Bankacılık Kilitlenince Merkez Bankası Geri Adım Attı

Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan’ın beklenenin üzerinde bir oy performansı göstermesi ve seçimin ikinci tura kalmasının ardından, mevcut ekonomi politikalarının devam edeceği endişesi finansal piyasalarda sancılı bir bekleşiye neden oldu.

Seçimin ikinci tura kalması ve belirsizliğin artmasıyla birlikte Türkiye’nin 5 yıllık risk primi (CDS) 7 ayın zirvesine çıkarak 700 puana dayandı. TL, dolar karşısında tüm zamanların en düşük seviyesine geriledi ve 19,78’i gördü. Bankaların ABD doları alış ve satış fiyatları arasındaki fark da 2 TL’nin üzerine çıktı. Merkez Bankası (MB) TL’deki değer kaybının önüne geçmek ve dövize talebi frenlemek için haftanın ilk üç gününde yeni adımlar attı.

Tüketiciler uzun süredir ucuz borçlanma kanalı olarak görülen nakit avansa yönelmişti. Bankalar mevduata yıllık yüzde 40’a yakın faiz verirken kredi kartından nakit avansı aylık yüzde 1,36 faizle veriliyordu. Artan nakit avans kullanımının ardından MB, kredi kartı belirli bir limitin üzerinde olanlar için kredi kartı vasıtasıyla yapılan nakit çekim ve kuyum harcamalarının kredi türüne yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasını kararlaştırmıştı.

MB GERİ ADIM ATTI

Bankalar kredi faizlerini kendileri belirlerken kredi kartına uygulanan faiz oranı ise Merkez Bankası tarafından belirleniyor. Bu da son dönemde bankaların nakit avanstan kâr edememeye başlamasına yol açtı. Uzun süredir 14 Mayıs seçimlerini bekleyen bankacılık sektörü, bu kararın ardından kredileri durdurma kararı aldı. Bu da bankacılık sisteminin kilitlenmesine neden oldu.

Bankaların bu hamlesinin ardından Merkez Bankası’ndan geri adım geldi. BloombergHT’nin haberine göre kredili mevduat hesabı kredilerine menkul kıymet tesisinde 15 bin TL’nin üzeri dikkate alınacak ve menkul kıymet düzenlemesinde 15 bin liraya kadar kredi kartı nakit avans ve kuyum harcamalarına istisna getirildi.

Konut, taşıt, tica­ri ve ihtiyaç kredilerinde de işler karıştı. Bankacılık kay­naklarının verdiği bil­giye göre, seçim öncesinde, MB’nın sözlü talimatı sonrasında kamu bankalarının 250 bin lira ile konut kredileri­ni sınırlaması sonrasında çoğu özel bankanın kredileri karşıla­ma noktasında 29 Mayıs’a kadar adeta frene bastığı öğrenildi. Dünya gazetesine konuşan bir bankacılık sektör temsilcisi, konut başta olmak üzere ihtiyaç kredilerinde seçi­min hemen ertesi günü olan 29 Mayıs’a kadar olan kredi talep­lerinin ertelendiğini, özellikle konut kredilerinde çok başvu­ru olduğunu ancak, çıkmadığı­nı vurgulayarak, “Faiz oranı şu anda 4’lere yükseldi. Neredeyse tüm bankalarda öyle. Limitler, fiyatlamalar değişecek. Seçim­lerden sonra kredilerde bir er­telenmiş talep görebiliriz” dedi.

KKM FAİZLERİ YÜZDE 50’YE ÇIKABİLİR

Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında faizinin yüzde 50 seviyesine kadar ulaşabileceği bildirildi. Merkez Bankası’nın yeni kararıyla, bankalara verilen dövizden TL’ye ek dönüşüm yükümlülüğü eşikleri, gerçek kişi hesapları için yeniden düzenlenmişti. Yeni kararla, hesaplarda 26 Mayıs’tan 28 Temmuz’a kadar yüzde 10’un altında ek dönüşüm yapılması halinde eksik kalan tutar kadar bankalar 6 ay süreyle menkul kıymet tesis edecek. Nisanda getirilen dönüşüm hedeflerinde hem gerçek hem de tüzel kişiler için yüzde 5 TL’ye dönüşüm oranı yer almıştı. Şimdi gerçek kişilerde yüzde 5 artı yüzde 10 ek dönüşüm hedefi getirildi. 28 Temmuz sonra da yüzde 10’a çıkarılan dövizden TL’ye ek dönüşüm oranı yüzde 30’a yükseltilecek. Ekonomi gazetesine konuşan bankacılık sektörü kaynağı, şu anda yüzde 40’a gelen TL mevduat faizleri ve enflasyon oranları dikkate alındığında, KKM faizlerinde yüzde 50 oranının görülmesinin sürpriz olmayacağına işaret etti. Bu arada KKM hesaplarındaki toplam para miktarı artmaya devam ediyor. BDDK yayımladığı haftalık bültene göre, 12 Mayıs haftasında KKM hesaplarındaki toplum tutar 2 trilyon 346 milyon 755 bin lirayı buldu.

KREDİ HACMİ GENİŞLEDİ

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi seçim öncesi 12 Mayıs itibarıyla 96 milyar 798 milyon lira arttı. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 8 trilyon 971 milyar 53 milyon liradan 9 trilyon 67 milyar 851 milyon liraya çıktı. Bankacılık sektöründeki toplam mevduat, geçen hafta 34 milyar 592 milyon lira azaldı. Söz konusu haftada yüzde 0,33 azalan bankacılık sektörü toplam mevduatı, 10 trilyon 405 milyar 836 milyon lira oldu. Verilere göre, tüketici kredileri tutarı, 12 Mayıs itibarıyla 24 milyar 602 milyon lira artışla 1 trilyon 353 milyar 280 milyon liraya yükseldi. Söz konusu kredilerin 423 milyar 400 milyon lirası konut, 77 milyar 804 milyon lirası taşıt ve 852 milyar 75 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu. Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 5 milyar 149 milyon lira artarak 1 trilyon 108 milyar 337 milyon liraya çıktı. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 25 milyar 920 milyon lira artarak 670 milyar 9 milyon lira oldu.