KESK Lideri: EYT süreci tek taraflı yürüyor

KESK Eş Genel Lideri Mehmet Bozgeyik, iktidarın hazırladığı EYT düzenlemesine ait; “Bizim de dahil olduğumuz Kamu Çalışanı Müracaat Şurası toplanmadığı için bu süreç tek taraflı yürüyor” dedi.

İktidar tarafından hazırlıkları süren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin aralık ayının birinci haftasında açıklanması bekleniyor.

Ancak, bu hazırlık sürecinde emek ve meslek örgütleri ile görüşülmemesi, sendika temsilcilerini endişelendiriyor.

Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Eş Genel Lideri Mehmet Bozgeyik dahil oldukları Kamu Çalışanı Müşavere Şurası’nın toplanmamasına reaksiyon gösterirken; tüm çalışanları tek çatı altında bir ortaya getiren Ekim 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanuna dikkat çekti.

Söz konusu düzenlemede, yürürlüğe girdiği tarihten evvel memuriyeti olanlar için “Emekli Sandığı Kanunu uygulanmaya devam edilir” şeklinde karar de yer aldı. Bu nedenle 15 Ekim 2008 tarihinden evvel atanmış memurlar Emekli Sandığı’na, sonra atanmış memurlar ise yeni Kanun 5510’a tabi oldular. Böylece, iki kanun ortasında “aylık bağlama oranları” farklılık gösterdi.  Bozgeyik bahse ait “Önceden emeklilerin ulusal gelirden almış oldukları hisse yüzde 100 iken; bu yasa ile birlikte yüzde 30’a düşürüldü” dedi.

BAKAN ALIM NE DEMİŞTİ?

Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili tek formül üzerinde çalıştıklarını 17 Ekim’de açıklayarak şunları söylemişti:

“Televizyonlarda sık sık ‘işte şunlar da girecek, bunlar da çıkacak’ o denli bir şey yok. 99 öncesi biliyorsunuz, yaşla ilgili bir sorun var. O sorunu biz çözüyoruz ve önümüzde tek bir model var. Tek bir formül var daha doğrusu. Onun hesapları yapıyoruz. Çok sayıda insan var iddia edeceğiniz üzere. Onların durumlarını, çalışma gün sayılarını, yıllarını, vesaire toplumsal güvenlikteki sıhhat sigortası primlerini gözden geçirip en uygun, en kapsayıcı çözümlemeyi yapacağız. Ara aldık ancak artık açıklamayacağım. ‘Niye artık açıklamıyorsunuz?’ diyenler var. Bir kez çalışmamız bitmedi. İkincisi, adım adım açıklıyoruz. Aslında açıklasak da ocaktan sonra uygulamaya sokulacak. Artık açıklamanın bu manada ivedisi yok.”

Bozgeyik ise EYT problemini ait ANKA Haber Ajansı’na şunları söyledi:

“Kapalı kapılar gerisinde yapılan çalışmanın içeriğinde EYT’li arkadaşlarımızın, emek ve meslek örgütlerinin, muhalefet partilerinin bir bilgisi yok. Doğal olarak da biz ‘kapıda bekleyen tehlike’ olarak bunu isimlendiriyoruz.

Başından beri aslında iktidar, EYT sıkıntısını çözmeden uzak siyasetler geliştirdi. Hatta Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçimi kaybetsek de EYT’yi çıkarmayacağız, açıklamalarını yaptı. Fakat, 2023 seçimleri yaklaşırken bilhassa giderek tabanda oy kaybetme durumu da ortaya çıkınca tekrar EYT’yi gündemine aldı.

KESK olarak uzun müddettir emeklilikte yaşa takılan arkadaşlarımızın meselelerinin çözülmesi noktasında taleplerimizi iletiyoruz. Maalesef bu tek taraflı yürüyor. AKP iktidarı, başından beri toplumsal diyalogdan uzak, emek ve meslek örgütlerini sürece davet etmeden kendine yakın sendikalarla, patronlarla durumu kurtarmaya çalışıyor.

O açıdan da bu çıkacak maddede çok büyük bir tehlikeler olacağını biz seziyoruz. Çalışma Bakanı Vedat Alım 2021 yılında nisan ayında misyona geldi; vazifeye gelmesinden bu yana da maalesef yılda üç kere olması gereken hem Ekonomik Toplumsal Kurul toplanamadı, Üçlü İstişare Heyeti toplanamadı.

Bizim de dahil olduğumuz Kamu İşçisi İstişare Heyeti toplanmadığı için bu süreç tek taraflı yürüyor. Doğal olarak bunun ortadan kaldırılması gerekiyor.

“AYLIĞA BAĞLANMA ORANLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ GEREKİYOR”

EYT problemi, bildiğiniz üzere Toplumsal Güvenlik Maddesi’nde yapılan çeşitli değişiklikler sonrasında birçok mağduriyet ortaya çıkardı. 08.09.1999’dan evvel işe giren arkadaşlarımız, bilhassa bayanlar 20 yıl erkekler 25 yıl üzerinden devletle bir kontrat yaptıkları için, yasa yürürlüğe girdikten sonra bu haklar ortadan kaldırıldı.

Özellikle kademeli olarak ileriki yaşlarda, emekli olmaları sağlandı. Bu nedenle de prim, gün sayısını dolduran emeklilikte yaşa takılan milyonlarca insan, mağdur ortaya çıktı. Yalnızca 08.08.1999 tarihinden evvel başlayanlar değil, aslında 09.09.1999’dan sonra yani maddeden bir gün sonra başlayanlar açısından da büyük mağduriyetler oldu.

Örneğin, ayın eylül ayının 8’inde işe başlayanlar ile bir gün sonra işe başlayanlar ortasında 17 yıl ile 24 yıl ortasında bir emeklilik müddet uzamasına neden oldu. Doğal olarak da bunların hepsi bir tehlike. Toplumsal Güvenlik ve Genel Sigorta Kanunu çerçevesinde AKP devrinde çıkan 5510 sayılı Yasa ile emeklilik aylığa bağlanma oranları da düşürüldü.

Önceden emeklilerin ulusal gelirden almış oldukları hisse yüzde 100 iken; bu yasa ile birlikte yüzde 30’a düşürüldü. O açıdan da arkadaşlarımız emekli olsalar dahi bu aylığa bağlanma oranlarındaki düşme nedenleri ile alacakları emekli aylığı da taban fiyatın altında kalacağı için açlık sonunun altında bir fiyata mahkûm olacaklar. O açıdan da EYT problemini yalnızca yaş sıkıntısı olarak değerlendirmiyoruz. Aylığa bağlanma oranlarının değiştirilmesi gerekiyor.

“OY DERDİ ÜZERİNDEN MECLİS’E GETİRİLECEK”

Yine, 2017 yılında 696 sayılı Kanun Kararında Kararname ile taşeron personellerin takıma alınmasından sonra da resen emeklilik üzere bir uygulama hayata geçirildi. Emeklilikte prim gün sayısını dolduran personeller çabucak emekliliğe sevk ediyorlar.

Doğal olarak da bu EYT yasası içerisinde bu resen emeklilik ortadan kaldırılmazsa birçok sorunu ortaya çıkaracak. Taşerondan takıma geçen arkadaşlarımız prim gün sayısını doldurdukları için çabucak resen emekliliğe sevk edecekler. Bu istihdam açısından da liyakatli, sahiden nitelikli çalışanların resen emeklilik ile kamuda istihdam alanında da çeşitli problemler ortaya çıkacak.

Kısacası, KESK olarak bilhassa EYT yasası sürecinde bu kapılı kapılar arkasında da yapılan düzenlemenin çok hakikat olmadığını, iktidara yasanın Meclis’e gelmesinden evvel taraflarla bir ortaya gelme daveti yapıyoruz. Çeşitli sendikaları, kamu sendikalarını, muhalefet partilerini bu noktada görüş alınmalı. Personel sıhhati ve güvenliği uzmanlarının bu noktada görüşü alınmalı, çalışma iktisadında çalışma yapan hocalarımızın görüşleri alınarak mutabakat ile bu yasa Meclis’e getirilmeli.

Aksi taktirde kapalı kapılar gerisinde yapılan, yalnızca seçime giderek bir oy derdi üzerinden Meclis’e getirilecek bir yasa birçok sorunu da ortaya çıkaracaktır. Telafisi güç mağduriyetler ortaya çıkacaktır. Bu açıdan da kapsamlı toplumsal güvenlik ıslahatını da Türkiye’nin gereksinimi var.

Önümüzdeki periyotta hem anayasal hem toplumsal güvenlik yasasında da değişiklik yapılarak bu emeklilik yasası tekrar aylığa bağlanma oranları ortadan kaldırılarak daha demokratik bir yasa ortaya çıkarılmalıdır.”