Büyüme sayıları açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı birinci çeyrek ekonomik büyüme sayılarını açıkladı.

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2023 yılı birinci çeyreğinde yüzde 4,0 arttı. GSYH 2023 yılı birinci çeyrek birinci kestirimi; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 4,0 arttı.

Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,3 arttı. Takvim tesirinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2023 yılı birinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 3,8 arttı.

AA Finans Büyüme Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, yılın birinci çeyreğinde Türkiye iktisadının yüzde 3,74 büyüyeceğini öngörmüştü. Reuters anketinde ortalama beklenti yüzde 3,9 olmuştu.

HANGİ KESİMLER NE KADAR BÜYÜDÜ?

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2023 yılı birinci çeyreğinde bir evvelki yıla nazaran büyüme suratları şöyle oldu:

Hizmetler yüzde 12,4, mesleksel, idari ve dayanak hizmet faaliyetleri yüzde 12,0, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 11,2, bilgi ve bağlantı faaliyetleri yüzde 8,1, başka hizmet faaliyetleri yüzde 7,8, inşaat yüzde 5,1, kamu idaresi, eğitim, insan sıhhati ve toplumsal hizmet faaliyetleri yüzde 3,6 ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 1,4 arttı. Tarım dalı yüzde 3,8, sanayi ise yüzde 0,7 azaldı.

GSYH 2023 YILININ BİRİNCİ ÇEYREĞİNDE 4,63 TRİLYON TL OLDU

Üretim formülüyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla varsayımı, 2023 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 84,4 artarak 4 trilyon 631 milyar 792 milyon TL oldu. GSYH’nin birinci çeyrek pahası cari fiyatlarla ABD doları bazında 245 milyar 464 milyon olarak gerçekleşti.

Yerleşik hanehalklarının son tüketim harcamaları 2023 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 16,2 arttı. Devletin kesin tüketim harcamaları yüzde 5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 4,9 arttı.

Mal ve hizmet ithalatı, 2023 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 14,4 artarken ihracatı yüzde 0,3 azaldı.

İŞ GÜCÜ ÖDEMELERİNDEKİ ARTIŞ

İşgücü ödemeleri, 2023 yılının birinci çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 126,1 arttı. Net işletme artığı/karma gelir yüzde 48,7 arttı.

İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Bedel içerisindeki hissesi geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 31,1 iken, bu oran 2023 yılında yüzde 38,0 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin hissesi ise geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 47,6 iken, 2023 yılı birinci çeyreğinde yüzde 38,2 oldu.

EYT ETKİSİ

İşgücü ödemelerinin GSYH’ye oranla daha süratli artmasının yanı sıra, Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’nun Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemelerinin yürürlüğe girmesiyle birlikte, kıdem tazminatı ödemelerinin kıymetli ölçüde artış göstermesi, işgücü ödemelerinin katma paha içerisindeki hissesini arttırdı.

EYT düzenlemesinin tesiri hariç bırakıldığında, işgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Bedel içerisindeki hissesinin yaklaşık yüzde 33,5 olacağı varsayım edildi.