Türkiye’de net sıfır için 640 milyar dolar yatırım gerekli

Dünya Bankası Türkiye Ülke Yöneticisi Humberto Lopez, yeni iktisat idaresinin atılması gereken gerçek adımları attığını düşündüklerini net bir formda lisana getirdiklerini belirterek, “Bunu söyleyen yalnızca Dünya Bankası da değil. Kredi derecelendirme kuruluşlarının kimilerinin Türkiye’nin görünümünü üst istikametli revize ettiğini görüyoruz. Yatırım bankaları gelecek yıl Türkiye tahvil piyasasının çok hareketli olacağını söylüyorlar. Bu kuruluşlar, işlerin gerçek istikamette gittiğini görüyor.” dedi.

Lopez, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 28. Taraflar Konferansı (COP28) kapsamında bankanın Türkiye’deki yatırımlarını, yeşil finansman ve Türkiye ekonomisindeki gelişmelere yönelik, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Dünya Bankası kuruluşu Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankasının bu mali yılda Türkiye’ye sağladığı 2,5 milyar dolarlık finansmanın yüzde 80’inin iklim değişikliğiyle ilgili azaltım ve adaptasyon projelerine yönelik olduğunu söyleyen Lopez, tıpkı vakitte iklim değişikliğiyle çaba için özel bölümü de harekete geçirmeye çalıştıklarını lisana getirdi.

NET SIFIR EMİSYON HEDEFİ

Lopez, Türkiye’nin 2053’te net sıfır emisyon maksadına ulaşması ve dalın dayanıklılığını sağlaması için bugünkü net kıymetiyle 640 milyar dolarlık yatırıma muhtaçlık duyulacağını tabir ederek, “Bu epeyce yüksek bir ölçü ve bu yatırımları yapmak kamu, özel kesim ve bizim üzere kuruluşların birlikte çalışmasını gerektirecek.” diye konuştu.

Türkiye’de iklim finansmanına yönelik projelerinden birinin yeni açıklanan Yeşil Dönüşüm Fonu olduğunu anımsatan Lopez, bankanın hali hazırda devam eden 17 milyar dolarlık programı kapsamında da iklim değişikliğinin değerli bir yer tuttuğunu, ayrıyeten zelzele bölgesi ve ihracatçılara sağlanacak takviyelerin de olduğunu anlattı.

Lopez, Dünya Bankasının eylülde açıkladığı ve gelecek üç yıl içinde sağlanacak 18 milyar dolarlık ek finansman paketinden de pak güç projelerine finansman verileceğini belirterek, “Önümüzdeki üç yıl için sağlamayı planladığımız ek 18 milyar dolarlık finansmanın stratejik planlaması olarak söz ettiğimiz sürecine başladık. Kelam konusu 18 milyar dolar kapsamında elektrik iletimi için 750 milyon dolarlık bir finansmanın hazırlıklarını da başlattık.” dedi.

12 YILDA 100 MİLYAR DOLAR YATIRIM

Türkiye’nin pak güç yatırım gayelerinin bankayı heyecanlandırdığını söyleyen Lopez, şöyle devam etti:

“Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin gelecek 12 yılda 60 gigavat kapasite oluşturacağını açıkladı, yani yıllık yaklaşık 5 gigavat kapasiteye denk geliyor. Bu gelişmekte olan ekonomiler ortasında bu alanda açıklanan en büyük gayelerden birisi. Bu kapasite artışı 12 yılda yaklaşık 100 milyar dolar yatırım gerektirecek. Bunun yaklaşık 80 milyar doları elektrik üretiminde, 10 milyar doları iletim ve 10 milyar doları da dağıtım tarafında. Türkiye’de elektrik üretimi ve dağıtımı özel kesimde fakat iletim kamuda. Bizim odaklanacağımız nokta da burası.”

Lopez, Türkiye’nin pak güç maksatları için 12 yılda muhtaçlık duyulan 100 milyar dolarlık yatırımın 90 milyar dolarını özel bölümün yapacağına işaret ederek, “Türkiye, istikrarlı bir makro duruma kavuşarak bu cins gereken finansmanları çekebilecektir.” dedi.

YENİ İKTİSAT İDARESİNE DESTEK

Bu kapsamda Türkiye iktisadında atılan adımların gerçek tarafta olduğunun altını çizen Lopez, şöyle devam etti:

“Yeni iktisat idaresinin atılması gereken gerçek adımları attığını düşündüğümüzü banka olarak net bir formda lisana getirdik. Bunu söyleyen yalnızca Dünya Bankası da değil. Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) şu an 350 baz puanın altında. Bu, şimdi seçimden evvelki devirde 550 baz puanın üzerindeydi. Kredi derecelendirme kuruluşlarının kimilerinin Türkiye’nin görünümünü üst taraflı revize ettiğini görüyoruz, kimi kuruluşlar görünümü negatiften nötre çevirdi. Geçen hafta, S&P Türkiye’nin (kredi notu) görünümünü durağandan müspete çevirdi. Deutsche Bank ve JP Morgan üzere yatırım bankaları gelecek yıl Türkiye tahvil piyasasının çok hareketli olacağını söylüyor. Bu kuruluşlar işlerin yanlışsız istikamette gittiğini görüyor.”

Lopez, şimdi istenilen noktaya ulaşılmadığını ve bunun için biraz sabırlı olmak gerektiğini belirterek, “Bu işin hoşluklarından biri de bu çembere girdiğinizde, bir taraftan yatırımlar geliyor zira iktisatta istikrar sağlanıyor öteki taraftan kaynak akışı hayli, durumu istikrara kavuşturmak daha kolay oluyor. Bundan sonrası biraz sebat gerektiriyor.” dedi.

Merkez Bankasının faiz artışlarıyla enflasyonla çaba ettiğini aktaran Lopez, şu anda “muhtemelen piyasaların faiz oranındaki artışın sona ulaşacağını düşünmeye başladığı bir noktaya gelindiğini” söz etti.

Lopez, liradaki kıymet kaybının tesirinin enflasyona geçmeye başladığını görene kadar kararlı olmak gerektiğinin altını çizerek, şunları kaydetti:

“Liradaki kıymet kaybının tesiri enflasyona yansıdığında, para siyaseti ve maliye siyasetinin, enflasyonun biraz daha kabul edilebilir düzeye geldiğini görmesine ve biraz sabırlı olmaya muhtaçlık var. Biz Türkiye’de enflasyonun 2024 ortasında tepe yapmasını ve sonrasında düşüşe geçmesini bekliyoruz. Banka olarak, gelecek yıl sonunda enflasyonun yüzde 35-40’a gerileyeceğini ve sonraki yıl yüzde 15 düzeylerine ineceğini öngörüyoruz. Açıkçası, bu gelişmeler global iktisatta neler olacağına da bağlı.”