Üçüncü çocuğunun doğumundan sonra kalp kapağı yetmezliği teşhisi koyulan Neriman Köksal, dördüncü çocuğuna gebe kaldığında hekimler, “Bu doğum gerçekleşemez, ikinizin de hayati riski var, hamileliği sonlandırmamız lazım” halinde ikazda bulundu.
Anne Neriman Köksal, “Rüyamda gördüm, bu çocuk doğacak, ileride büyük bir hekim olacak, o beni iyileştirir” diyerek hayatını riske atıp 1968’de onu dünyaya getirdi.
O çocuk büyüdü, hakikaten de tıp fakültesini kazandı. Daha yeni mezunken annesi iki defa üst üste kalp ameliyatı olmak zorunda kaldı. Neriman Köksal’a yapay kalp kapağı takıldı ancak enfeksiyon nedeniyle ameliyattan birkaç gün sonra, şimdi 58 yaşındayken hayatını yitirdi.
Prof. Dr. Cengiz Köksal, onu dünyaya getirmek uğruna kendi hayatını riske atan annesine vefa borcunu ise kalp kapağı tamir yolları üzerinde çalışarak ödemeye çalıştı.
Yapay kapağa gerek kalmadan, hastanın kendi dokusuyla kalp kapağını tamir etme tekniği olan ‘triküspit kapak mitralizasyonu’ yoluyla geçtiğimiz yıl dünya tıp literatürüne de giren Prof. Dr. Köksal, çocuklukta geçirilen bademcik enfeksiyonu nedeniyle hiç belirti vermeden ilerleyen ve bilhassa bayanlarda hamilelik sırasında ansızın ağır bir formda ortaya çıkabilen, yani kendi annesini de ondan koparan mitral kapak yetmezliğine karşı, çok kıymetli ikazlarda bulundu.
“SİNSİCE İLERLEYEN EN TEHLİKELİ HASTALIK”
Hamilelikte görülebilecek, anne ve çocuğun sıhhatini tehdit eden en sinsi, en tehlikeli hastalıklardan birisinin mitral kapak darlığı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Köksal şöyle konuştu:
“Gizli olan, sağlıklıyken sizde şikayet yapmayan kapak sorunları, bilhassa mitral darlığı; hamilelikte anne ve çocuğun kabusu olabilir. Zira hamilelikte bedende dolaşan kan hacmi, kalbin üzerine binen yük ve kalbin suratı yüzde 50 artıyor.
İleri darlık başlıyor kapakta. Bu da annenin sıhhatini tehdit ediyor, çocuğun düşük doğum tartısı ile ya da erken doğmasına neden oluyor.
Biz yılda 7-8 tane bu halde daha evvel hiç farkında olmayan ancak aslında mitral kapak darlığı yaşayan, hamileliğinin 7-8’inci ayında maalesef annenin sıhhati için hamileliği erken sonlandırmak zorunda kaldığımız hastalara rastlıyoruz.
Bu hastalar o kadar kalp yetmezliğiyle geliyor ki, çocuğu mecburen erkenden alıyoruz. Aşikâr bir ayda ise bebek yaşayabiliyor. Anneyi de kalp ameliyatına alıyoruz”
DOKTORLAR HAYATİ RİSK VAR DEDİ FAKAT O VAZGEÇMEDİ
Mitral kapak sorunlarının, bilhassa gebelerde ortaya çıkan mitral kapak yetmezliğinin mesleksel hayatında çok özel bir yeri olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Köksal, şunları söyledi:
“Özellikle bu alanla ilgileniyorum zira ben, ailenin 4’üncü çocuğuyum. Annem de bana gebe kalmadan evvel, üçüncü doğumunda yani abimin doğumunda, kalp hastalığı saptanmış. Bana gebeyken hastalığı biliniyor.
Doktorlar ‘Bu çocuğu doğuramazsın, zira 9 ay karnında bekletemezsin, kalbin yükü gitgide artar. Biz bu hamileliği sonlandıralım, aksi hem bebek hem senin için çok riskli’ diyor. Fakat annem buna şiddetle itiraz ediyor.
Çünkü hayalinde görmüş, ‘Hayır diyor bu çocuk büyüyecek, hekim olacak ve bana bakacak’ diyor. Sonunda ben doğuyorum ve mitral kapaklarla ilgilenen bir hekim oluyorum.”
Prof. Dr. Cengiz Köksal
“HAMİLELİK KALBİNİ UYGUNCA YORDU”
Annesinin onu dünyaya getirebilmek için ömrünü tahminen 10 yıl daha geriye çektiğini düşünen Prof. Dr. Köksal, olağanda 70’li 80’li yaşlarda ameliyat mecburiliği çıkan bu hastalıktan ötürü annesinin şimdi 58 yaşında iki kere ameliyat olmak zorunda kaldığına değindi ve şunları anlattı:
“Anne karnında geçirdiğim mühlet kalbini daha da yordu muhtemelen. Ben tıp fakültesini bitirdiğim vakitlerde mitral kapak darlığından ameliyat olmak zorunda kaldı. Enfeksiyon olunca ikinci bir ameliyat daha oldu, sonra maalesef kaybettik. Tahminen de bu yüzden mitral kapak hastalıklarına yöneldim.
Anneme bir borcum vardı, o sorunu yaşayan insanlara karşı bir borcum vardı. Annemin kalp kapağı sentetik bir kapakla değişmeseydi, tamir edilebilseydi, tahminen de mikrop kapmayacaktı ve ikinci defa ameliyat olmayacaktı. Tahminen de hala hayatta olacaktı.”
LİTERATÜRE GİREN TAMİR USULÜNÜ GELİŞTİRDİ
Bu acı deneyimin onu daima bir tahlil üretmeye ittiğini de anlatan Prof. Dr. Köksal, “Acaba mitral kapak sorunu olan hastaların kalp kapağını değiştirmek yerine tamir etsek, enfeksiyondan daha düzgün koruyabilir miyiz? İnsanın başına gelince sahiden iz bırakıyor ve bunu çözmeye yöneliyorsunuz. Romatizmal kapak hastalarında kapağı değiştirmeden kalıcı bir tamir nasıl yapabiliriz, bunun gayretiyle kendi tekniğimizi geliştirdik. Türkiye’de herhalde 2-3 cerrahın kapak tamiri ile ilgili kendi ismiyle tanımlanmış tekniği vardır. Biz de kapak tamirinde bilhassa ateşli romatizmaya bağlı kalp kapağı sorunu yaşayan hastalar için literatüre bir tamir formülü kazandırdık. Ne memnunuz ki yurt dışında da kullanıldığını görüyoruz. Tahminen ben vefa borcumu bu türlü ödeyebilirdim” diye konuştu.
ÇOK SIK BADEMİCK ENFEKİSYONUNA DİKKAT
Prof. Dr. Köksal, mitral kapak yetmezliğinin küçükken sık sık geçirilen bademcik enfeksiyonu sonrası gelişebileceğine dikkat çekerek şu ihtarlarda bulundu: “Özellikle bayanların bademcik açısından bu türlü bir hikayeleri varsa gebe kalmadan evvel kesinlikle lakin kesinlikle bir EKO çektirerek kalp denetimi yaptırması gerekiyor. Ateşli romatizmaya neden olan temel sorun streptokok. Sık sık bademcik iltihabı oluyorsanız onun nedeni de büyük ihtimalle streptokoktur. Bu da kalp kapağını da etkileyip ileride kalp yetmezliğine neden olan önemli sorunlara yol açabiliyor.”
