Libya tezkeresi TBMM’de

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla sunulan tezkerede, Libya’da Şubat 2011’deki olayları izleyen süreçte demokratik kurumların inşa edilmesine yönelik gayretlerin, artan silahlı çatışmalar nedeniyle akamete uğradığı, ülkede parçalanmış bir yapının ortaya çıktığı hatırlatıldı.

Tezkerede, Libya’da ateşkesin tesis edilmesi, siyasi bütünlüğün sağlanması ve işleyen bir devlet düzeneğinin kurulmasının mümkün olamaması üzerine, barış ve istikrarın tesisini teminen Birleşmiş Milletler (BM) kolaylaştırıcılığında, tüm tarafların iştirakiyle yürütülen ve yaklaşık bir yıl süren Libya Siyasi Diyaloğu sonucunda, Libya Siyasi Anlaşması’nın, 17 Aralık 2015’te Fas’ın Suheyrat kentinde imzalandığı belirtildi.

Libya Siyasi Mutabakatı kapsamında oluşturulan Ulusal Mutabakat Hükümetinin (UMH), BM Güvenlik Kurulunun (BMGK) 2015’teki 2259 sayılı kararı uyarınca memleketler arası toplum tarafından Libya’yı temsil eden tek ve legal hükümet olarak tanındığına işaret edilen tezkerede, BMGK’nin 2259 sayılı kararının, Libya Siyasi Anlaşması’nın uygulanması ile UMH dahil mutabakatta atıfta bulunulan Libya kuruluşlarının desteklenmesine davette bulunduğu anımsatıldı.

Tezkerede, Libya Siyasi Anlaşması’nda yeri bulunmayan, bu çerçevede hem ulusal hem milletlerarası bakımdan gayrimeşru nitelik taşıyan kelamda Libya Ulusal Ordusu’nun, 4 Nisan 2019’da başşehir Trablus’u ele geçirmek ve UMH’yi devirmek amacıyla başlattığı, sivilleri ve sivil altyapıyı da amaç alan, Libya’nın bütünlüğünü ve istikrarını tehdit eden, DEAŞ, El-Kaide ve öbür terör örgütleri, yasa dışı silahlı kümeler ile yasa dışı göç ve insan ticareti için uygun ortam oluşturan taarruzları üzerine, UMH’nin Aralık 2019’da Türkiye’den dayanak talebinde bulunduğu bildirildi.

“KALICI ATEŞKESE GÜÇLÜ DAYANAK VERİYORUZ”

Müteakip süreçte UMH’nin, ülkenin bütünlüğüne kasteden bu atakları durdurduğu, böylelikle Libya’nın, Türkiye ve tüm bölge için güvenlik riski teşkil edecek bir kaosa ve istikrarsızlığa sürüklenmesinin önlendiği, alanda sükunetin sağlandığı, ülkede BM’nin kolaylaştırıcılığında, Libyalıların öncülüğünde ve sahipliğinde ateşkes ve siyasi diyalog sürecinin önünün açılabildiği belirtilen tezkerede, şu tabirlere yer verildi:

“Türkiye, BM kolaylaştırıcılığında ilgili BMGK kararları çerçevesinde milletlerarası meşruiyet kapsamında yürütülen, Libya’nın egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin korunmasına, ülkede kalıcı bir ateşkesin tesisine, ulusal uzlaşıyı sağlayacak siyasi diyalog eforlarına güçlü takviyesini sürdürmektedir. Libya’da 24 Aralık 2021 tarihi için planlanan seçimlerin yapılamaması sonrasında ortaya çıkan siyasi belirsizlik ve idare sorunu, büyük fedakarlıklarla alanda tesis edilen sükuneti riske atmakta ve kalıcı istikrara ulaşılması önünde önemli pürüz oluşturmaktadır. Bu durum Libya’nın ve tüm bölgenin güvenliği bakımından telaşa yol açmaktadır. Türkiye ile Libya ortasında imzalanan ve yürürlüğe giren Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sonlandırılmasına Ait Mutabakat Muhtırası ile daha da gelişen iki ülke ortasındaki tarihi, siyasi ve ekonomik esaslı münasebetler dikkate alındığında, Libya’da ateşkes ve siyasi diyalog sürecinin devamı ile bu sürecin sonucunda barışın tesisi ve istikrarın sağlanması, Türkiye açısından büyük kıymeti haizdir.”

Türkiye’nin, bu kapsamda Libya ile imzalanan ve yürürlüğe giren Güvenlik ve Askeri İş Birliği Mutabakat Muhtırası kapsamında Libya’nın güvenliğine katkı sağlayacak eğitim ve danışmanlık dayanağına devam ettiği vurgulanan tezkerede, gelinen etapta Libya’da kalıcı ateşkesin ve siyasi diyalog sürecinin sonuçlandırılması ve kurumların birleştirilmesinin şimdi mümkün olamadığına işaret edildi.

“BÖLGEDEKİ RİSK VE TEHDİTLER DEVAM EDİYOR”

BM himayesinde yürütülen askeri ve siyasi görüşmelerin sonuçlanmasını teminen çatışmaların tekrar başlamasının önlenmesinin ehemmiyet taşıdığı belirtilen tezkerede, bu kapsamda ülkeden Türkiye dahil tüm bölge için neşet eden risk ve tehditlerin devam ettiği, legal hükümete yönelik akınların yine başlaması halinde Türkiye’nin gerek Akdeniz havzasındaki gerek Kuzey Afrika’daki çıkarlarının olumsuz etkileneceği vurgulandı.

Tezkerede, şunlar kaydedildi:

“Bu mülahazalarla Türkiye’nin ulusal çıkarlarına yönelik her türlü tehdit ve güvenlik riskine karşı memleketler arası hukuk çerçevesinde gerekli her türlü önlemi almak, Libya’daki gayrimeşru silahlı kümeler ile terör örgütleri tarafından Türkiye’nin Libya’daki menfaatlerine yönelebilecek hücumları bertaraf etmek, kitlesel göç üzere öteki olası risklere karşı ulusal güvenliğimizin idame ettirilmesini sağlamak, Libya halkının muhtaçlığı olan insani yardımları ulaştırmak, devrin UMH tarafından talep edilmiş olan ve bilahare kurulan Ulusal Birlik Hükümetinin de gerek duyduğunu bildirdiği takviyesi sürdürmek, bu süreç sonrasında meydana gelebilecek gelişmeler istikametinde Türkiye’nin yüksek menfaatlerini tesirli bir formda korumak ve kollamak, gelişmelerin seyrine nazaran ileride telafisi güç bir durumla karşılaşmamak için hızlı ve dinamik bir siyaset izlenmesine yardımcı olmak üzere hudut, şümul, ölçü ve vakti Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak biçimde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin gerektiği takdirde Türkiye hudutları dışında harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesi, bu kuvvetlerin Cumhurbaşkanının belirleyeceği asıllara nazaran kullanılması ile risk ve tehditlerin giderilmesi için her türlü önlemin alınması ve bunlara imkan sağlayacak düzenlemelerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek asıllara nazaran yapılması için Anayasa’nın 92’nci unsuru uyarınca 2 Ocak 2020 tarihli ve 1238 sayılı TBMM Kararıyla verilen ve son olarak 21 Haziran 2022 tarihli ve 1320 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararı’yla uzatılan müsaadenin mühletinin 2 Ocak 2024 tarihinden itibaren 24 ay uzatılması konusunda gereğini bilgilerinize sunarım.” (AA)