‘Madende bir kaza olacağı biliniyordu yalnızca hangi tarihte olacağı bilinmiyordu’

CHP Zonguldak Milletvekili Yavuzyılmaz, Sayıştay’ın TTK Amasra Kurumu için 2019’da hazırladığı raporda patlamanın olacağı yerin tam koordinatının verildiğini söyledi. “Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve ihtarını yapmış” dedi.

Amasra’da Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nde meydana gelen patlamada, 41 madencinin hayatını kaybetmesiyle yer altında çalışan işçiler yine hatırlandı. Soma’da 301 madencinin öldüğü facia hasebiyle yalnızca iki kamu vazifelisi cezaevinde. Olayın meydana gelişiyle ilgili iki üniversitenin raporu ise birbiriyle çelişiyor. Yani gerçeklerin ortaya çıkarılması kolay kolay mümkün olmuyor. Kömür ocakları için alınan personellerin bir kısmı siyasalların devreye girmesiyle yer üstünde çalıştırılıyor. O yüzden ocaklarda kıymetli ölçüde personel açığı da yaşanıyor.  CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Sayıştay raporu üzerine şunları anlattı:

ÖNÜNE NE ÇIKARSA YOK EDİYOR

“TTK de riskin olduğunu kabul ediyor, basında yer alan birtakım haberlerde yer alan ‘gaz içeriklerinden metan gazının yüksek olduğu’na dair tabirlere itiraz ediyor. ‘Orada kast edilen metan gazı değildir’ diyor. Yeniden bir yanlışı düzeltelim. Amasra’da yaşanan faciada husus yalnızca metan gazının patlamasıyla olan bir hadise değil. Mevzu şudur: Metan gazı oksijenden daha hafif bir gaz. Bir galeride çalışıyoruz. Metan gazı yükselir ve kubbenin çabucak altına toplanır. Oksijen aşağıda kalır. Aslında metan gazının patlaması, grizu faciası olması o kadar kolay değil. Onun da kimi koşullarının oluşması gerekli. Sonuçta metan gazı, kömür tozlarıyla birlikte alev topu halinde tüneli takip ediyor ve önüne ne çıkarsa yok eden patlamaya dönüşüyor.”

TEK EKSİK: TARİH YOK

Deniz Yavuzyılmaz, bu mevzuyu detaylı olarak anlatırken, “Benim birinci paylaştığım eksi 300 makûs sözünü de kullanarak Sayıştay’ın yaptığı ihtar. Aslında patlamanın olacağı yerin tam haritasını çizmiş, tam koordinatını vermiş. Tek bir şeyi eksik yapmış o da patlama tarihini yazmamış. Tek eksik o. Sayıştay durduk yere bu ikazları yapmaz. Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve ikazını yapmış” diyor.

Ocaklarda çok ciddi  emekçi açığı olduğuna dikkat çeken Yavuzyılmaz, her çalışanın kömür üretimimde birebir işi yapmadığını, çok kritik misyonları olanlar bulunduğuna dikkat çekti. Yavuzyılmaz, Amasra ile ilgili şu çarpıcı bilgileri, evraklara dayanarak şöyle açıkladı:

“Amasra’da olayın meydana geldiği işletmede yer altı ve yer üstü toplam emekçi sayısı bin 145 olması gerekirken, 2022 yılı Mart ayı sonu prestijiyle bu sayı yalnızca 590’dır. Sayıştay’ın 2002 yılı raporuna nazaran norm takımda 476 olması gereken pano ayak üretim personel sayısı 276, 107 olması gereken hazırlık personel sayısı 30, 39 olması gereken barutçu sayısı 1,  53 olması gereken tarama söküm-bakım personel sayısı ise 10.  Bu sayılar Sayıştay raporunda yer alıyor. Yerüstü ve yer altı sanatlarında besbelli emekçi açığı bulunuyor. Üç vardiya tertibi yapılamadığı için kritik arızalara da vaktinde müdahale edilemiyor. Bu durum da iş güvenliğini etkiliyor. Gündüz vardiyası dışındaki vardiyalarda arızalara anında müdahale edilemediği uyarısı da raporda yer alıyor.

Hayati değer arz eden havalandırmanın devamlılığı, merkezi gaz izleme servisi tarafından 24 saat takip edilmesi gereken tehlikeli gazların ölçülmesi için daima değişen kaidelere nazaran gerekli sistemlerin kurulması ve kontrolünün eksiksiz yapılabilmesi için emekçi açığının giderilmesi tarafında de kritik bir ihtar bulunuyor.”

CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Sayıştay raporunun ayrıntılarını Hürmet Öztürk’le paylaştı.

VAHİM BİR DURUM YAŞANIYOR

Yavuzyılmaz, Sayıştay raporunda yer alan vahim bir duruma da şöyle dikkat çekti:

“Yeterli sayıda çalışanla çalışılmadığı için galeriler açık kalıyor,  kömür havayla temas ediyor. Oksidasyon oluyor ve kömür içten içe yanma yapıyor. Bu 10 yıldır bütün raporlarda belirtiliyor. Patlama için bütün kuralları hazır hale getiriyorlar. Felaketin taşları bu türlü örülüyor. KİT Komitesi’nde milletvekillerinin sorularına TTK’nın verdiği cevapta, 2022’de yaklaşık bin personelin sanatının süreksiz olarak değiştirilerek diğer sanatlarda çalıştırıldığı belirtiliyor. Yani maden ocağında iki personelin yapacağı işi bir personel yapıyor. O da kendi işini yapmıyor öbür uzmanlık alanındaki işleri yapıyor. Burada bir kazanın yaşanmaması sürpriz olur. Acı, düşünceli bir durum.”

Maden idaresi siyasi bir irade

Deniz Yavuzyılmaz’ın dedesi de maden emekçisiydi. Eşinin hem babası, hem dedesi maden mühendisi olarak Zonguldak’ta vazife yaptı. Yavuzyılmaz “Madenlerin yönetilmesi siyasi bir irade.  İşin bir bilimsel bir de siyasi tarafı var. Bilimsel tarafına baktığımıza vakit Sayıştay raporlarına gidiyoruz” diyor.

CHP, şehit ayrımı için TBMM’ye yasa teklifi sundu

Maden kazalarında 2003-2014 yıllarında hayatını kaybeden ve şehit kabul edilen emekçilerin ailelerine farklı takviyeler veriliyor. Ayrıyeten ölen madencinin bir yakınının işe alınması uygulaması yapılıyor. 2003 öncesi ve 2014 sonrası yaşanan kazalarda ise bu uygulanmıyor. CHP, 2003 öncesi ve 2014 yılı sonrası meydana gelen kazalarda hayatını kaybeden madencilerin de şehit sayılması ve bir yakının işe alınması uygulamasının devam ettirilmesi için TBMM Başkanlığı’na yasa teklifi sundu. Türk Eğitim Derneği Genel Lideri Selçuk Pehlivanoğlu da SÖZCÜ’ye yaptığı açıklamada, “Amasra’da yaşanan maden faciasında babalarını yitiren evlatlarımıza eğitim bursu vererek sahip çıkacağız” dedi. Pehlivanoğlu, Soma’da hayatlarını kaybedenlerin çocuklarına da burs verdiklerini ve bunun 2014’den bu yana devam ettiğini hatırlattı.

Konu sulandırılıyor

Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nin, Sayıştay raporunu aslında doğruladığını kaydeden CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz,  kurumun açıklamasını şöyle yorumladı:

“Doğrudur, Sayıştay raporu ‘Grizu patlama riski de vardır’ diyor. Kurum, gaz içeriğinde metan gazının tespit edildiği kısmının hakikat olmadığını öne sürüyor. Temel sorun metan gazı değil, tepkide olan kömür tozu patlaması da var içinde, öbür gazların da iştiraki var. Gaz içeriklerinin çalışan damarlarda da yüksek olduğunu söylüyor. Bunlar kurum tarafından ölçülmek zorunda. Mevzu sulandırılmak isteniyor. Rapor bir bütün. Yalnızca bu bulgu yok ki. Bu bulgunun kritik kısmı şu patlamanın gerçekleştiği noktayı varsayım ediyor. Onun haritasını veriyor. Onun dışındaki sayfada birçok bulgu var.”

16 MİLYON TONLUK REZERV

Olayın meydana geldiği Amasra’daki ocağı TTK işletiyor. Burada eksi 300 kotun altında 16 milyon ton kömür rezervi var. Yavuzyılmaz, üretim derinliğinin de en fazla eksi 400’e kadar olduğunu hatırlatarak kelamlarını şöyle sürdürdü:

“TTK’da eksi 300 kot ve altında grizu patlaması ve başka felaketler tedbirsizlikle ortaya çıkabilir. TTK emekçileri burada çalışmaya mecbur ediyor. Çabucak yanında bulunan alanda ise 606 milyon ton ve kömür kaymak üzere yüzeye yakın. Yani gireceksiniz alacaksınız. Bunu da özel kesime vermişler.”