TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi üzerinde milletvekilleri kelam aldı.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, teklifin genel münasebetinde sarsıntı ziyanlarının giderilmesi hedefiyle gereksinim duyulan ödeneğin 527,3 milyar lira olduğunun belirtildiğini lakin 1 trilyondan fazla bir ek bütçe talebi bulunduğunu tabir etti.
“AÇIK VE NET OLARAK AYKIRI”
Teklifte, sarsıntı için harcanmayacak 592,2 milyar lira fark bulunduğunu lisana getiren Türeli, “O vakit demek ki ne oldu? Seçim süreci oldu, seçim harcamaları yapıldı, artık gerisinden da bunun için bir ek bütçe getiriliyor. Ek bütçe istemek aslında bütçe hakkına da açık ve net olarak muhalif.” dedi.
Türeli, uygulanan yanlış siyasetlerin, 2021 yılının eylül ayında başlayan faiz indiriminin Türkiye’yi krizin içine soktuğunu ve ek bütçe üzere gereksinimlerin ortaya çıktığını ileri sürdü.
“CİDDİ ISTIRAPLAR VAR”
Yeşil Sol Parti Muş Milletvekili Sezai Temelli, ek bütçenin iktisatta önemli ıstıraplar olduğu manasına geldiğini savundu.
Ek bütçe getirilmesinde ana münasebetin zelzele felaketi olduğunu aktaran Temelli, bunun için ek bütçe yapılmasına kimsenin itirazı bulunmadığını lakin şubattaki sarsıntı için temmuzda ek bütçe yapılamayacağını argüman etti.
İktidarın bütçe performansının yeterli olmadığını öne süren Temelli, “Bütçe düzelmediği için daima olarak bütçe hakkını ihlal ediyoruz, aslında hukuk devletini ihlal ediyoruz, Anayasa’yı ihlal ediyoruz ve günü kurtarmak ismine tahminen de ülkenin geleceğini önemli manada heba ediyoruz.” diye konuştu.
“EKONOMİ MODELİ” ELEŞTİRİSİ
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, Türkiye iktisadının istenen durumda olmamasının temel sebebinin geçen sene uygulanmaya başlanan yeni iktisat modeli olduğunu ileri sürdü.
Türkiye’nin en yüksek enflasyona sahip ülkelerden biri olduğunu söyleyen Özlale, “Yeni iktisat modeli diye savunduğunuz, inat ettiğiniz, ısrar ettiğiniz modelde cari süreçler ve dış ticaret açığında rekorla karşılaştık. Meğer amacımız fazla yaratmaktı.” dedi.
Depremden etkilenen vatandaşlara yönelik harcamalara hiçbir partinin karşı olmadığını vurgulayan Özlale, “Ek bütçede bir zelzele tesiri olacaktır kesinlikle. Türkiye sarsıntısı yaşamamış olsaydı da önemli bir bütçe açığı olacaktı. Kamu harcamalarında israfla gayret etmezsek, bir an evvel Mehmet Şimşek ayrıntılı bir iktisat programıyla gelmezse bizim ekonomimize bu bütçe bir zelzele tesiri yaratacak.” değerlendirmesinde bulundu.
“BÜTÇEDE TBMM BELİRLEYİCİ”
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, bütçe hakkının ihlali diye bir durumun kelam konusu olmadığını belirtti.
Bütçede TBMM’nin belirleyici olduğunu tabir eden Kalaycı, ödeneklerin de TBMM tarafından konulduğunu kaydetti.
Kalaycı, net borçlanma fiyatındaki artışın birinci sefer yapılmadığını, geçmiş yıllarda da örnekleri bulunduğunu anlattı, yalnızca bütçedeki açığın baz alındığını kaydetti.
Mustafa Kalaycı, 2022 yılında son 20 yılın en âlâ bütçe performansının gerçekleştirildiğini tabir ederek, şöyle devam etti:
*2022 yılı bütçe açığı bir evvelki yıla nazaran yüzde 31 azalmış, 139 milyar lira olmuş ve 171,8 milyar liralık faiz dışı fazla elde etmişiz. Bu yıl niçin bu türlü oldu? Zelzelenin tesirini küçümsememek lazım. İktisada 104 milyar dolarlık yük kelam konusu. 150 milyar dolar diyen raporlarla da karşılaştık.
*O manada elbette kentlerin tekrar inşası, ihyası bütçeye değerli bir yük getiriyor. Bu yılın bütçesine 762 milyar liralık bir yük geliyor. Bu da değerli bir sayı ki önümüzdeki yıllarda bunun devam edeceğini de şimdiden görüyoruz.
*Bunun dışında olağan bütçeyi sarsan başka bahisler, öngörülmeyen harcamalar. Gerek emeklilerle ilgili gerek memurlarla ilgili kanunda öngörülenin üzerinde yapılan refah hissesi artışları bütçeye bir yük getirdi. Bunun üzerine bir de EYT’nin yükü eklenince bütçede açık büyüdü.
“YENİDEN DÜZENLENMELİ”
Öngörülebilirliği artıran, yatırım ve üretimi destekleyen, adil, tabana yayılmış, hakkaniyetli bir vergi ıslahatının kesinlikle gerçekleştirilmesi gerektiğini vurgulayan Kalaycı, kamu harcamalarının uygulama süreçlerinde aktifliğin artırılması, tasarruf sağlamak üzere kamu ihale ve mukavele süreçlerinin güzelleştirilerek rekabetin arttırılması, bu kapsamda Kamu İhale Kanunu’nun yine düzenlenmesi gerektiğini kaydetti.
Verilen teşviklerin ne derece emele ulaştığı, hangi teşvik araçlarının daha tesirli olduğu tarafından aktif bir izleme ve kıymetlendirme sistemi oluşturulmasının değerli olduğunu lisana getiren Kalaycı, kayıt dışı iktisatla uğraşta daha tesirli metotlar benimsenmesini de istedi. (AA)
