AB son bir yılda Rusya’ya yaptırım yağdırdı

Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Ukrayna’da savaşın başlamasıyla birlikte Rusya’ya yönelik ticaret, finans, güç, sanayi, teknoloji, ulaşım, çift kullanımlı ve lüks eserler ile altını da içeren geniş bir yelpazede yüzlerce yaptırım uygulamakla birlikte yaklaşık 1.300 kişi ve 170 kurumun mal varlıklarını dondurdu.

AB ülkeleri, geçen yıl başlayan Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya yönelik iktisadın neredeyse bütün alanlarını kapsayan 10 yaptırım paketi hazırladı.

İLK YAPTIRIM PAKETİ

AB, Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçı bölgelerin kelamda idarelerini tanıması ve bölgeye asker göndermesi nedeniyle birinci yaptırım paketini 23 Şubat 2022’de devreye soktu.

Bu karara onay veren Rusya Parlamentosu’nun alt kanadı Duma’nın 351 üyesine kısıtlayıcı önlem yürürlüğe kondu. Kelam konusu bireylerin mal varlıkları donduruldu ve bu şahıslara seyahat yasağı getirildi.

Rus operasyonlarını mali olarak destekleyen yahut bunlardan yarar sağlayan bankalar, iş insanları ve oligarklar ile dezenformasyon kampanyaları yürüten toplam 27 yüksek düzeydeki kişi ve kuruluş yaptırıma tabi tutuldu.

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in yakın etrafındaki bireyler de yaptırım listesinde yer aldı. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Putin’in özel kalem müdürü Anton Vaino da yaptırım listesine dahil edildi.

İnternet Araştırma Ajansı, Rossiya Bank, Promsvyazbank ve Vnesheconombank üzere kurumlar da yaptırım listesinde yer aldı. Bu kurumların mal varlıkları donduruldu ve fon sağlanması yasaklandı.

Ayrılıkçı bölgelerden mallara ithalat yasağı uygulanmaya başlanırken turizm hizmetlerinin sağlanması yasaklandı, çeşitli eser ve teknolojilere ihracat yasağı getirildi.

Rusya’ya karşı finansal kısıtlamalar da yürürlüğe konuldu. Rusya Federasyonu, hükümeti ve Merkez Bankası’na finans sağlamak yasaklandı. Rus devleti ve hükümetinin AB sermaye ve finans piyasalarına, hizmetlerine erişimi kısıtlandı.

İKİNCİ PAKETTE PUTİN VE LAVROV YAPTIRIM LİSTESİNE EKLENDİ

Rusya- Ukrayna savaşının başlaması nedeniyle AB ikinci yaptırım paketini uygulamaya koydu. Yaptırım listesinin başında, Rusya Devlet Lideri Putin ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov yer aldı. Rusya Ulusal İnançlı Kurulu üyeleri ve Duma üyeleri de listelendi.

Rusya Devlet Başkanlığı, Savunma Bakanlığı üzere çeşitli kamu kurumları ile güç, havacılık ve finans kesiminde faaliyet gösteren şirketleri içeren toplam 64 kıymetli Rus kurumu yaptırım kapsamına dahil edildi.

Rus demir yolları, Kalashnikov, Oboronprom, Rosoboronexport, Sukhoi, Tupolev, Progress, Almaz-Antey, Uralvagonzavod, Kamaz, Sovcomflot, Sevmash, Rustech-Azimut, United Shipbuilding kelam konusu kurumlar ortasında yer alırken, bunların AB finansal hizmetlerine erişimi kesildi ve teknoloji sağlanması yasaklandı.

Alfa Bank, Bank Otkritie, Bank Rossiya ve Promsvyazbank yaptırım listesine eklendi. Bu kurumlarla sermaye piyasaları süreçleri ve finansal hizmetler yasaklandı. Rus kamu kurumlarının borçlarının tekrar finanse edilmesi engellenirken AB bankalarının, Rus vatandaşlarından 100 bin avrodan daha fazla ölçüde mevduat kabul etmelerine yasak getirildi.

AB’deki tahvil takas kurumlarının Rus kurumlarına hizmet vermesi yasaklandı. Rusya’ya petrol rafinerileri için gerekli mal, hizmet ve teknoloji gönderilmesi engellendi. Rus hava yollarına yedek kesim ve ekipman satışı yasak kapsamına alındı.

Ayrıca ülkeye hem sivil hem askeri maksatlı “çift kullanımlı” eser ve ekipman ihracatı engellendi. Havacılık ve uzay sanayisinde kullanıma uygun mal ve teknolojiyi kapsayan eserlere de ihracat yasağı uygulandı.

3. PAKET REZERVLERİ VE BANKALARI AMAÇ ALDI

AB, 2 Mart 2022’de 3’üncü yaptırım paketini uygulamaya aldı. Bu paket kapsamında AB, Rusya Merkez Bankası’nın rezerv ve varlıklarının idaresi ile ilgili süreçleri yasaklama kararı aldı. Rusya Merkez Bankası ismine yahut onun talimatıyla hareket eden rastgele bir hükmî kişi, kuruluş yahut organla yapılan süreçlere yasak getirildi.

Böylece, Rusya’nın 600 milyar doları bulan rezervleri amaca alındı. Rusya rezervlerinin yaklaşık yarısı Batı ülkelerinde bulunuyordu. Rusya’nın rezervlerinin 300 milyar avroluk kısmına erişimi kesilmiş oldu.

Rus bankaları VTB, Bank Otkritie, Novikombank, Promsvyazbank, Rossiya Bank, Sovcombank ve VEB, milletlerarası ödeme sistemi SWIFT’ten çıkarıldı.

Rus medya organları Sputnik ve RT’ye yönelik AB ülkelerinde yayın yasağı geldi. AB hava alanı ve havalimanları Rus taşıyıcılara kapatıldı.

4. PAKET OLİGARKLAR, ÇELİK VE GÜCE YÖNELDİ

AB ülkeleri 15 Mart 2022 tarihinde de 4’üncü yaptırım paketini hayata geçirdi. Rusya’nın kamu işletmeleriyle rastgele bir süreç yapılması yasaklandı. AB’deki kredi derecelendirme kuruluşlarının Rus şirketlerinin derecelendirilmesine son verildi. Rusya’ya lüks mal ihracatının yasaklanırken, Rusya’dan demir çelik eserleri ithal edilmemesi kararlaştırıldı.

Rus güç bölümüne yeni yatırımlar durduruldu. Birtakım oligarkların mal varlıkları donduruldu. AB yaptırım listesine İngiliz futbol ekibi Chelsea FC ve çeşitli şirketlerinin sahibi Rus milyarder Roman Abramoviç ile birlikte çok sayıda Rus iş insanı eklendi.

Ayrıca Rosneft Aero, Rosoboronexporti, JSC NPO High Precision Systems, JSC Kurganmashzavod, JSC Russian Helicopters, PJSC United Aircraft Corporation, JSC United Shipbuilding Corporation, Uralvagonzavod ve Zelenodolsk Shipyard firmaları da yaptırım listesine girdi.

Söz konusu kişi ve firmaların mal varlıkları donduruldu. Listedekilere seyahat yasağı getirildi.

5. PAKET RUS KÖMÜRÜNÜ YASAKLADI

AB’nin 5’inci yaptırım paketi ise 8 Nisan 2022’de uygulanmaya başlandı.

Paket, Rusya’dan kömür satın alınmasını, ithal edilmesini yahut AB’ye taşınmasını yasakladı. Kömür ambargosu geçiş sürecinin akabinde 10 Ağustos 2022’den itibaren yürürlüğe girdi.

VTB, Novikombank, Sovcombank ve Otkritie Bank’a süreç yasağı getirildi. Rusya’ya kripto varlık hizmeti sunulması da yasaklandı.

6. PAKET PETROL İTHALATINI YASAKLADI

AB’nin 6’ncı yaptırım paketi 3 Haziran 2022’de uygulamaya kondu. Bu kapsamda, Rusya’dan ham petrol ve rafine petrol eserlerine ambargo kararı alındı. Geçiş sürecinin akabinde Rusya’dan ham petrol tedariki 5 Aralık’ta, rafine petrol eserleri tedariki de 5 Şubat’ta yürürlüğe girdi.

Rusya’nın en büyük bankası olan Sberbank ve öteki 2 banka ödeme sistemi SWIFT’ten çıkarıldı.

Rus devletine ilişkin 3 kanala yayın yasağı getirildi. Rusya’nın danışmanlık hizmetlerine erişiminin kesildi. Rusya’ya karşı yeni ticari yasaklar başladı.

7. PAKET ALTIN İTHALATINI BİTİRDİ

Rusya’ya yönelik 7’nci yaptırım paketi 21 Temmuz 2022’de uygulamaya alındı. Bu paket, Rusya’dan AB ülkelerine altın ithalatını yasakladı.

Çift kullanımlı ve yüksek teknoloji eserlere yönelik denetimler sıkılaştırıldı. Rus bayraklı gemilerin AB limanlarına girişi yasaklandı.

8. PAKET PETROLE TAVAN FİYAT GETİRDİ

AB’nin 5 Ekim 2022’de yürürlüğe giren 8’inci paketi yeni ticari kısıtlamalar ve petrole tavan fiyat uygulamasını içerdi. Rusya’nın askeri ve teknolojik gelişimine katkıda bulunabilecek eserlere yönelik kısıtlamalar genişletildi. AB vatandaşlarının Rus kamu şirketlerinin idaresine girmesi yasaklandı.

Rusya’dan 3’üncü ülkelere deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulanması yürürlüğe kondu. Bu tavan fiyat uygulaması 5 Aralık’ta başladı. AB ülkelerindeki şirketlerin tavan fiyatın üzerinde satış yapılması durumunda nakliye, sigorta ve aracılık üzere çeşitli hizmetleri sunması yasaklandı.

Rusya Denizcilik Siciline süreç yasağı getirildi. Rusya’ya uygulanan yaptırımların delinmesinde rol oynayanların yaptırıma tabi olmasının yolu açıldı. Üst seviye askeri yetkililer, karar vericiler, kimi oligarklar ile propaganda yapan şahıslar AB yaptırım listesine eklendi.

AB ülkeleri 5 Şubat tarihinden itibaren, Rus dizeline ve gaz yağına varil başına 100 dolar, daha ucuz sıvı yakıt ve açık renkli petrol eserlerine de varil başına 45 dolar tavan fiyat getirdi.

9. PAKET

AB, 16 Aralık 2022’de 9’uncu yaptırım paketini yürürlüğe aldı. Paket, yaklaşık 200 kişi ve kurum ile 3 Rus bankasının yaptırım listesine eklenmesini, çift kullanımlı eserlere ihracat yasağı getirilmesini ve madencilik yatırımlarının yasaklanmasını kapsadı.

Rusya’nın askeri ve teknolojik gelişimine yahut savunma ve güvenlik bölümüne katkıda bulunabilecek kısıtlamalar genişletildi.

İnsansız hava araçları (İHA) motorlarının Rusya’ya direkt yahut 3’üncü ülkeler aracılığıyla ihracatının yasaklandı.

Rusya Bölgesel Kalkınma Bankası’nın bütün süreçlerine yasak getirildi. NTV/NTV Mir, Rossiya 1, REN TV ve Pervyi Kanal’a yayın yasağı uygulandı.

Rusya’ya reklam, pazar araştırması ve kamuoyu yoklama hizmetleri ile eser testi ve teknik kontrol hizmetleri sağlanması frenlendi. Rusya madencilik kesiminde yeni yatırımların yasak kapsamına alındı.

10. PAKET

Savaşın yıl dönümü olan 24 Şubat tarihine kadar yürürlüğe girmesi beklenen 10’uncu yaptırım paketi ise hala üye ülkeler ortasında müzakere ediliyor.

Yeni ticaret yasakları ve teknoloji ihracat denetimlerinin yanı sıra İHA gönderdiği gerekçesiyle İranlı kuruluşlara da kısıtlama kelam konusu olacak paket, elektronik, özel araçlar, makine ve motor modülleri, kamyon ve jet motorları için yedek modüller üzere hayati eserler ile inşaat kesiminin Rusya ordusuna yönlendirilebileceği anten yahut vinç üzere eserleri içerecek.

Rusya’ya çift kullanımlı ve ileri teknoloji eserlerin ihracatı daha da kısıtlanacak. Propaganda faaliyetinde bulunanlar, askerler ve politikleri içeren çok sayıda kişi paketle AB yaptırım listesine eklenecek. (AA)