İklim adaptasyonu için finansman açığı tüm vakitlerin en yüksek düzeyinde

İklim değişikliğinin tesirlerine ahenk için gelişmekte olan ülkelerin finansman gereksinimlerinin mevcut finansman akışından 18 kat fazla ve tüm vakitlerin en yüksek düzeyinde olduğu hesaplanırken, uzmanlar daha büyük maliyetlerden kaçınmak için iklim adaptasyonu yatırımlarının hızlanması gerektiğine işaret ediyor.

Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın (UNEP) “Adaptasyon Açığı 2023 Raporu: Yetersiz Finansman. Yetersiz Hazırlık – İklim Adaptasyonuna Ait Yetersiz Yatırım ve Planlama” başlıklı raporu yayımlandı.

İklim değişikliğinin tesirlerine ahenk için gelişmekte olan ülkelere sağlanan memleketler arası kamu finansmanının 2021’de 21 milyar dolar olduğu açıklanan raporda, bu ülkelerin adaptasyon finansmanı gereksiniminin ise 2030’a kadar yıllık 215 milyar dolar ile 387 milyar dolar ortasında olduğu hesaplandı.

Raporun başyazarı ve İngiltere merkezli iklim değişikliği danışmanlık firması Paul Watkiss Associates Yöneticisi Paul Watkiss yaptığı açıklamada, adaptasyon maliyetleri ve finansman muhtaçlıklarının artış gösterdiğini lisana getirdi.

Adaptasyon maliyetlerinin daha evvel kestirim edilen düzeylerden çok daha yüksek olduğunu kaydeden Watkiss, “Ülkeler, daha kapsamlı formda adaptasyona muhtaçlıkları olduğunu tespit ediyor ve bu da gereken finansmanı artırıyor. 2021’de sağlanan 21 milyar dolarlık adaptasyon finansmanını ve (2023 raporunda) hesapladığımız yıllık 215-387 milyar dolarlık finansman muhtaçlığını düşündüğümüzde, ortadaki açığın çok büyük olduğunu görüyoruz. Ve bu açık giderek artıyor” dedi.

EKONOMİK GÖRÜNÜM OLUMSUZ ETKİLİYOR

Watkiss, global ekonomik görünüme ait zorlukların da adaptasyon finansmanını etkileyebileceğini belirterek, şöyle devam etti:

“Ekonomik görünümün daha yeterli olduğu bir periyotta adaptasyon finansmanını artırmak muhtemelen daha kolay olurdu. Ekonomik ve mali baskılarla bu finansmanın sağlanması daha zorlaşıyor. Başka yandan, iklim değişikliğinin tesirlerini ve emisyonları azaltma ve bu tesirlere adaptasyon için uğraşların birebir anda hızlandırılması gerekiyor zira bu ikisi birbirini tamamlıyor.

Etkin biçimde azaltım uğraşları olmaz ve adaptasyon finansmanı da artırılmazsa, sonrasındaki ziyanlar ve kayıplar çok daha fazla olacak. Yani hepsi birbiriyle kontaklı. Adaptasyona yönelik adımlar hızlanmıyorsa, artık çok daha ağır yaşanan çok hava olayları üzere iklim tesirlerinin ekonomik kayıpları artmaya devam edecek.”

Tüm bunlar düşünüldüğünde adaptasyon yatırımlarının daha büyük şokları önlemek için mantıklı yatırımlar olduğunu kaydeden Watkiss, adaptasyon finansmanının gelişmiş ülkelerin yanı sıra gelişmekte olan ülkelerdeki farklı teşebbüsler ve özel bölüm yoluyla da sağlanabileceğini tabir etti.

Watkiss, adaptasyon finansmanı açığının kapanması için tüm imkanlara muhtaçlık olduğunun altını çizdi.

ADAPTASYON FİNANASMANI DÜŞTÜ

Adaptasyon finansmanının İskoçya’da yapılan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı 26. Taraflar Konferansı (COP26) sonrasında düşüş gösterdiğini aktaran Watkiss, “Tam olarak bunun neden olduğunu bilmemekle birlikte, o devir Covid-19’un büyük bir öncelik olmasının bunda tesiri olabileceğini düşünüyorum. Şimdi 2022 sayılarını bilmiyoruz, birinci sinyaller 2022’de adaptasyon finansmanının biraz daha yeterli olduğu tarafında fakat mesela Ukrayna’daki savaşın bir tesiri olacak mı, bilemiyoruz.” diye konuştu.

Raporun muharriri ve Stockholm Etraf Enstitüsü Araştırmacısı Georgia Savvidou ise 2020-2021 ortasında adaptasyon finansmanın yüzde 15 azaldığını ve böylelikle finansman ölçüsünün 21 milyar dolara gerilediğini anımsattı.

Bu ay sonunda Dubai’de gerçekleştirilecek COP28 doruğunda finansmanın değerli bir mevzu olduğunu kaydeden Savvidou, “Özellikle, kayıp ve ziyan fonu COP28 gündeminin en kıymetli bahislerinden birisi. Öncelikle, iklim değişikliğinin tesirlerini ve emisyonları azaltmaya odaklanmalıyız ki daha yüksek adaptasyon maliyetlerinden kurtulalım. Tıpkı formda, 2030’a kadar adaptasyon yatırımlarını da hızlandırmamız gerekiyor ki daha büyük kayıp ve ziyanları önleyebilelim.” değerlendirmesinde bulundu.

FİNANSMAN AÇIĞI YILLIK 366 MİLYAR DOLARI BULUYOR

UNEP’in raporunda, iklim değişikliğinin ağırlaşan tesirleri ve artan adaptasyon muhtaçlıkları nedeniyle, gelişmekte olan ülkelerin adaptasyon finansmanı muhtaçlığının ise 2030’a kadar yıllık 215 milyar dolar ila 387 milyar doları bulabileceği hesaplandı.

Bu da, iklim değişikliğinin tesirlerine adaptasyon için gereken finansman gereksiniminin mevcuttan 10 ila 18 kat ortasında olduğunu gösteriyor.

Gelişmekte olan ülkelere 2021’de sağlanan 21 milyar dolarlık memleketler arası finansman çıkarıldığında, 2030’a kadar adaptasyon finansmanı açığı yıllık 194 milyar dolar ila 366 milyar dolar ortasında değişiyor.

UNEP’e nazaran, kelam konusu finansman açığı, daha evvel hesaplanandan en az yüzde 50 daha yüksek.

Gelişmekte olan ülkelerdeki adaptasyon finansmanı muhtaçlığının iklim değişikliğinin tesirleri ağırlaştıkça 2050’ye kadar değerli ölçüde artacağı öngörülüyor.

İklim krizinin tesirlerine karşı en kırılgan durumda olan 55 ülkede son 20 yılda 500 milyar dolardan fazla kayıp ve hasar yaşandığı hesaplanırken, bilhassa kıyı bölgelerindeki ülkelerde adaptasyon için yapılan her milyar dolarlık yatırımın ekonomik ziyanı 14 milyar dolar azalttığı kestirim ediliyor. İklim değişikliğinin tarım üzerindeki tesirlerini önlemek için yılda 16 milyar dolar yatırım yapılması halinde ise yaklaşık 78 milyon insanın iklim tesirleri nedeniyle açlıktan yahut kronik açlıktan ölmesinin engellenebileceği hesaplanıyor.

GUTERRES’TEN ‘FOSİL YAKIT BARONLARINA’ ÇAĞRI

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, rapora ait yaptığı açıklamada, gereksinimler arttıkça atılan adımların durma noktasına geldiğine işaret ederek, “Bugünkü rapor, adaptasyon finansmanı açığının tüm vakitlerin en yüksek düzeyinde olduğunu gösteriyor. Dünya bu açığı kapatmak ve iklim adaletini sağlamak için harekete geçmek zorunda.” tabirini kullandı.

Guterres, “fosil yakıt baronları ve destekçilerinin” bu duruma yol açtığını belirterek, “Sonuç olarak, iklim değişikliği nedeniyle güç durumda olanları desteklemeleri gerekiyor. Hükümetleri, fosil yakıt sanayisinin çok karlarını vergilendirmeye ve bu fonların bir kısmını iklim krizinden ziyan gören ülkelere ayırmaya çağırıyorum.” diye konuştu.

Raporda görüşlerine yer verilen UNEP İcra Yöneticisi Inger Andersen ise bu yıl yaşanan çok hava olayları ve denetim edilemeyen yangınları anımsatarak, “Bu ağırlaşan tesirler bize dünyanın sera gazı emisyonlarını hemen azaltması ve savunmasız toplulukları korumak için ahenk gayretlerini artırması gerektiğini söylüyor. Lakin ikisi de olmuyor. Memleketler arası toplum bugün tüm sera gazı emisyonlarını durdursa bile, iklim değişikliğinin ortadan kalkması on yıllar alacak. Bu nedenle, siyaset yapıcıları bu raporu dikkate almaya ve finansmanı artırmaya çağırıyorum.” tabirlerini kullandı. (AA)