AB’ye şok rapor: Gelecek kış donabilir

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) “AB 2023’te Doğal Gaz Kısıtını Nasıl Önleyebilir” başlıklı raporu, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve IEA Başkanı Fatih Birol‘un Brüksel’de düzenlediği basın toplantısında açıklandı.
Rusya’nın Avrupa’ya boru hattıyla gaz tedarikini yüzde 80 azalttığını anımsatan von der Leyen, “Bu kesintiler, Avrupa’nın enerji sistemi üzerinde ciddi zincirleme etkilerle birlikte küresel enerji piyasaları üzerinde benzeri görülmemiş bir baskı oluşturdu” dedi.
Büyük gaz kesintilerine rağmen “Rusya’nın şantajlarına karşı koymayı başardıklarını” belirten von der Leyen, AB’nin Rus gazına talebini 3’te 2 azaltmaya yönelik 300 milyar avroluk yatırım içeren bir plan hazırladığını anımsattı.
Von der Leyen, tedarikçileri çeşitlendirme, gaz talebini yüzde 15 düşürme ve enerji altyapısını güçlendirme başta olmak üzere enerji arz güvenliği için son 10 ayda enerji alanında 10 önemli adım attıklarını dile getirdi. Alınan tedbirler sayesinde bu kış güvende olduklarına işaret eden Von der Leyen, “Rusya şantajı”nın başarısız olduğunu ifade etti.

AB üyesi ülkelerin, bazı tekliflerini halen müzakere ettiğini hatırlatan von der Leyen, “Konseyi bu teklifleri hızlı bir şekilde onaylamaya davet ediyorum. Önümüzdeki 2023-2024 kışı için hazırlık şimdi başlıyor. Şimdi gelecek kış dönemine odaklanıyoruz” diye konuştu.

Von der Leyen, Rusya’nın geriye kalan gaz sevkiyatını da kesmesi, Çin’in COVID-19 kısıtlamalarını kaldırarak küresel piyasalardan daha fazla enerji talep etmesi ve bu yıl Avrupa’da yaşanan olağanüstü sıcak kış döneminin gelecek yıl yaşanmaması riskleri olduğuna dikkati çekerek, “Aldığımız önlemlere rağmen gelecek yıl 30 milyar metreküp doğal gaz açığıyla karşı karşıya kalabiliriz” dedi.

Gelecek yıl bu yıla yakın miktarda LNG tedarik edeceklerini bildiren von der Leyen, bunun için uluslararası ortaklarla yakın temas halinde olacaklarını söyledi.

Ortak gaz alımı

“Ortak gaz satın almayı gerçekleştirme zamanı geldi” ifadesini kullanan von der Leyen, en önemli adımın ise yenilenebilir enerji yatırımlarını artırmak ve hızlandırmak olduğunu vurguladı.

Von der leyen, enerji dönüşümünde kamu yatırımlarının artırılmasının önemine dikkati çekti.

‘Gelecek yıl daha zorlu olacak’

IEA Başkanı Fatih Birol, basın toplantısında, enerji krizinin gelecek yıl çok daha zorlu bir hal alabileceği uyarısında bulundu. Bunun 3 sebebi olduğunu anlatan Birol, bu sebepleri şöyle açıkladı:

“Rusya’nın Avrupa’ya gaz ithalatı 2021’de 140 milyar metreküptü, bu yıl 60 milyar metreküpe düştü. Gelecek yıl bu rakamın sıfıra inme ihtimali bu üç sebebin ilki. İkinci sebep ise gelecek yılın LNG piyasaları açısından da zorlu geçebilecek olması. Çünkü şu anda devreye giren yeni LNG kapasitesi 20 milyar metreküp ve bu rekor seviyede düşük bir miktar. Daha önce bu kadar düşük bir kapasite artışı görmedik. Çin, dünyanın en büyük LNG ithalatçısı olarak küresel LNG kapasitesinin büyük bir kısmını kullanabilir. Üçüncü sebep ise bu yıl şu anda kadarki ılıman hava koşullarının gelecek yıl aynı şekilde devam edeceğinin bir garantisi olmaması.”

Birol, Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığı azaltmak için attığı adımların meyvelerini verdiğini belirterek, “Eğer bu ilerleme olmasaydı, potansiyel gaz kısıtı 60 milyar metreküpü bulabilirdi” dedi.

Avrupa’nın 2023 için öngörülen potansiyel 30 milyar metreküp gaz açığını kapatmak için enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kapasitesinin hızlandırılması, binaların ısıtılmasında sistemlerin iyileştirilmesine ilişkin önlemlerin 100 milyar avroya mal olacağını açıklayan Birol, “Fakat bu miktar doğal gaz faturalarında sağlanacak tasarrufla iki yıl içinde kendini geri ödeyebilir” bilgisini paylaştı.

Rapor, arz-talep boşluğunun nasıl kapatabileceğine ilişkin adımları içeriyor

13 Aralık’taki AB Enerji Bakanları Olağanüstü Toplantısı ve 15 Aralık’taki AB Liderler Zirvesi öncesi açıklanan rapor, Rusya’nın AB’ye boru hattıyla doğal gaz akışının sıfıra düşmesi durumunda arz-talep boşluğunun nasıl kapatabileceğine ilişkin adımları içeriyor.

Rapora göre, AB, bu kış dönemini büyük bir arz kısıtı yaşamadan geçirebilecek şekilde ilerleme sağladı ve gaz depolarını doldurdu.

Buna rağmen Rusya’dan gaz akışının giderek azalması ve küresel sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarikinde de sıkışıklık yaşanması halinde, gelecek yıl Avrupa’yı daha zorlu bir dönem bekliyor.

Bu kapsamda, Rusya’nın AB’ye gaz akışının sıfıra düşmesi ve Çin’in LNG ithalatının geçen yılki gibi yüksek seviyeye ulaşması durumunda, AB’nin 2023’te potansiyel 30 milyar metreküp doğalgaz arz kısıtıyla karşılaşma riski bulunuyor.

AB’nin söz konusu arz boşluğunu doldurabilmesi için enerji verimliliği adımlarını artırması, yenilenebilir enerji kapasitesini hızla büyütmesi ve ısı pompalarının kullanımını yaygınlaştırmasına ihtiyaç duyuluyor.

Ayrıca, son 10 yılın en düşük seviyesinde bulunan nükleer ve hidroelektrik santrallerinden elektrik üretiminin toparlanmasının da arz kısıtının kapanmasına katkıda bulunacağı öngörülüyor.

IEA, enerji verimliliği alanındaki adımları iyileştirmek için teşvik programlarının genişletilmesini, yenilenebilir enerji kaynaklarının daha hızlı devreye girebilmesi için bürokratik prosedürlerin sadeleştirilmesi gerektiğine dikkati çekiyor.