Prof. Dr. Selva Demiralp’ten ’28 Mayıs ekonomi için köprüden önce son çıkış’ uyarısı: Merkez Bankası rezervleri tarihi diplerde
Prof. Dr. Selva Demiralp, Yetkin Report’ta yayınlanan yazısında şu ifadelere yer verdi:
“Keşke politika faizini düşürünce yatırımları canlandırabilseydik. O kadar kolay olsaydı bütün ülkeler bizim gibi politika faizini düşürüp müreffeh bir geleceği garantilemezler miydi? Kim ister ki faizler artsın yatırım iştahı azalsın, pasta küçülsün? 2022 yılı boyunca faiz artıran ve sayısı doksanı aşan Merkez Bankası bunu cehaletten ya da vatan hainliği için mi yapıyor? Hükümetleri bu merkez bankalarını nasıl destekliyor? O merkez bankalarının başkanları neden görevden alınmıyor?
Öyle bir dünya yok
Bunun sebebi çok basit: Politika faizini düşürürseniz ekonomiyi ilelebet canlandırabileceğiniz bir dünya yok. Kısa vadede belki. Ama eğer enflasyonu gözetmezseniz bu politika daha büyük bir maliyetle elinizde patlayacaktır. Bugün elde edilen kazanç ileride sizin ya da çocuklarınızın ödeyeceği daha yüksek maliyet olarak geri dönecektir.
Çünkü faiz indirimleri enflasyonist baskıları tetiklemeye başladığı anda politika faizini düşürseniz bile piyasa faizini düşüremezsiniz. Bunu görmeyip hatanızda ısrar ettikçe ekonomide yarattığınız ve yaratacağınız kırılganlıklar piyasa faizlerini daha da artırır. Yerli para biriminiz yabancı paralara karşı değer kaybetmeye başlar. Yani düşürmeye çalıştığınız maliyetler katlanarak artışa geçer.
Merkez Bankası rezervleri tarihi diplerde
Cuma günü gelen ve 12 Mayıs haftasına ait olan Merkez Bankası’nın döviz rezervleri durumun vahametini gözler önüne seriyor. Son gelen rakamlar Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervlerinin 2,3 milyar dolar gibi gözleri fal taşı gibi açtıran bir seviyeye gerilediğini gösteriyor. Net rezervler Merkez bankasının elinde bulunan bono, tahvil, nakit gibi döviz cinsi rezerv varlıklarından rezerv yükümlülüklerini çıkardığımızda elde kalan miktar. 12 Mayıs haftasında 103 milyar dolara inen brüt rezervlerin kısa vadeli borç ve cari açığı karşılayacak bir seviyenin altına düşmesi tehlikeli kabul edilir. 12 Mayıs itibariyle bu fark 150 milyar dolara yaklaştı.
Net uluslararası rezervler bir ülkenin dış kırılganlıklarını gösteren en yaygın göstergedir. Söz konusu rakam Merkez Bankası’nın swap adı verilen takas yolu ile aldığı kısa vadeli borçlarını göstermiyor. Swapları çıkardığımız zaman 12 Mayıs itibarıyla net uluslararası rezervler -58 milyar dolar seviyesine geriliyor.
Prof. Dr. Selva Demiralp
Bu rakamı daha da vahim hale getiren boyut ise 14 Mayıs seçimi sonrası rezerv satışlarının daha da hız kazanmış olması. Resmi rakamlar haftaya gelecek olsa da 18 Mayıs ile biten haftada swap hariç net rezervlerimizin -74 milyar dolar seviyesi ile tarihi dipte olduğu tahmin ediliyor.
Köprüden önce son çıkış
Mısır Poundu sene içinde dolara karşı yüzde 50’den fazla değer kaybetti. Döviz yokluğu nedeni ile ithalatçıların dokuz aydan uzun süredir limanlardan mallarını çekemedikleri not ediliyor. Döviz kıtlığı nedeni ile yurtdışına seyahatler durmuş vaziyette. İthal ürün fiyatları patlamış. Market raflarındaki en sıradan ithal gıdanın fiyatı dudak uçuklatıcı seviyelere gelmiş. Tüm bunlar uzaktan izlenen bir film değil. Döviz kıtlığının arttığı ve bize çok da uzak olmayan bir noktada yaşananlar.
Ekonomide çok kritik günler bizi bekliyor. Dileğim memleketimizin yol yakınken bu patikadan geri dönmesi ve karar alıcılarımızın burada gösterdiğim kötü örneklerden hızla uzaklaşacak politikalarla yolun bundan sonrasına devam etmesidir. Aksi takdirde geri dönüşü çok zor ve esas maliyetlerini bundan sonra hissedeceğimiz bir ekonomik yolculuk bizi bekliyor.
28 Mayıs’tan önce ekonomide görünen tablo budur.”
