Güç alanında düzenlemeler kuruldan geçti

Enerji alanında düzenlemeler içeren kanun teklifi komitede kabul edildi. Teklife nazaran, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komitesi (UMREK) koduna nazaran raporlama zaruriliği yalnızca “IV. Grup” maden işletme ruhsatları açısından devam edecek. Böylelikle bunun haricindeki maden kümeleri açısından bu mecburilik ve mevcut taksir yaptırımı kaldırılıyor.

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, arama ruhsatı alarak bulduğu madenler için UMREK Koduna nazaran rapor hazırlama kaidesi aranmaksızın MTA tarafından hazırlanan raporlar ile buluculuk hakkını kazanacak.

İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile Kıyı Kanunu kapsamında kalan kıyı ve kıyı şeritleri hariç olmak üzere denizler, baraj gölleri, yapay göller ve natürel göllerin Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığınca yenilenebilir güç kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarında imar planı yapılmaksızın yenilenebilir güç üretim santralleri kurulabilecek.

İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile yasa kapsamında kalan kıyı ve kıyı şeritleri hariç olmak üzere baraj gölleri, yapay göller ve natürel göllerde imar planı yapılmaksızın Elektrik Piyasası Kanunu’na nazaran hidrolik kaynaklara dayalı önlisans yahut üretim lisansı sahibi hukuksal şahıslar tarafından yenilenebilir güç kaynağına dayalı birden çok kaynaklı üretim tesisi kurulması mümkün olacak.

Ayrıca kelam konusu alanlarda Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne yahut sulama birliklerine ilişkin ziraî sulama gayeli tesislerin elektrik muhtaçlıklarını karşılamak gayesiyle Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü yahut Genel Müdürlüğün müsaadesiyle sulama birlikleri tarafından yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisi kurulabilecek.

DOĞALGAZIN SIVILAŞTIRILMASI

Doğalgaz Piyasası Kanunu’na “doğalgazın sıvılaştırılması” tarifi eklenerek, Türkiye’nin doğalgazda ticaret merkezi olma gayeleri çerçevesinde hem yerli üretim doğalgazın hem de farklı kaynaklardan ithal edilen yahut ithal edilecek doğalgazların ülkede sıvılaştırılarak dünya piyasalarına LNG olarak pazarlanabilmesi hedefleniyor.

Yüzen LNG tesislerinin işletilmesi ve yer değişikliği kapsamında sağlanacak istisnalar, Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının görüşü alınarak Güç Piyasası Düzenleme Heyeti (EPDK) tarafından bu düzenleme uyarınca yayımlanan yöntem ve asıllara nazaran belirlenecek.

Mevcut depolama tesisleri, mevcut tesislerdeki kapasite artışları yahut yeni yapılacak tesisler, kullanım oranları yahut rekabet şartları dikkate alınarak düzenlemenin sisteme erişime ait kararlarından Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığının görüşü alınarak Konsey kararı ile belli müddet muaf tutulabilecek. Depolama şirketleri verecekleri hizmetlere ait ünite bedelleri ve tesis kapasitelerini yayımlamak zorunda olacak.

Yurt içinde üretilen yahut ithal edilen doğalgazın sıvılaştırılarak yurt dışına ihraç edilmesi ya da yurt içinde tekrar satışı hedefiyle kurulacak sıvılaştırma tesislerini işletecek hukukî şahısların Konseyden lisans almaları gerekecek.

Doğalgaz sıvılaştırma lisansı müracaatında bulunan hukukî şahısların teknik ve ekonomik güce sahip olmaları ve yönetmeliklerde belirtilen öteki koşulları taşımaları zarurî olacak. Sıvılaştırma tesislerinde yürütülen faaliyetler depolama faaliyeti olarak sayılmayacak. Sıvılaştırma tesisi işletmecileri faaliyet gösterdikleri tesislerin ilgili standartlara ve teknik kriterlere nazaran yapılması ve işletilmesinden sorumlu olacak. Sıvılaştırma tesislerinde yürütülecek faaliyetlere ait metot ve asıllar Bakanlık görüşü alınarak Şura tarafından belirlenecek.

YEKA YARIŞMALARI

Yenilenebilir Güç Kaynaklarının Elektrik Gücü Üretimi Hedefli Kullanımına Ait Kanun’da yapılan değişiklikle, Yenilenebilir Güç Kaynak Alanı (YEKA) yarışlarına ait yol ve temeller, ilgili müsabaka şartnamesinde Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenecek. Müsabaka sonucunda oluşan fiyat yahut bedel, müsabaka şartnamesinde belirlenecek mühlet boyunca YEK Destekleme Düzeneği kapsamında pahalandırılacak.

10 yıllık mühletini bitiren lisanssız üretim faaliyeti kapsamındaki tesisler, talep halinde ve lisans alma bedeli ile lisans müddeti boyunca elektrik piyasasında oluşan saatlik piyasa takas fiyatını, tesis tipi bazında uygulanan aktüel YEK Destekleme Sistemi fiyatından fazla olması halinde ortadaki fiyat farkının YEK Destekleme Sistemine katkı bedeli olarak ödeyerek lisanslı üretim faaliyetine geçebilecek.

Bu kapsamdaki müracaatlar için uygulanacak lisans alma bedeli, lisans müddeti ve lisanslı üretim faaliyetine geçilmesine ait öteki konular EPDK tarafından ayrıyeten belirlenecek.

Lisanssız üretime devam edecek üretim tesislerinde üretilecek gereksinim fazlası elektrik gücü için elektrik piyasasında oluşan piyasa takas fiyatını geçmemek üzere uygulanacak fiyat ve uygulamaya ait adap ve temeller, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.

ENERJİ VERİMLİLİĞİ PROJELERİNİN DESTEKLENMESİ

Enerji Verimliliği Kanunu’na “başvuru sahibi”, “spesifik güç tüketimi” ve “karbon yoğunluğu” tarifleri ekleniyor.

Enerji verimliliği projelerinin desteklenmesi, güç yahut karbon yoğunluğunun yahut spesifik güç tüketimin azaltılmasıyla ilgili uygulamalara yönelik yöntem ve temeller belirleniyor. Buna nazaran, güç verimliliğini artırmak maksadıyla hazırlanan projeler, Bakanlık tarafından 15 milyon lirayı geçmemek kaydıyla bedellerinin en fazla yüzde 30 oranında desteklenecek. Bu kapsamdaki dayanaklar hibe yahut faiz takviyesi formunda verilecek. Dayanak bedeli her yıl, bir evvelki yıla ait ilan edilen yine değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacak.

Enerji yahut karbon yoğunluğunu yahut spesifik güç tüketimini Bakanlığın belirlediği kriterler çerçevesinde azaltan müracaat sahiplerine, ödenek imkanları göz önüne alınmak ve 10 milyon lirayı geçmemek kaydıyla, kriterlerde belirlenen yıla ilişkin güç sarfiyatının en fazla yüzde 30’u oranında dayanak ödemesi yapılacak. Takviye bedeli her yıl, bir evvelki yıla ait ilan edilen tekrar değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacak.

Enerji verimliliği projelerinin ve güç yahut karbon yoğunluğunu yahut spesifik güç tüketimini azaltan müracaat sahiplerinin desteklenmesi ile ilgili yordam ve temeller Bakanlık tarafından yönetmelikle düzenlenecek. Bakanlık tarafından güç verimliliği dayanaklarına ait iş ve süreçlerde mevzuat ile belirlenen kararlara muhalif davranılması, geçersiz yahut muhteviyatı prestijiyle aldatıcı evrak düzenlenmesi yahut kullanılması, yanlış ve aldatıcı bilgi verilmesi yahut rastgele bir usulsüzlük tespit edilmesi halinde, müracaat yahut proje sahiplerine ödenen dayanaklar, ödeme tarihinden itibaren belirlenen oranda hesaplanarak faiz ile birlikte bir ay içinde ödenmesi istenecek.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, güç verimliliğinin artırılması ile yeni ve yenilenebilir güç kaynaklarından yararlanılmasına yönelik araştırma ve geliştirme projelerini öncelikle destekleyecek. Bu projelerin yönlendirilmesinde ve değerlendirilmesinde Bakanlığın görüşü alınacak.

GEÇİCİ MÜDDETLİ ELEKTRİK GÜCÜ TALEPLERİ

Elektrik Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, harikulâde hal kararı alınan yahut genel hayata tesirli afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, elektrik hizmetlerinin kesintisiz karşılanabilmesi için süreksiz vadeli elektrik gücü talepleri Konsey kararı ile belirlenen tarz ve asıllar çerçevesinde karşılanabilecek.

Elektrik dağıtım tesisleri yahut nakil sınırlarına ait irtifak alanı, en düşük yaklaşım arası, iletkenin salınım arası ve direkler ortası uzaklık dikkate alınarak ilgili mevzuata nazaran belirlenecek. Böylelikle fahiş kamulaştırma bedelleri belirlenmesinin önüne geçilmesi ve kamu kaynaklarının tasarrufuyla yatırımların artırılması hedefleniyor.

Yenilenebilir güç kaynak alanları müsabakaları sonucunda imzalanan mukaveleler nedeniyle hak kazanılmış olanlar hariç, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel mevcut olan üretim lisanslarını, ön lisanslarını, lisans müracaatlarını sonlandırmak yahut şurası güç düşümü suretiyle tadil etmek isteyen hukuksal bireylerin 2 ay içerisinde Kuruma başvurmaları halinde müracaatları sonlandırılarak yahut tadil edilerek Kuruma sundukları teminatları kısmen ya da büsbütün iade edilecek.

Söz konusu yarışlar sonucunda imzalanmış mukavelelerini iptal etmek isteyen hukuksal şahısların düzenlemenin yürürlüğe girmesinin akabinde iki ay içerisinde Bakanlığa başvurmaları halinde tüm hak ve yükümlülükleri sona erecek, müracaatları sonlandırılacak, Bakanlığa ve Kuruma sunduğu teminatları iade edilecek.

Nükleer Düzenleme Kanunu’nda yapılan değişiklikle, nükleer unsur taşıyan kişinin talebi, nükleer tesis işletenin muvafakati ve Nükleer Düzenleme Kurumunun onay istikametindeki kararıyla, taşıyıcının sorumlu olabilmesine imkan tanınıyor. Buna nazaran, işleten, nükleer unsurların taşınmasına ait sigorta yaptırma yahut teminat gösterme yükümlülüğünü Kurumun onaylaması kuralıyla taşıyıcıya devredebilecek. Yükümlülüğü devralan taşıyıcı, düzenleme kapsamında işleten olarak sorumlu olacak.