Senegal’de düğünleri aratmayan renkli kutlama: Bebek mevlidi

DAKAR (AA) – Fransızca bir kelime olan “bapteme”, vaftiz anlamına gelse de yüzde 95’i Müslüman olan Senegal’de yeni doğan bebeğin yakın çevresine takdim edildiği ve isminin konulduğu kutlamayı tanımlıyor.

Bebek mevlidi, bebek doğduktan 7 gün sonra düzenleniyor ve sabahın ilk ışıklarından gece yarısına kadar devam ediyor.

Sabah aile arasında isim koyma töreni ve dualarla başlayan kutlama, öğle itibarıyla akraba ve komşuların toplandığı geniş çaplı eğlenceye dönüşüyor.

Mevlide geleneksel kaftanlarla gelen misafirlerin görüntüsü adeta renk cümbüşünü andırıyor.

AA muhabiri, Dakar Yunus Emre Enstitüsünde (YEE) çalışan Türkiye mezunu Elhadj Loum’un düzenlediği bebek mevlidine katıldı, kutlamanın detaylarına ilişkin bilgi aldı.

Loum, bebek mevlidinin sadece ilk çocuklar için yapıldığını, sonraki çocuklar için ise aile arasında küçük bir tören düzenlendiğini söyledi.

Mevlidin genelde salon ya özel bir mekanda değil, ailenin evinin önündeki sokağa kurulan büyük çadırda düzenlendiğini belirten Loum, tüm mahallelinin de gün boyu kutlamaya katıldığını dile getirdi.

Loum, sabahki isim koyma töreninden sonraki süreci şöyle anlattı:

“Baptemede tüm komşular evlerini açıyor. Anne ve bebek, sabahki isim koyma töreninden sonra komşulardan birinin evine gider, bir süre dinlenir. Akabinde orada süslenir, geleneksel kıyafetlerini giyer ve çadırda kendisini bekleyen konukların yanına gider. Tabii anne alana gitmeden annenin arkadaşları ve akrabaları bir grup halinde şarkılar ve danslar eşliğinde ellerinde valizlerle çadıra gelir. Valizlerde baba ve babanın ailesine alınan hediyeler bulunur. Bu da önemli bir gelenek. Türkiye’deki çeyiz adetine çok benziyor. Senegal’de düğünde sadece erkek tarafı kız tarafına çeyiz hazırlar ancak baptemede ise tam tersi yapılır. Anne ve baba bu tören boyunca gün boyu en az 3-4 kıyafet değiştirir. Sabah, öğle, öğleden sonra ve akşam farklı kıyafetler tercih edilir. Maddi durumu daha iyi ve zamanı daha çok olanlar ise aynı gün 6-7 kıyafet bile giyebilir.”

“Anne, doğumdan sonra 1-2 ay annesinin evine gider”

Loum, annenin bebekle şarkılar ve alkışlar eşliğinde kutlama çadırına gelmesiyle asıl törenin başladığını, herkesin anne ve babayla dans etmek için etraflarını sardığını dile getirdi.

Öğlen verilen yemeğin ve kutlamanın ardından annenin akşama doğru dinlenmeye çekildiğini ve yeni kıyafetle tekrar misafirlerin yanına döndüğünü belirten Loum, şunları söyledi:

“Anne, akşam çadıra tekrar döndüğünde bu sefer yanında ‘griot’ dediğimiz ozanlar da gelir. Griotlar, ellerindeki megafonla anneye övgüler yağdırır. Aynı şekilde babanın da ayrı griotu olur. O da babayı öven ifadeler kullanır. Daha sonra anne tarafının baba tarafına getirdiği çeyizler açılır, aynı Türkiye’deki gibi hediyelerin kimden geldiği söylenir, tek tek misafirlere gösterilir. Yine şarkılar ve danslar eşliğinde yemek yenir. Tören genelde gece yarısı son bulur.”

Loum, annenin mevlitten 1-2 hafta sonra annesinin evine gittiğini ve orada 1-2 ay dinlendiğini anlattı.

Senegal’de evlenen kadınların çocuk sahibi olana kadar annelerinin evine gitmediğini, aynı şekilde annenin de kızını ziyaret etmediğinin altını çizen Loum, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Anne, doğumdan sonraki dinlenme süresini annesinin evinde geçirir. Genelde 1-2 ay annesinin evinde kalır. Hiçbir iş yapmaz. Orada misafir gibi ağırlanır. Hem annesiyle hasret giderir hem de bebek bakımı konusunda yardım alır. Birkaç ayın sonunda da kocasının evine, rutin hayatına geri döner.”

“Zengin fakir fark etmez, herkes bu töreni yapmak zorunda”

Loum, bebek mevlidinin düğünden bile daha önemli olduğunu ve her gelir grubundan ailenin bebek mevlidi yaptığını ifade etti.

Ortalama bir bebek mevlidinin en az 2 bin 500 dolara mal olduğunu kaydeden Loum, “Zengin fakir fark etmez, herkes bu töreni yapmak zorunda. Düğününüzü daha sade ve daha küçük bir grupla yapabilirsiniz ama bapteme kesinlikle gösterişli ve kalabalık olmalı. Bapteme yapmak için tarlasını satan, borçlanan çok kişi var. Yapmama ihtimaliniz yok.” ifadelerini kullandı.

“Türkiye mezunu arkadaşlarım ve Dakar Yunus Emre Enstitüsü bizi yalnız bırakmadı”

Üniversite eğitimini Türkiye’de tamamlayan Loum, törende arkadaşlarının kendisini yalnız bırakmadığını söyledi.

Loum, “Türkiye’den arkadaşlarım gelemedi, tabii mesafeler uzak ancak Türkiye mezunu arkadaşlarım hep yanımdaydı. Dakar Yunus Emre Enstitüsü tam kadro geldiler, çok mutlu oldum. Törenin büyük bir kısmında kaldılar, bizimle beraber aynı sofraya oturdular. Onları da burada ağırlamak çok hoşuma gitti.” dedi.

Dakar YEE Müdürü Merve Işık Efe de “ElHadj’ın bu önemli gününde yanında olmak, onların mutluluğunu paylaşmak istedik. Bizim bebek mevlitlerimizden çok farklı ve çok renkli bir ortam. Senegalliler, her fırsatta eğlenmeyi seviyorlar. Zaten bir aile gibiydik ama bu ortamda bunu daha iyi idrak ettik. Türk dilini ve kültürünü tanıtmak için geldiğimiz ülkelerde onların da geleneklerini tanımak oldukça keyifli.” diye konuştu.

Muhabir: Fatma Esma Arslan