Reuters: Seçimin galibini enkaz bekliyor, 2023 kayıp görünüyor
Son iki yılda rekor enflasyon düzeylerinin görüldüğü ve TL’nin yaklaşık yüzde 60 paha kaybettiği Türkiye’nin uygulanan iktisat siyasetlerden arta kalan hasardan toparlanmasının vakit alması beklenirken, iktidarı kim alırsa alsın 2023’ün kayıp bir yıl olma mümkünlüğü yüksek görünüyor.
TCMB’nin faiz kararlarında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın İslami kuralları temel aldığı ideolojik yaklaşıma nazaran formlandığı sürecin sona ermesi gerektiği ve ideolojik yaklaşım yerine iktisadın gerçeklerinin dikkate alınmasının mecburî olduğu, muhalefet ve kimi ekonomistler tarafından uzun müddettir vurgulanıyor.
Erdoğan’ın memleketler arası kabul gören iktisat eski bakanı Mehmet Şimşek’ten yardım istediğini açıklaması, her ne kadar nasıl bir misyonda olacağı ya da Şimşek’in neyi planladığı netleşmese de, iktisatta uygulanan siyasetlerden iktidarın mutlu olmadığının işareti olarak yorumlanmıştı.
Erdoğan, seçim öncesinde partisinin iktisat siyasetleri konusunda Şimşek uyumunda çalışma yürüttüğünü Nisan ayında tabir etmişti.
Muhalefeti temsil eden Millet İttifakı’nın seçimleri kazanması halinde iktisat grubunun kimlerden oluşacağı netleşmese de şu anki siyasetler yerine ortodoks görüşlerin benimseneceği konusunda herkes hemfikir.
Millet İttifakı içinde yere alan iktisat eski bakanlarından Ali Babacan’ın Sözcü TV’de yaptığı açıklamadaki, “Temel gayemiz, enflasyon ile çaba. Burada öncü kuruluşumuz Merkez Bankası lakin maliye siyasetiyle ve bankacılık politikasıyla… o uğraşla uyumlu çalışmamız lazım. En kısa vakitte (enflasyonun) tek haneye inmesi temel hedefimiz” halindeki sözü Merkez Bankası’na eski yetkilerini yine alacağına işaret ediyor.
Erdoğan’ın yükselen enflasyon karşısında büyük çaplı faiz indirimleri de dahil olmak üzere alışılmışın dışındaki siyaset yaklaşımı sonucunda, iktisat ve piyasalar büyük ölçüde devlet denetimine bırakıldı. Bu siyasetlerin başlamasıyla birlikte son beş yılda çok sayıda yabancı yatırımcı Türkiye piyasalarından çıktı.
“Ortada ekonomik enkaza ek olarak toplumsal ve siyasal bir enkaz da var” diyen ekonomist Mahfi Eğilmez, blogunda 5 Mayıs’ta yayımladığı yazıda gelir tarafında hiçbir düşüş olmasa bile bütçe açığının 1,5 trilyon liraya çıkabileceğini, faizin enflasyona nazaran düşük tutulmaya devam edilmesi halinde baz tesiriyle düşmeye başlamış olan enflasyonun tekrar artışa geçerek yılı yüzde 50 dolayında tamamlayabileceğini söyledi.
“Siyasal iktidar, çeşitli ataklarla bu feci enkazı seçime kadar gizlemeyi başardı. Pek çok kişi durumun yeterli olduğunu sanıyor” diyen Eğilmez makalesinde şu değerlendirmeyi yaptı:
“Eğer iktidar el değiştirirse yeni gelenler bu feci tabloyu devralacak. Ve şayet bu durumu halka anlatmayı başaramazlarsa enkazı onların yarattığı sanılacak. Şayet iktidar değişmezse, tarihimizde birinci sefer bir siyasal iktidar kendi kendisine büyük bir enkaz devretmiş olacak.”
İKTİDAR VE MUHALEFET KAYNAKLARI: 2023 KAYIP YIL
Millet İttifakı’ndan Reuters’a açıklama yapan üst seviye bir yetkili, CHP ve Âlâ Parti’nin iktisada liderlik edeceğini belirterek, “Bürokraside de çok önemli bir çalışma yapılması gerekiyor. Şu anda o biraz beklemede. Lakin 2023 kayıp bir yıl olacak o muhakkak oldu. Erdoğan elindeki tüm devlet imkanlarını kullanıyor. Doğal olarak biz de yapabileceklerimizi söylüyoruz” dedi.
Kılıçdaroğlu’nun iktisat idaresinin oluşumuyla ilgili birinci elden ilgilendiğini söyleyen birebir kaynak, “Ama 2024 kaybedilecek bir yıl değil. Bir program üzerinde çalışılıyor. İki yıl üst üste yüzde 5, sonraki yıl biraz daha üstünde büyüme sağlayacak bir program üzerinde duruyoruz. Yabancı yatırımcılarla çok önemli görüşmeler yapılıyor. Çok önemli bir kaynak sağlayacak görüşmeler yapıldı. Avrupa, Uzakdoğu, Asya her yerle temas halindeyiz” dedi.
Millet ittifakı’ndan bir öteki yetkili de, “Kesin olan bir şey varsa enkaz devralıyoruz. Dünya ile uyumlu bir iktisat siyaseti olacak. Ortodoks siyasetlere dönülecek. Ucube mevcut siyasetler anında terk edilecek esasen. Evet bu yıl iktisatta lakin hasarı görüp birtakım tedbirler alınabilir. Fakat enflasyon ve büyüme öncelikli amaçlar ortasında elbette. İktisadın düzelmeye başlaması lakin 2024’ün başını bulur” dedi ve ekledi:
“Bu yıla hasar tamirat yılı olarak bakıyoruz. Vakte muhtaçlık var, sihirli değnek yok.”
Citi geçen ay yayımladığı bir raporda iktisatta alışılagelmiş siyasetlere dönüşün 250 baz puan CDS düşüşü ve 12 ayda 45 ila 50 milyar dolar yabancı sermaye girişi manasına gelebileceğini belirtti.
AKP’li bir yetkili de güç bir seçim devri olduğunu belirterek, “İki taraf da doğal olarak iktisat alanında gücünü artırmaya çalışıyor. Bütçenin durumu olağanüstü değil, kabul ediyorum. Seçim yılları aslında güç olur. Evet bu yıl kayıp yıl üzere olur” dedi.
Cumhur İttifakı olarak yeni periyodun başlamasını umut ettiğini söyleyen tıpkı yetkili, “Şimşek’in geleceğine inanıyorum. Takviye verecektir. Bundan zerre kuşkum yok. Aslında Şimşek gelirse çok önemli bir döviz girişi olacağına yüzde 100 inanıyorum” dedi ve ekledi:
“2024’e daha güçlü bir iktisatla gireceğimize eminim. Enflasyon dahil bütün ekonomik göstergeler farklı olacak.”
“HIZLI FAİZ ARTIRIMI”
İyi Parti’nin iktisat siyasetlerinden sorumlu Bilge Yılmaz, kazanmaları durumunda Merkez Bankası’nın tüm para siyaseti şurası dahil üst seviye yöneticilerinin değişeceğini belirterek, üç aylık enflasyon amaçlı bir program geçeceklerini ve süratli bir faiz artırımı yapacaklarını söz etti.
Yılmaz iktisat ekibine kimin liderlik yapacağı ve nasıl bir siyaset uygulanacağı konusunda çok net olunması gerektiğini belirterek, “Belirsizlik içinde olamayız” dedi.
Yabancı yatırımcılar son yıllarda hayli azalttıkları, hatta TL cinsi tahvil piyasasında neredeyse sıfırladıkları Türkiye konumlarını artırmak için seçim öncesi yeterli bir fırsat olabilir kanısıyla geçen aylarda Türkiye ziyaretleri gerçekleştirdi.
Seçim sonrası uygulanan siyasetlerde bir değişim olacağına inancın giderek artmasıyla milletlerarası yatırımcılar Türkiye’ye birleşme ve satın alma başta olmak üzere yatırıma da hazırlanıyorlar. (REUTERS)
