Vakanüvis yazdı: Westminster’daki 40’ıncı hükümdar

Westminster’daki 40’ıncı hükümdar

Vakanüvis

İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth’in geçtiğimiz 8 Eylül’deki ölümünün ardından İngiltere Kralı olan Charles için taç giyme töreni Cuma günü düzenleniyor. Kral Charles’ın taç giyme törenine eşi Camilla da eşlik edecek ve kraliçelik tacı giyecek. Tören, Londra’daki tarihî Westminster Abbey Kilisesi’nde yapılacak.

1066’dan bu yana 39 taç giyme töreni yapıldı

Taç giyme törenleri, bin yıla yakın bir zamandır İngiltere tarihinin en önemli olayları arasında yer alıyor. Kral III. Charles’ın taç giyme töreninin gerçekleşeceği Westminster Abbey Kilisesi’ndeki ilk taç giyme töreni 1066 yılında yapılmıştı. Bu tören, 25 Aralık 1066 tarihinde Fatih William’ın töreniydi. III. Henry 1245’te taç giymesinin ardından kiliseyi gotik tarzda yeniden inşa ettirmesiyle Westminster taç giymenin geleneksel mekânı haline gelmişti. Kilisenin yeni haliyle taç giyecek ilk kral ise 1274’te I. Edward olmuştu.

Kraliçe II. Elizabeth’in 1953’teki taç giyme töreni Eurovision tarafından test yayın olarak canlı yayınlanınca bu tören dünyadaki televizyondan naklen yayınlanan ilk taç giyme töreni olmuştu. Charles’ın törenine 2 bin 200’den fazla davetlinin katılması bekleniyor. II. Elizabeth’in 1953’teki taç giyme törenine ise 8 bin 500’e yakın davetli katılmıştı.

Bir dizi teatral detay…

Westminster Abbey Kilisesi’ndeki taç giyme törenleri ağdalı, abartılı bir dizi ritülle gerçekleşiyor. Hükümdar, Batı Kapısı’ndan kiliseye girerken kalabalık koro, “Bana dediklerinde memnun oldum, Rabbin evine gireceğiz” marşını söylüyor. Ardından Westminster Okulu’nun çocukları, hükümdara doğru “Vivats” (Latince “Çok Yaşa!”) diye bağırıyorlar. Sunakta krala tören kılıcı ve mahmuzları takdim ediliyor. Taç giyme yüzüğünü de takan krala ayrıca “Haçlı Asa” ile “Güvercinli Asa” veriliyor.

Kürsünün önüne giden krala başpiskopos üç soru soru soruyor, ardından yemin ediliyor, İskoçya Kilisesi’nden bir rahibin krala verdiği İncil ile de tören sona eriyor. Unutmadan, Westminster Kilisesi’nin iç döşemeleri ile kimi harici mimari uzantılar her hükümdar için yenileniyor. Mesela, Kraliçe II. Elizabeth’in taç giyme töreninde 8 bin 500 konuğun hepsini oturtabilmek için özel tribünler inşa edilmişti.

Törenin kutsal kısmı halka kapalı

Taç giyme töreninin en kutsal kısmı, hükümdarın “krism yağı” ile meshedildiği zaman olarak kabul ediliyor ve bundan dolayı da törenin bu kısmı halktan gizli yapılıyor. İçinde petrolden de katkılar bulunan özel karışım nedeniyle kraliçe II. Elizabeth’in taç giyme töreninde az daha bir skandal yaşanacaktı. Çünkü “kutsal karışım” kaybolmuştu, üstelik karışımı hazırlayan eczacı bir süre önce iflas etmişti. Karışımın formülünü bulup yeniden yaptırmak epeyce güç olmuştu. Bu arada yeni hükümdarlar, törene hazırlanmak için genellikle taç giyme törenlerine giden gecelerde Londra Kulesi’nde kalıyorlar. Kral Charles’ın bu geleneği devam ettirip ettirmeyeceği ise bilinmiyor.

Taçsız iki kral, bir kraliçe

Kaydedilen ilk taç giyme töreninden bu yana geçen 957 yıl içinde bu törenin yapılmadığı iki kral ile bir kraliçe görülmüştü. Bunlardan ilki, V. Edward’dı. Edward, iktidar savaşları sonucu küçük erkek kardeşiyle birlikte Londra Kulesi’ne kilitlenmişti. Törenden önce ortadan kaybolan prenslerin amcaları III. Richard tarafından öldürüldüğü genel kabul gören bir tevatür.

Taç giyme töreni olmayan bir diğer hükümdar, tahtı kuzeni VI. Edward’dan miras alan Leydi Jane Gray’di. Gray, Edward’ın ablası tarafından esir alınmış, böylece taç giymesi önlenmişti. Talihsiz kraliçe altı ay sonra da vatana ihanetten idam edilecekti. Taç giyme töreni olmayan son hükümdar ise geçen yüzyılda (1936) Wallis Simpson ile skandal bir aşk ilişkisinin ardından tahttan çekilen VIII. Edward olmuştu. Edward için hazırlanan tören kendisine uyarlanan VI. George tahta çıkmıştı.

Taç giyme törenlerinden skandallar…

Kral II. Edward’ın “çok yakın arkadaşı” Piers Gaveston, 1300’lü yıllardaki taç giyme töreninde bir rezalete yol açmıştı. Piers Gaveston, Westminster Abbey’deki törende arkadaşı Edward’ın kral olmasına çok sevinip kendisine abartılı bir biçimde sarılmış, onu defalarca öpmüştü. “Saraydaki eşcinsel” olarak adlandırılan Gaveston, aynı gün kraliçeden daha fazla mücevher takmasıyla da gündem olmuştu. Bu arada kral Edward, kendisini aynı zamanda “Fransa Kralı” ilan etmesiyle süreç içerisinde 16 devletin karıştığı meşhur “100 Yıl Savaşları”nı da başlatan isimdi.

Avrupa’da bir dönemin adıyla anıldığı (Victoria Çağı), 1837 yılında kraliçe olan Victoria ise parmağına takılan yüzüğün darlığından dolayı töreninin bir bölümünü ağlayarak geçirmişti. Edward VII’nin 1902’deki taç giyme töreninde de başpiskopos tacı ters takmıştı.

Taç giyme törenlerinde bir dönem nahoş bir adet de görülmüştü. Bin beş yüzlü yıllarda hüküm süren VIII. Henry’nin taç giyme töreninin ardından verdiği ziyafette, masaların altında dizleri üstünde sürünen hizmetçiler vardı. Bu talihsiz çalışanların tek görevi, gerektiğinde “soylu” hanımların “teşaşürüne” yardımcı olmaktı.