Uzmanlar anlattı: Sarsıntılar Marmara Depremi’nin habercisi mi?

Uzman isimler son 1 ayda Marmara Denizi’nde yaşanan hafif ve orta şiddetteki sarsıntıların, mümkün İstanbul zelzelesinin habercisi olup olmayacağına dair değerlendirmelerde bulundu.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, bölgede en son 17 Aralık’ta Yalova’nın Çınarcık ilçesinde meydana gelen 4,1 büyüklüğündeki zelzelenin, Kuzey Anadolu Fayının kuzey kolu üzerinde olduğunu belirlediklerini söyledi.

“NORMAL SİSMİK AKTİVİTE”

Marmara Denizi’nde, 4 Aralık’ta meydana gelen 5,1 büyüklüğündeki sarsıntısı hatırlatan Özener, bu zelzelenin de Kuzey Anadolu Fayının Marmara Denizi içinden geçen güney kolu üzerinde olduğu bilgisini verdi. Özener, bu sarsıntıların birbirinden farklı iki kol üzerindeki zelzeleler olduğunu belirterek, “Önceki yıllarda da Marmara Bölgesi’nde yılda yaklaşık ortalama 900 tane sarsıntımız var. Bu 900 sarsıntının 4 ila 5 tanesi, 4’ün üzerinde sarsıntılar. Hasebiyle aslında bu yıl içinde de baktığımız üzere bunlar olağan sismik aktivite yoğunluğu içerisinde değerlendirilebilir” dedi.

“GÜNDE 80-100 ZELZELE OLUYOR”

Marmara Bölgesi’nde büyük bir zelzele beklendiğini belirten Özener “Bu dünya üzerindeki bütün bilim insanlarının hemfikir olduğu bir husus. Bu türlü bir zelzelesi maalesef biz göreceğiz. Biz toplum olarak, karar vericileri olarak bu sarsıntıya ne kadar hazırız? Biz bu bahiste yoğunlaşsak aslında, sarsıntı ziyanlarının azaltılması istikametinde gayretlerimizi yoğunlaştırsak daha yararlı olacağı kanaatindeyim” diye konuştu.

2023’TE 55 BİN ZELZELE

Prof. Dr. Özener, 6 Şubat’ta yaşanan sarsıntılardan ötürü Türkiye’de 2023 yılının çok ağır geçtiğini kaydederek, “55 binin üzerinde sarsıntı oldu şu ana kadar. Lakin bu büyüklükte bir sarsıntı olmasa dahi, yaklaşık 20-25 bin her yıl ortalama zelzele oluyor. Yani günde 80 ila 100 ortasında tüm Türkiye’de ve yakın etrafında sarsıntılar olmakta. Yani maalesef ülkemiz bir zelzele ülkesi. Bunu kabul edip bununla birlikte yaşamamız lazım” diye konuştu.

“HİÇ SARSINTI ÇALIŞMAYAN YORUM YAPIYOR”

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ziyadin Çakır da Marmara Denizi üzerinde son bir ayda birçok kentten hissedilen hafif ve orta şiddetli zelzelelerin, fay sınırları üzerindeki tesirlerini anlattı. Çakır, toplumsal medya üzerinde sarsıntılarla ilgili çok fazla spekülatif bilgi yayıldığını, konusu olmadığı halde birçok uzmanın da yorum yaptığını söyledi.

Deprem konusunun hayati bir ehemmiyete sahip olduğunu belirten Çakır “Deprem belirli bir uzmanlık alanı. Her yer bilimci, jeolog ya da jeofizikçi zelzele çalışmıyor. Maalesef son sarsıntılardan bu yana hiç sarsıntı üzerine çalışmayan da yorum yapıyor. Birçok yetersiz, temel bilgilerle yanlış bir biçimde yapılıyor” diye konuştu.

“KESİNLİKLE ÖNCÜ DEĞİL”

Türkiye’deki büyük sarsıntı üreten ana fay sınırlarının yanı sıra çok sayıda küçük fay sınırı da olduğu bilgisini veren Çakır, şunları kaydetti:

– Türkiye’de yüzlerce irili ufaklı fay var. Bu faylar küçük zelzele üretiyor. Bu fay sınırları üzerinde ortada 3, 4 ve 5 büyüklüğünde sarsıntı olması olağan. Son sarsıntılar de küçük faylar üzerinde oluşmuş zelzeleler. Herkesin merak ettiği, bu zelzeleler beklenen Marmara, İstanbul zelzelesinin öncüsü mü habercisi mi? Katiyen değil. Bunlar yüz sene evvel de oluşuyordu.

Çakır, sarsıntı neslindeki bir ülkede 4-5 büyüklüğündeki zelzelelerin “olağan” zelzeleler olduğunu kaydetti.

“ANA FAYDAN UZAK DEPREMLER”

Prof. Dr. Çakır, küçük sarsıntıların ana faylara yakın olması durumunda dikkatli olmak gerektiğine dikkati çekerek, “Eğer zelzele Marmara Denizi’nin ortasından geçen Kuzey Anadolu Fayı’nın etkin kolu yakınında oluşursa, fayın üzerindeki gerilmeyi değiştirebilir ve zelzelesi tetiklemeye neden olabilir. Lakin son sarsıntılar ana faydan epeyce uzak ve küçükler “değerlendirmesinde bulundu. Çakır, İstanbul’da öncelikli mevzunun zelzeleye hazırlık ve kentsel dönüşüm olduğunun altını çizdi.

Kentsel dönüşüm faaliyetlerine sürat verilmesi gerektiğini vurgulayan çakır, öncelikle okullar, hastaneler, devlet kurumları, büyük sanayi alanları üzere insan yoğunluğunun çok olduğu yerlerin dönüştürülmesi gerektiğini vurguladı.

Kentsel dönüşümün de hem müteaahhit hem de mesken sahipleri için cazip hale gelmesi gerektiğini vurgulayan Çakır, “İstanbul’da kentsel dönüşümün acilen tamamlanması gerekiyor. Ne kadar çabuk olursa ilerideki bir sarsıntıda can kaybı o kadar az olacak.” tabirlerini kullandı.

“GELECEKTE BÜYÜKLÜKLERİ ARTACAK”

Gümüşhane, Erzincan ve Yalova’nın üzerinde olduğu Kuzey Anadolu kırığında meydana gelen zelzeleleri pahalandıran jeofizik yüksek mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan da “Şu anda çekinceli bir durum kelam konusu değil. Bunlar, İstanbul zelzelesinin tetikleyicisi ve ön zelzelesi değil. Bu stil küçük zelzeleler olur. Gerginlik biriktikçe ve patlama noktası yaklaştıkça, gelecekte sarsıntı büyüklükleri de artacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

15 GÜNDE 4 HİSSEDİLEN ZELZELE

Marmara Denizi üzerinde son bir aydaki zelzelelere bakıldığında, en büyük zelzele 4 Aralık’ta Gemlik Körfezi açıklarında 5,1 büyüklüğünde gerçekleşti. Bu tarihte yaşanan sarsıntı Bursa, Yalova, Kocaeli ve İstanbul’da birçok noktadan hissedildi. Tıpkı gün birbirine yakın noktalarda 3,1, 3,2 , 3,3, 3,5 ve 4,5 büyüklüğünde sarsıntılar de meydana geldi.

Bu zelzelenin akabinde 6 Aralık’ta da Gemlik Körfezi, Mudanya yakınlarında 3,1 büyüklüğünde, 9 Aralık’ta Çınarcık’ta 3 büyüklüğünde, 13 Aralık’ta ise yeniden Gemlik Körfezi’nde 3,7 büyüklüğünde zelzeleler oldu. En son Yalova Çınarcık’ta 17 Aralık’ta meydana gelen 4,1 büyüklüğündeki sarsıntı İstanbul ve Kocaeli üzere birçok vilayet ve ilçeden de hissedildi.