İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu, FOX TV’de İlker Karagöz’ün sunduğu “Çalar Saat” programının canlı yayın konuğu oldu.
İmamoğlu, Karagöz’ün Kahramanmaraş merkezli iki büyük zelzeleyle sarsılan bölgedeki izlenimleri, yaşananlar, tartışmalar ve mümkün İstanbul zelzelesiyle ilgili sorularını yanıtladı. İmamoğlu şunları söyledi:
“KADER OLMAYAN BİR ŞEY VAR: BİNALARIN YIKILMASI, İNSANLARIN ÖLMESİ”
*Depremin doğal afet olduğunu hepimiz biliyoruz. Yani zelzele bir mukadderat. Tabiatın bir kuralı. Yalnızca Türkiye’ye has bir durum da değil. Dünyanın birçok coğrafyasında, insan tarihi boyunca var olan ve bundan sonra da var olacak bir gerçek.
*Ama yazgı olmayan bir şey var: O da binaların yıkılması, insanların ölmesi… Bu yazgı değil. Yani buraya bu yaklaşımla bakamayız. Ve bu bizim inancımıza da karşıt. Önlemin, insan tarafından alınmak zorunda olduğu nettir. . .
*Dolayısıyla bazen her şeyi oluruna bırakıp ‘Kaderimiz’ deyip, yalnızca mukadderat üzerinden yorum yapan insanların bu toplumu, insanlığı çaresizliğe, ümitsizliğe sevk etmelerini şiddetle kınıyorum.
*Kaldı ki, inancımızı da o denli bir kısır söyleme hapsetmeye çalışanları da kınıyorum. Akıl ve bilim, bizim inancımızın bize gösterdiği birinci seyahattir.
*Çok hassas bir mevzudur. ‘Oku’ diyerek insanları eğitime, bilime, akla yönlendiren bir bakış açısını unutarak yorum yapanların, milletimize verdiği ve verebileceği zararın haddi hesabı yoktur. Münasebetiyle bu yazgı değildir.
*Burada, sarsıntı bölgesinde yaşadığını bilen yöneticileriz bizler. Ya da İstanbul’da ya da Türkiye’nin başka yerlerinde fay sınırlarının nereden geçtiğini, tarih boyunca hangi dönemlerde nasıl şiddetli zelzeleler olduğu, bilim insanları tarafından mütemadiyen önümüze koyulan bir gerçek.
“YIKIMIN SEBEBİ BİZLERİZ”
*Dolayısıyla burada, bu yıkımın sebebi bizleriz. ‘Bizleriz’ derken, bunun içinde yöneticiler var. Bunun içinde teknik beşerler var. Bunun içerisinde o dalı ilgilendiren, inşaat kesiminden tutun da birçok paydaşı, birçok evresi var. İmalatını yapan beşerler var; eğitimli mi, değil mi? Bu sürece nasıl baktığımız kıymetli.
GÖLCÜK VE DÜZCE SARSINTILARINI HATIRLATTI
*İstanbul’un 17 Ağustos 1999’da, sarsıntısı yaşadığı tarihten sonra, bütün Türkiye’de daha derin hissedilmeye ve yaşatılmaya ve yaşanmaya başlamıştır.
*Ağustosta yaşadığımız Gölcük sarsıntısı, çabucak akabinde birkaç ay sonra yaşadığımız ve İstanbul’da hissedilen Düzce zelzelesi. Her iki zelzele, İstanbul’daki milyonlarca insanımız tarafından yaşandığında ve bütün Türkiye’de daha fazla gündem olduğu andan itibaren daha derin hissedilmişti.
*O vakit hepimiz bunu yaşadık, hissettik ve o an itibariyle zelzele yönetmeliğini konuşmaya başladık, fay sınırını konuşmaya başladık, yeri konuşmaya başladık, binaların üretim kalitelerini konuşmaya başladık.
“KENDİMİZE TABUT YAPTIK”
*Ve bütün gündem, ‘Buna dönük nasıl devalar, nasıl kurallar konulmalı’yla oluşturuldu kontrol sisteminden tutun bina yönetmeliklerinin devreye alınmasına varıncaya kadar.
*Ne yazık ki biz, kendimize bina yapmadık, mesken yapmadık, iş yeri yapmadık; kendimize tabut yaptık. Bakın bu kadar net. Bu telaffuzdan vazgeçmeyeceğim. Zira imgeler, çok keder verici.
“‘SORUMLULAR BİZLERİZ’ DİYORUM; DEMEK ZORUNDAYIZ”
*Bakın her cümlemde ‘siz’, ‘biz’ sözü kurmuyorum. Her cümlede ‘sen’, ‘ben’ diye bir tanım de yapmıyorum. Kendimi dışında tutarak da konuşmuyorum. ‘Sorumlular bizleriz’ diyorum. Demek zorundayız. İşin özgül tartısı, hesaplaşma, sorgulama…
*Buradan sürece dair katkı sunmak otururuz. Bir masada her şeyi konuşabiliriz. Yani ‘İktidar, hükümet, her şey harika, olağanüstü, çok iyi’ filan… Bazen oturduk kamu görevlileriyle de sohbet etme imkanı gördük.
. Sorunlarımız var. Lakin yani şu da değil: ‘Her mevzuda berbat, çok makus, yaktık, yıktık vesaire’ değil yani. Bakın, tahlil üreten ve yarınlara umut ortaya koyabilen, bakış açısı şudur: Öz tenkit. Her gerçek ortamda şunu söyledim: Evet, hazırlıklarımız var, fotoğrafı çekmişiz.
*Zaten çalışıyoruz İstanbul’da. Yaklaşık 4 seneye yaklaşıyoruz. Yani 4 ay sonra dört yılımız bitecek.
*Elbette yaptıklarımız var. Halihazırda yaptıklarımız var. Daha iki ay evvel İBB Meclisi’e sunduğumuz, zelzeleyle ilgili acil kira yardımı önergemiz var. Biz, bu bölgede sarsıntı olacağını bilmiyorduk. Lakin bunlara çalışıyoruz. Her an, her ay yaptığımız işlerimiz var.
“BÖYLE BİR ŞEY KABUL EDİLEMEZ”
*Burası bir zelzele ülkesi. ‘Sallanabilirsiniz. Ancak sakın binadan kaçmayı denemeyin, önlemli bir biçimde, kendinizi hami adaplara uyun, fakat binayı terk etmeyin.
*Çünkü binalarımız sağlam.’ Artık bu duruma gelmek var. Bir de yalnızca işte, ‘Asrın felaketi. Dünyanın her yerinde oluyor’ ve insanlarımız ölüyor. Bu türlü bir şey kabul edilemez artık.
*Biz, 21’nci yüzyıldayız. 13 milyonun üzerinde, mültecilerle bir arada tahminen on beş milyona yakın insanın etkilendiği bu coğrafyada can kayıplarımızı, mal kayıplarımızı, tarihsel-manevi kayıplarımızı bu cümlelerle söylediğiniz vakit, bu yönetici sorumluluğa girmez.
“NE DEMEK EL SIKMAMAK, SELAM VERMEMEK?”
*Biz yöneticilerin sorumluluk duygusu, öbür bir boyutta olmalı. Biz konuşurken, asla vazgeçmeyeceğimiz prensipleri, asla vazgeçmeyeceğimiz boyutlarıyla ortaya koyacağımız kuralları tek tek sıralamalı ve bunların savunucuları olmalıyız.
*Ve bu hususta buluşamayacağımız, el sıkışamayacağımız, sarılamayacağımız, oturup anlaşamayacağımız, altına birlikte imza atamayacağımız hiçbir yönetici olmaz. Bu işin tarafı yok. Bu işin hükümeti, muhalefeti yok. Bu işin belediyesi yahut AFAD’ı yok. Ya da bu işin bürokratı, seçilmişi yok. Hepimiz tıpkı masadayız.
Ne demek el sıkmamak? Ne demek selam vermemek? Dünya örneklerine baktığımızda o denli biz ‘asrın felaketi’ diyemeyiz. Lakin şunu diyebiliriz: ‘Asrın ihmali var mı bu işte’ diye oturup hesap vermeliyiz daima bir arada. Oturup konuşmalıyız; ‘asrın ihmallerini’ yapmış mıyız?”
“BIRAKIN BU BETON KAFALILIĞI”
*Bugün gördüğümüz yıkımlarda, neredeyse kentlerin yüzde 60’ı gitmiş. Birtakım kentlerde yüzde 70-80’i kullanılamaz halde yıkılmış ya da yıkılmak zorunda.
*E pekala ne yaptık biz buraları yönetirken? Kim yönetti? Hükümet kimlerdi? Belediyeler kim? Bizler nasıl imaller yaptık? Bu türlü bakmayacak mıyız sürece? Bu türlü bakmayacağız.
*Efendim akşamdan sabaha, ‘Biz, 1 yılda bina yapacağız. Yani tekrar nereye döneceğiz? ‘Kaç metrekare alacaksın? Nasıl bina yapacağız? Nerede yapacağız? Kaç kat olacak vesaire. Bırakın bu beton kafalılığı. Bu beton anlayışı. Beton yapmak! O denli bir şey değil.
*Bahsettiğimiz şey, sosyolojik bir muhtaçlığı karşılayan, 100 boyunca -büyük bir kırılma anından bahsediyorum- şehircilik, hayat, insan bir ortada olma, sağlam kentler, insanlara umut veren bir süreç tarifi…
*Yani siz, binlerce yıllık Hatay’ı, orada yaşayan ve ‘Ben binlerce yıldır burada yaşayan bir Hataylıyım. Bana bina ver’ mi diyor Hataylı; demiyor. Adıyaman mı o denli mi diyor?
*Hayır demiyor. Kahramanmaraşlı o denli mi diyor? Hayır demiyor. ‘Bana’ diyor sağlam bir kent ver. ‘Geçmişle, maneviyatıyla bağ kuran, geleceğe umutla bakan bir Hatay sun bana.
*Öyle bir Hatay olsun ki, dünya bu Hatay’ı konuşsun. ‘Bir yılda bütün binaları yapar veririm!’ Bunu bir kimse beklemiyor sizden şu anda. Hala tıpkı noktada duruyoruz. Hala bu türlü bir noktada duramayız. ‘Yerel halkla konuşacağız’ diyelim.
*‘Bütün paydaşlarla oturup, bir ortada çalışacağız’ diyelim. Bakın o koltukta bugün siz varsınız. Tahminen birkaç ay sonra yoksunuz.
*Dolayısıyla oturalım, daima birlikte biz konuşmayı başaralım. ‘Arkadaşlarımla ne vakit konuşacağım, oynayacağım’ diyen çocuklarla biz öbür bir hayali, diğer bir geleceği konuşalım.
DİKKATİ İSTANBUL’A GEÇTİ
*İstanbul’da imar barışı uygulamalarında yapı kayıt dokümanı verilen 317 bin yapı var. Devlet bunu yapmamalıydı. Yani milletin bir doküman alma ismine parasını alıyorsunuz ancak bina sakat. Bina yanlış yerde. Bina başına çökecek. Bu türlü bir anlayışla İstanbul’da hareket edilemez.
*İstanbul odaklı bu ayın sonu gelmeden büyük bir davetimizi, toplantımızı yaparak kurumlardan beklentimizi, iş birliği odaklı çağrımızı ve birebir vakitte vatandaşlarımıza olan sorumlulukla ilgili aktarmalarımızı ve hatırlatmalarımızı yapacağız.
*Keşke İstanbullulara huzurla konutunuzda yatın uyuyun diyebilsem. Tabi kurumuz 4 yıl içinde çok şey yaptık, yapmaya devam ediyoruz. Ama bunun ötesinde daima birlikte neler yapmalıyız konuşacağımız günlerin çok yakın olduğunu duyurayım.
