İBB’den taban fiyat araştırması: Kiralar minimum fiyatın 1,5 katına çıktı

İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı tarafından hazırlanan “İstanbul’da taban fiyatlı olmak- ömür maliyeti temelli bir minimum fiyat politikası” raporunda, 2024 yılı minimum fiyatı netleşmeden evvel 2023 taban fiyatının İstanbul’daki alım gücü, öbür ülke taban fiyatları ve hayat maliyetiyle münasebeti incelendi.
Asgari fiyat, 2023 Temmuz-Aralık periyodu için yüzde 34’lük bir artış ile 11 bin 402 TL olarak belirlenmişti. O periyot TÜİK’in açıklamasına nazaran Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 2023 yılının Haziran ayında bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 38,12 aylık ortalamalara nazaran ise yüzde 60 oranda artış göstermişti.
Raporda minimum fiyat ne kadar artarsa artsın her gün tırmanan enflasyon oranını yakalayamadığına dikkat çekilerek “Gıda ve konut başta olmak üzere pek çok zarurî harcama, İstanbul’da yaşayan haneler için öteki kentlere kıyasla çok daha değerliye mal oldu” denildi.
KİRA, MİNİMUM FİYATI SOLLADI
Rapora nazaran İstanbul’da Kasım 2023’te kira fiyatları bir evvelki seneye nazaran yüzde 75,7, 2019’un birebir ayına göreyse yüzde 732,1 arttı. Ortalama kira bedeli minimum fiyatın 1,5 katına kadar çıktı.
Raporda “Yapılan hesaplamalar bir haneye iki taban fiyat de girse İstanbul’da hayat maliyetinin karşılanmasının kolay olmayacağını ve yoksulluk hududunun eşiğinde bir hayat sürüleceğini gösteriyor. Yapılan artırımlara karşın İstanbul’un hayat maliyetini yakalayamayan taban fiyat sebebiyle gençlerin iş arama ve çalışma motivasyonlarının kırıldığı, kolay yoldan para kazanma stratejilerine yöneldikleri görülüyor” tespiti yapıldı.
BULGARİSTAN’DA TABAN FİYAT DAHA YÜKSEK
Avrupa Komitesi 2023 Ocak datalarına nazaran AB üyesi ülkelerde en düşük minimum fiyat Bulgaristan’da.
Raporda en düşük minimum fiyata sahip olan Bulgaristan’ın taban fiyatının bile 12 bin 732 TL olduğuna dikkat çekilerek “Güncel artırımlı Türkiye taban fiyatının hala üstündedir. Türk lirasının bedel kaybetmesi sebebiyle, Türkiye dolar cinsinden taban fiyatın en düşük olduğu ülkeler ortasındadır.Üstelik, geçtiğimiz yıl Bulgaristan son 24 yılının en yüksek enflasyon düzeyine ulaşmış, buna karşın yaşanan artış sırf yıllık yüzde 15.3 oranda olmuştur. Ömür maliyetinin Türkiye’ye kıyasla kat be kat düşük olduğu Bulgaristan’da dahi minimum fiyat Türkiye’nin yeni artırım almış minimum fiyatının üstünde” denildi.
YOKSULLUK HUDUDU 3 YILDA 7 KAT ARTTI
2 yetişkinin ve 2 çocuğun yaşadığı bir aile için 2023 Kasım ayındaki minimum ömür maliyetinin 47 bin 493 TL olarak hesaplandığı aktarılarak “2020 yılında bu sayılar açlık hududu için 1.116 TL, yoksulluk hududu için 3.539 TL olarak tespit edilmişti. Yalnızca 3 yıl içerisinde yoksulluk hududu 7 kat, açlık sonu 5 kat artmıştır. Taban fiyattaki besbelli artışa karşın, yalnızca üç yıl içerisinde minimum fiyat ile yoksulluk sonu ortasındaki makas açılmış, iki minimum fiyat dahi İstanbul’da yoksulluk sonunun aşılmasına yetmeyecek düzeye gelmiştir” denildi.