Saray’da taban fiyat tepesi

İşçi, patron ve hükümet temsilcilerinden oluşan Minimum Fiyat Tespit Kurulu 2024’te geçerli olacak taban fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında 3. toplantısını bugün saat 16.30’da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde gerçekleştirecek.

İlk toplantısını 11 Aralık’ta, ikinci toplantısını 18 Aralık’ta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nda yapan Minimum Fiyat Tespit Kurulu’nda taraflar müzakerelerini sürdürürken Cumhurbaşkanı Erdoğan tespit komitesini saat 16.30’da Külliye’ye davet etti.

Doğrudan 7 milyona yakın çalışanı, dolaylı olarak ise tüm vatandaşları ilgilendiren yeni taban fiyat sayısının belirlemesine yönelik süreçte patron tarafını Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), emekçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için TÜRK-İŞ temsil ediyor.

Ayrıca komitede birinci sefer 4 personel temsilcisi de bulunuyor. Personellerden biri Çorum’dan güç emekçisi, bir kişi Cankurtaran’dan karayolu personeli, bir kişi AVM çalışanı, bir kişi ise Adana’dan sıhhat personeli olarak kurulda bulunuyor.

AĞAR: SAYI TELAFUZ EDİLMEDİ

Geçen hafta gerçekleşen ikinci toplantının akabinde açıklama yapan Türk-İş Genel Lider Yardımcısı Ramazan Ağar ise toplandıda sayı konuşulmadığını belirterek şunları söylemişti:

“Rakam aşikâr olmadığından ötürü bir şey söyleme imkanımız yok. Geçim kuralları belirli. Minimum fiyatla çalışan insanların geçinemediği muhakkak. Özellikle büyükşehirlerde 10 bin TL’den aşağıya konut kirası yok. Bunları uygun kıymetlendirmek lazım. Bu insanların alım gücünü düşünerek hareket etmek gerekir.

Bu hafta içi tekrar bir ortaya gelerek bu işin sona erdirilmesini istiyoruz. Taban fiyatın insanımızı memnun edecek bir formda sonuçlanmasını biliyoruz.

İşveren tarafından ya da hükümet tarafından sayı gelecek ki biz de ‘evet’ ya da ‘hayır’ diyelim.”

MOODY’S DE DEVREYE GİRDİ

Asgari Fiyat Tespit Kurulu’nda görüşmeler sürerken Türkiye’nin kredi notunda ve görünümünde bir artışa gitmeyen kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, bunun nedenlerini açıklarken gündemdeki taban fiyat artırımına dair dikkat çeken bir ikazda bulundu.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s tarafından açıklanan Türkiye raporunda minimum fiyata ait “Yakın vadeli temel risk, talep istikametli enflasyon baskılarını daha da artırabilecek çok fiyat artışları. Öteki fiyatlar için de gösterge olan taban fiyat, her yıl ocak ayında artırılıyor” tabirlerine yer verildi.

PAZARLIKTA AÇLIK SONU ŞARTI

Asgari fiyat pazarlığında taraflardan şimdi bir sayı duyulmasa da emekçi tarafı açlık sonunun altında bir sayının pazarlık konusu olmayacağını belirtti. Açlık sonu kasım ayı itibariyle 14 bin 500 TL düzeyinde bulunuyor.

Öte yandan personel ve patron tarafı minimum fiyattaki görüş farklılığına karşın vergi indirimi konusunda mutabık. Her iki taraf, fiyatlar üzerindeki vergilerin kademeli olarak azaltılmasında hemfikir.

Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyon varsayımlarının tutması durumunda açlık sonu Temmuz 2024’te 18 bin 500 TL’yi, Aralık 2024’te ise 21 bin TL’yi aşacak.

TCMB 2024 sonunda resmi enflasyonun yüzde 36 olmasını bekliyor. Taban fiyata tek artırım olması durumunda yıl sonuna kadar minimum fiyatta en az yüzde 36’lık kayıp olacak.

YÖNETMELİKTE “ASGARİ FİYATA TEK ZAM” YAZIYOR MU?

Hükümet, yüksek enflasyonun faturasını çalışanlara kesmekte ve 2024’te taban fiyata tek artırım yapmakta kararlı görünüyor.

Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, minimum fiyat artırımıyla ilgili yaptığı açıklamada “Tek artırım olacak, zira yönetmeliğimizde de öyle” dedi.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da taban fiyata ait yaptığı açıklamada “Asgari fiyat artışı yıl içinde bir keredir. Bir kere verilecek artırımla bu iş biter” demişti.

Ancak mevzuatta yılda tek artırım yapılmasına dair rastgele bir ibare bulunmuyor. Yürürlükte olan Taban Fiyat Yönetmeliği’nin yedinci hususunda “Ücret en geç iki yılda bir olmak üzere belirlenir” sözü yer alıyor. Bu husus, minimum fiyata yılda birden fazla artırım yapılması önünde yasal hiçbir pürüz olmadığını gösteriyor.

ASGARİ FİYAT NE KADAR?

Asgari fiyat, bir personel için aylık brüt 13 bin 414 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 11 bin 402 lira 32 kuruş olarak uygulanıyor.

Asgari fiyatın patrona toplam maliyeti, bir personel için 15 bin 762 lira 4 kuruş. Bunun 13 bin 414 lira 50 kuruşunu brüt taban fiyat, 2 bin 79 lira 25 kuruşunu toplumsal güvenlik primi, 268 lira 29 kuruşunu patron işsizlik sigorta primi oluşturuyor.

ZAM ORANLARINA NAZARAN YENİ MİNİMUM ÜCRETLER

2024 yılı taban fiyatı için birbirinden farklı beklentiler oluştu. Minimum fiyata en düşük yüzde 25, en yüksek ise yüzde 55 artırım yapılma ihtimali üzerinde duruluyor.

Asgari fiyata gelecek artırım oranlarına nazaran olacak yeni taban fiyatlar ise şu halde: