Daha fazla vergi yüküne hazır olun
Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Osmaniye, Malatya, Adana, Diyarbakır, Urfa, Adıyaman ve Kilis olmak üzere 10 vilayette büyük yıkım yaratan zelzele büyük bir felakete dönüşerek tüm Türkiye’yi derinden sarstı. Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketine dönüşen zelzelede on binlerce kişi ömrünü yitirdi ve can kayıpları her geçen gün artıyor. Ülke tarihinin en derin krizini yaşarken bir dizi ihmaller zinciri sonucunda felakete dönüşen sarsıntının iktisada çıkaracağı fatura da önemli bir sorun olarak karşımızda duruyor.
Ekonomist Atilla Yeşilada ile bölgenin yine yapılandırılması için gerekli olan kaynağın büyüklüğü ve nasıl elde edileceği konusunu konuştuk. Yeşilada, zelzelenin servet kaybı ve üretim kaybı olmak üzere iki boyutu olduğunu belirterek, şimdi kesinleşmeyen faturanın 100 milyar dolara kadar çıkabileceğini söyledi. Gerekli olan bu kaynağın başta vergiler olmak üzere, para basarak ve dışardan borçlanarak elde edileceğini belirten Yeşilada, “Daha fazla vergilendirilmeye hazır olun” dedi.
Atilla Yeşilada
FAKİRİ ÇOK ETKİLER
Bölgede ortalama gelirinin Türkiye’nin epeyce altında olduğuna, ziyanı büyük ölçüde kamunun karşılayacağına işaret eden Yeşilada şöyle konuştu: “Kamu tüm harcamaları vatandaştan toplanan vergilerle ya da borçlanma ile yapıyor. Klâsik olarak evvel akaryakıt, alkol ve tütünde vergiler artırılır, fiyatlar erişilemez noktaya gelebilir. Lakin bu havuzu doldurmaya yetmez. Hasebiyle servet vergisine muhtaçlık duyulacak. Güçlü bireylerin serveti ve geliri üzerinden bir keze mahsus vergi alınabileceği gündeme geliyor. Tüketim vergilerinin yerine servet vergisini tercih ederim. Zira tüketim vergileri yoksulları daha çok tesirler, zenginin bütçesini etkilemez” diye konuştu.
Para basılacak diğer deva yok
Para basılacağını, öteki deva olmadığını bunun da enflasyonu artıracağını söyleyen Atilla Yeşilada, “Dış borçlanma da artacak, fakat kredi notumuz düşük olduğu için maliyeti çok yüksek. Dolar bazında yüzde 8-9 faizle borçlanmanın faturasını da vatandaş ödeyecek” dedi. Enflasyonun seçimlere kadar yüzde 50-60 bandında seyredeceğini öngören Yeşilada, mevcut hükümet iktidarda kalırsa üç hanelerin görüleceğini söyledi.
Siyasi gerginlik döviz piyasasını sarsabilir
Depremden evvel bile iktisadın önemli bir buhran yaşamadan haziranı çıkarması zordu” diyen Yeşilada, “Mayıs o yüzden düşünüldü artık daha da zor… Cari açık ve enflasyon beklenenden daha çok yükselecek, işsizlik artacak. Siyasi gerginlik döviz piyasasını sarsabilir. Hazirandan evvel bile dövizde önemli şok yaşayabiliriz” dedi. Seçimi ertelemenin makul bir yolu olmadığını, ısrar etmeleri halinde hileye kaba güce dönüşeceğini söz eden Yeşilada, “Sistem buna müsaade etmez, seçimler haziranda olur. Aksi halde meşruiyete o denli bir yük gelir ki sonuçları çok ağır olur” dedi.
