Sigaranın üretimi ağaçları yok ederken izmariti de orman yangınlarını tetikliyor

İSTANBUL (AA) – YEŞİM YÜKSEL – Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Tütün Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Nazmi Bilir, sigara üretiminde kullanılan kağıt ve karton gibi malzemelerin ağaç kayıplarını artırdığını, orman yangınlarının önemli bir bölümünün de sigara kaynaklı meydana geldiğini söyledi.

Sigaranın zararlarına odaklanılarak vatandaşları sigarayı bırakmaya teşvik etmek amacıyla her yıl 9 Şubat Sigarayı Bırakma Günü olarak kabul ediliyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada her yıl 1,3 milyonu pasif içici olmak üzere 8 milyondan fazla kişi sigara kullanımına bağlı nedenlerle hayatını kaybediyor. Kanser, diyabet, tansiyon, kalp ve solunum yolu hastalıklarına yol açan sigarada yaklaşık 7 bin kimyasal madde bulunurken bunlardan en az 70'i kansere neden oluyor.

Küresel tütün üretimi için yılda 22 milyar ton su harcanırken bu miktar 15 milyon olimpik yüzme havuzunda bulunan su miktarına denk geliyor. Tek bir sigara için üretim, nakliye ve yok olma süreci de dahil 3,7 litre suya ihtiyaç duyuluyor. Tütün üretimi esnasında kullanılan yoğun gübre ve pestisit toprak kirliliğine, bu kimyasalların su kaynaklarına karışarak göllere ve denizlere ulaşması da su kirliliğine yol açıyor.

Tütün üretimi için yapılan ağaç kesimleri nedeniyle her yıl yaklaşık 200 bin hektar ormanlık alanın yok edilmesi küresel ormansızlaşmanın yüzde 5'ine tekabül ediyor.

Her yıl yaklaşık 6 trilyon sigara üretmek için kağıt, mürekkep, folyo ve yapıştırıcı gibi malzemelerin kullanıldığı 300 milyar paket hazırlanırken tütün ürünlerinin paketleme ve dağıtım aşamalarında kullanılan karton kutular 2021'de 9 bin 433 yük treninin ağırlığına eş değer 2 milyon ton atık oluşturdu.

Son yıllarda sigarayı bırakmak için tercih edilen yolların başında gelen elektronik sigaralar da içerdiği zehirli metal, plastik ve piller nedeniyle çevre kirliliğine yol açıyor.

Tütün üretimi ve tüketimi esnasında ortaya çıkan yıllık 80 milyon ton karbondioksit, benzinle çalışan 17 milyon arabanın 1 yılda neden olduğu karbon salımına denk geliyor.

– Orman yangınlarında sigaranın payı

Sigara kullanımının çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkilerine dair AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Bilir, iç ortam hava kalitesini bozan sigara dumanının sadece sigara içenleri değil, ortama yayılan dumana maruz kalan kişileri de tehdit ettiğini kaydetti.

Türkiye'nin birçok noktasında sigara kaynaklı yangınlar çıktığını belirten Bilir, şu bilgileri verdi:

“İtfaiye müdürlüklerinin kayıtlarına baktığımızda yangınların aşağı yukarı yarısı, bazı illerde yarıdan fazlası, yüzde 52-55'i, bazı illerde yüzde 38-40'ı sigara kaynaklı. Bir de tütün endüstrisi çok fazla kağıt kullanan bir endüstri. Bir parça tütün, genelde 1 gramdır, bir kağıda sardığınızda sigara oluyor. Bunların 20'sini bir kutuya koyuyorsunuz, bu kutuları kartona, o kartonları daha büyük kolilere koyuyorsunuz. Bu hesaplanmış ve kağıt bakımından 300 sigara 1 ağaca mal oluyor.”

Çevreye atılan sigara izmaritlerinin ve sigara kutularının çevre kirliliğine yol açarak büyük miktarda atık oluşturduğuna dikkati çeken Bilir, şöyle devam etti:

“30-40 izmarit toplayıp hassas tartıda tarttım ve 4 izmarit 1 gram ağırlığında geldi. Türkiye'de 20 milyon kişi sigara içiyor ve ortalama 1 paket sigara tüketiliyor. Dolayısıyla 20 milyon sayısını 20 sigara ile çarptığımızda ve 4 sigara izmariti 1 gram ağırlığında hesabıyla Türkiye'de 100 ton izmarit üretiliyor ve izmarit atığı ortaya çıkıyor. İzmarit dediğimizde yakılmamış tütün kısmı da olabilir ki bir de kağıt ve filtre kısmı var. Bu filtreler kimyasal maddelerdir onların toprağa ve sulara karışması kimyasal madde kirliliği şeklinde bir sorun da yaratıyor.”

– “Sigarayı gündemden çıkarmak gerek”

Sigara dumanında bulunan partiküllerin halılara, koltuklara ve perdelere yapışarak sigara içilmeyen anlarda bile bu ortamlarda tutunduğunu ve üçüncü el sigara dumanı etkisi yarattığını anlatan Bilir, özellikle zeminde, halıların üzerinde ve koltuklarda oyun oynayan bebek ve çocukların bu partikülleri elleriyle toplayarak ağızlarına götürebileceğinin altını çizdi.

Tütün kullanımının bu şekilde sürüp gitmesi durumunda sigara kaynaklı çevre kirliliğinin bir problem olmaya devam edeceğini vurgulayan Bilir, “Bunu önlemek için izmaritleri daha uygun koşullarda da toplayalım desek yine de çevre kirliliği oluşacak. Bu büyük bir yük gerçekten. Sigarayı gündemden çıkarmak gerek. Türkiye'de son kalkınma planının sağlık bölümündeki toplantılarda ülkemizin 2053'te sigarasız bir ülke olma hedefi programa konuldu. Avrupa Birliği de 2040 yılında tütünsüz birlik olma hedefi koydu.” sözlerini sarf etti.

Tütün kullanımı nedeniyle hayatını kaybeden her 7 kişinin, sigara içmeyen bir kişiyi de ölüme sürüklediği değerlendirmesinde bulunan Bilir, sigarayı bırakmak için her günün uygun bir gün olduğunu dile getirdi.