Depremlerde, alüvyal yerlerin riskli olduğu ve bunların üzerine yapılacak binalarda bu şartların kesinlikle gözetilmesi gerektiğini belirten OMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Kısım Lideri Prof. Dr. Ali Uzun, Bilhassa yer kurallarının büyük tesiri var.
Ana kaya üzerine inşa edilen yapılar sarsıntıdan daha az etkilenecektir. Uygun alanlarda bina yapmak lazım diye konuştu.
Doğal afetlerin oluşumunda o yerin coğrafik özelliklerinin büyük tesiri olduğunu belirten Prof. Dr. Uzun, alüvyal tabanlarda ise sıvılaşma beklendiğini ve bu alanların da Kuzey Anadolu fay çizgisi üzerinde daha çok yer aldığını söyledi.
Uzun, “İbn-i Haldunun da dediği üzere coğrafya yazgıdır. Kuzey Anadolu fay çizgisi, fay oluğu içerisindeki bütün ovalar, tektonik ve çukur alanlar bundan etkilenir. Geçmişte yaşadığımız sarsıntılarda Adapazarı, Düzce, İzmit buralarda da taban sıvılaşması görülmüştür” dedi.
KIRILMA ARTARSA SARSINTININ BÜYÜKLÜĞÜ DE ARTAR
Sıvılaşmayı önlemenin mümkün olmadığını, bu bölgelere bina yapılması gerekiyorsa taban kaideleri gözetilerek, sarsıntıya güçlü ve emniyetli yapılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Uzun, sarsıntının yıkıcı tesirinin tabandaki kırılmanın büyüklüğü ile alakalı olduğunu da belirtti.
Alüvyal tabanda, taban suyu yüksek olan alanlarda zelzele sonrası sıvılaşma olabileceğini kaydeden Uzun, “Kırılan kompartımanın büyüklüğü kıymetlidir yani bir masayı iteklerken harcayacağınız güç ile bir kitabı sürüklerken harcayacağınız güç birebir değildir. Münasebetiyle kırılan kompartıman küçükse zelzelenin büyüklüğü az olacaktır. Kırılan kompartıman büyükse yani büyük bir arazi, büyük bir fay ortaya çıkmışsa o vakit daha fazla güç harcanmış olacak. Yani zelzelenin büyüklüğü fazla olacak. Maalesef yer kaidelerine uygun binalar yapamadık. Ne kadar söylenirse söylesin, yerle insan ortasındaki ve yerle bina ortasındaki ilgiyi düzgün kurmak lazım. Sarsıntı bizim ülkemizin mukadderatıdır. İnançlı bina yaparsanız, Ömür üçgeni yapayım diye düşünemezsiniz” diye konuştu. (DHA)
