durumlarda en fazla sekiz saat boyunca maruz kalabileceği hudut bedeldir.
-Bu kıymet santimetreküpte 0,1 liftir. Bu hudut kıymet hiçbir muhafaza ekipmanı, maskesi olmayan sokaktaki yurttaş için geçerli değildir. Yurttaşların ise mutlaka asbeste mazur kalmaması gerekmektedir.
-Avrupa Birliği ise ekim ayı itibariyle bu hudut kıymeti 10’da birine indirmiştir. Yani AB mevzuatında iş ortamlarında 8 saatlik maruz kalma için müsaade verilen paha santimetreküpte 0,01 asbest lifine indirilmiştir.
-Deprem bölgesinde enkaz kaldırma çalışmalarında çok ağır bir toz kirliliği yaşanıyor. Bu da tozla birlikte asbestin kent içinde yayılımını arttıracak bir risk ögesi.
HANGİ NOKTALARDA ASBEST VAR?
Rapora nazaran Hatay’da da en geniş kullanım alanına sahip endüstriyel asbest tipi olan ‘krizotil’ tespit edildi.
Hatay’da asbest yoğunluğu tespit edilen yerler şöyle sıralandı:
Hatay – Antakya: Antakya batısındaki Amanos Dağları Kisecik Mahallesi kuzeybatısında Kisecik Zirve etrafında ağırlaşmıştır. Bunlar, Gökyar, Kamışlıpınar, Sümberkarlığı, Fellahınmezarı, Kurudere, İncirlipınar, Sineklibel, Kocaoğlan Zirve, Baytartepe, Deliktaştepe, Baytarlıtepe, Yemişliyurdu, Kaştepe, Gökçecik, Fakılıgedik, Karahıdırtepe alanlarında krizotil asbest bulunur.
Hatay – Yayladağı: Olgunlar Mahallesi yerleşim alanında ve etrafındaki serpantin kayaları içinde krizotil asbest oluşumları mevcuttur. Beyaz asbestli gereç sıva badana maksadıyla kullanılmaktadır. Ayrıyeten Samandağ kuzeybatısında, Kırıkhan ilçesi batısında yer yer asbest damarcıkları görülür.
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Raporda şu tedbirlerin alınması gerektiği belirtildi:
-Birincil tedbir, yapı yaşına bakılmaksızın, her bir bina enkazının asbest olup olmadığına dair incelemeye tabi tutulması olmalıdır.
-Bunun için, başta sarsıntı bölgesinde olmak üzere ülke genelinde, Asbestle Çalışmalarda Sıhhat ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Yönetmelikte tanımlandığı formuyla ‘asbest söküm çalışanı’ ve ‘asbest söküm uzmanı’ yetiştirmek üzere daha sık, yaygın ve hızlandırılmış eğitim programları düzenlenmeli; sertifikalı çalışan ve uzman sayısı arttırılmalıdır.
-Ülkedeki, bilhassa ilgili kamu kurumlarındaki asbest tahlil altyapısı süratle geliştirilmelidir. Zelzele bölgesinde şimdi yıkılmamış ağır hasarlı binalar ile sarsıntı esnasında yahut sonrasında yıkılmış, lakin enkazı şimdi kaldırılmamış tüm binalar asbest risk değerlendirilmesinden geçirilmelidir.
-Risk kıymetlendirilmesi sonucu asbestli yapı bileşenlerinin varlığı tespit edilen bina ve enkazlarda tekrar tıpkı yönetmelik ve TS 13895 Asbest İçeren Gereçlerin Sökümü ve Asbest Bertaraf Yolları Kılavuzuna uygun olarak alınan tedbirler çerçevesinde asbestli materyaller inançlı biçimde uzaklaştırılmalıdır.
-Bina yıkımı ve enkaz taşıma süreçlerine lakin asbestli gereçlerin uzaklaştırılmasından sonra başlanmalıdır. Söküm, yıkım ve uzaklaştırma süreçleri kesinlikle eğitim almış asbest söküm çalışanları tarafından gerçekleştirilmelidir.
-Çalışanlara kesinlikle gözetici giysi, eldiven, esirgeyici gözlük, maske üzere yapılan işe uygun ferdî kollayıcı donanım verilmeli ve kullanımı sıkı kontrole tabi tutulmalıdır.
-Söküm, yıkım ve uzaklaştırma çalışmaları esnasında asbest riskine karşı etrafta yaşayanlar uyarılmalı, çalışma alanından uzaklaştırılmalı ve/veya hami donamım sağlanmalıdır.
Asbest liflerinin havaya karışmasını engellemek gayesiyle enkaz su ile ıslatılarak çalışma yürütülmelidir.
