Mısır ve İsrail ortasında tansiyon yükseliyor

İsrail ile Hamas ortasında 7 Ekim’de başlayan çatışmalar şiddetlenerek devam ediyor. İsrail’in akınlarında 28 binden fazla Filistinli ölürken, milyonlarcası da yerinden edildi. Yerinden edilen Filistinlilerin sığındığı noktalardan birisi Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan ve Mısır’a komşu olan Refah kenti.

Tel Aviv, yaklaşık olarak 1,5 milyon Filistinlinin bulunduğu bu bölgeyi sık sık hava hücumlarıyla gaye alıyor.

İsrail cephesinden Refah kentine kara operasyonu sinyali verilirken bu atağın başlaması halinde sivillerin Gazze Şeridi’nde sığınacak öbür bir yerleri kalmamasından tasa ediliyor.

Saldırılar devam ederken Kahire’deki üst seviye bir diplomat, Mısırlı yetkililerin İsrail’e bir ihtar yaptığını söyledi.

New York Times’ta yer alan habere nazaran Mısır, Filistinlilerin Sina Yardımadası’na geçmeye zorlanması durumunu 1979’da yapılan barış muahedesinin fiilen askıya alacak bir ihlal olarak görecek.

İsrailli bir yetkili de bu ikazın ABD Lideri Antony Blinken’a Kahire’de Mısır Devlet Lideri Abdülfettah es-Sisi ile görüşmek için bulunduğu sırada tekrarlandığını söyledi.

1979’DAKİ ANLAŞMA

Mısır-İsrail Barış Antlaşması, Mısırlıların “6 Ekim” İsraillilerin ise “Yom Kippur” olarak isimlendirdikleri, 6 Ekim 1973’te başlayan savaşın akabinde imzalandı.

Antlaşmanın temelini, 17 Eylül 1978’de Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin tarafından ABD Lideri Jimmy Carter nezaretinde imzalanan Camp David Kontratı oluşturdu.

Barış antlaşması ile Mısır, İsrail’i resmen tanıyan birinci Arap ülkesi oldu. Arap-İsrail Savaşı ile 1948’de başlayan daimi seferberlik durumu da Mısır için sona erdi.

Antlaşma gereği Mısır idaresi, Sina Yarımadası’nın birtakım bölgelerinin silahsızlanmasını kabul ederken, İsrail gemilerinin Suveyş Kanalı’ndan geçmesinin de önünü açtı. Mısır ayrıyeten Tiran Boğazı ve Akabe Körfezi’ni de memleketler arası gemi yolu olarak kabul etti.

İsrail ise 1967’de işgal ettiği Sina Yarımadası’ndaki askeri ve sivil bütün varlığını geri çekmeyi, bölgeye inşa ettiği kentler ve otelleri de olduğu üzere bırakmayı kabul etti.

Anlaşmadan sonra iki ülke ortasında siyasi münasebetler gelişti, karşılıklı büyükelçiler atandı. Mısır Parlamentosu, İsrail’e uygulanan ambargoyu kaldırdı ve karşılıklı ticaret başladı.

ANLAŞMADAKİ ‘FAALİYET MEKANİZMASI’ DETAYI

Antlaşma unsurları ortasında ‘faaliyet mekanizması’ diye bir söz bulunuyor. Bu söz uyarınca taraflar bölge kaidelerinin gerektirmesi durumunda karşılıklı görüşmelerde bulunarak yahut görüşmeksizin antlaşma hususlarından biri yahut birkaçını süreksiz müddet askıya alabiliyor.

İSRAİL’DEN HÜCUM SİNAYELLERİ

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, 1 Şubat’ta Gazze Şeridi’nin Han Yunus bölgesindeki İsrail birliklerini ziyaretinde yaptığı açıklamada, kara akınlarını Mısır hududundaki Refah kentine taşıyacaklarını söylemişti.

Başbakan Binyamin Netanyahu da 4 Şubat’taki açıklamasında, Refah kentine kara saldırısı başlatacaklarının işaretini vermişti.

İsrail devlet televizyonu KAN’ın 6 Şubat’ta siyasi kaynaklara dayandırdığı haberde, Refah kentinde operasyonlara başlamadan evvel kentin tahliye edileceği belirtilmişti.

İsrail Başbakanlık Ofisi’nden dün yapılan açıklamada, Netanyahu’nun, ordu ve güvenlik teşkilatına, Gazze Şeridi’nin güneyine hücum düzenlenmesi ve buraya sığınmış yaklaşık 1,5 milyon Filistinlinin yerinden edilmesi için gerekli planın hazırlanması talimatını verdiği kaydedilmişti.