Marmara Denizi ve Akdeniz’de sayıları her geçen gün artan yabancı çeşitler konusunda bilimsel araştırma yapan Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk, istilacı yabancı cinslerin biyo-güvenlik problemine neden olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Bayram Öztürk, Akdeniz’de yaklaşık bin 700, Marmara Denizi’nde ise 100’ün üzerinde yabancı tıbbın olduğunu açıkladı.
Hayvan çeşitliliğinin yüzde 10’undan fazlasını artık yabancı tiplerin oluşturduğunu belirten Bayram Öztürk, aşikâr bölgelerde balıkçılık, turizm, insan aktifliğinin yasaklanması gerektiğini belirtti. Öte yandan yabancı balık tiplerinin artık pazarlarda da satıldığını söz etti.
“EKOSİSTEM, BİYOÇEŞİTLİLİK, SIHHAT VE BALIKÇILIK İÇİN TEHDİT İÇERİYOR”
Prof. Dr. Öztürk, hayvan çeşitliliğinin yüzde 10’undan fazlasını artık yabancı tiplerin oluşturduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Süveyş Kanalı’nın açılışı 150 seneyi geçti. O vakitten bu vakte Akdeniz’e 1000’in üzerinde yabancı çeşit girdi. Bunların ortasında balıklar, denizanaları, denizkestaneleri üzere birçok deniz canlısı geçti. Bu Akdeniz için büyük bir tehlike; zira Akdeniz’de yaklaşık 1700 tıp var. Hayvan çeşitliliğinin yüzde 10’undan fazlasını artık yabancı çeşitler oluşturuyor. Bu durum Türkiye denizleri için de o denli.
Kitabımda bunu anlatıyorum. Bu biyolojik tehdidin nasıl önlenebileceğine dair görüşlerimiz var. Mesela Marmara Denizi’nde 100’ü aşkın yabancı çeşit var. Karadeniz’de ise 60 kadar yabancı tıp var. Bunların bir kısmı zehirli, bir kısmı ise yakıcı nitelikte. Yalnızca yabancı tipler değil istilacı tipler de var, bu istilacı cinslerin denetim edilmesi lazım.
Ekosistem, biyoçeşitlilik, sıhhat ve balıkçılık için tehdit içeriyor. Örneğin yeni gelen cinsler balıkçı ağlarının içine giriyor ve ağları parçalıyor. Balıkçıların emekleri gidiyor. Onun dışında balon balığı, aslan balığı üzere çeşitler zehirli balıklar. Bakanlık ne kadar bununla ilgili dayanak verse de bunların ekosisteme verdiği ziyan düzgün takip edilmiyor.”
“YABANCI CİNSLER ARTIYOR, YABANCI BALIK CİNSLERİ PAZARLARIMIZDA SATILIYOR”
Öztürk, muhakkak bölgelerde balıkçılık, turizm, insan aktifliğinin yasaklanması gerektiğini vurgulayarak, şunları söyledi:
“Bazı yabancı balık tipleri pazarlarımızda satılıyor, balıkçılar bunu satıyorlar, kâr ediyorlar. Yabancı tipler bütün dünya için önemli bir tehdit. Mesela Marmara Denizi’nde de balon balığı var. Balon balığı yemeyeceksiniz öbür yandan ağlara da takılabilir. Marmara Denizi’nde denizanaları, kabuklu cinsler, denizkestaneleri de var. Bu Marmara Denizi’nin ekosistemini de bozan ve tehdit eden bir öge.
Bununla ilgili TÜDAV’ın yaptığı birçok çalışma var. Halkı uyarmak için görüntü çalışmaları da var. Yabancı cinsler açısından Karadeniz ve Marmara Denizi açısından çok kıymetli. Başka denizler de değerli fakat esasen oralarda yabancı tıp çok fazla. İzleme çalışması yapılması lazım. Marmara Denizi’nde izlemeyle birlikte erken ihtar sistemi yapılması lazım.
Yeni gelen tiplerin karşısında balıkçılar ne yapacaklar? Beşerler ne yapacaklar? Yüzmek isteyenler ne yapacaklar? Yelken yapmak isteyenler ne yapacaklar? Bunlar planlanmalı. Marmara Denizi’ne gözümüz üzere bakmamız lazım zira yabancı tipler artıyor. Marmara Denizi bizim yatak odamız biz kirlettik. Aşikâr bölgelerde balıkçılık, turizm, insan aktifliği yasaklanmalı.” (DHA)
