İşte Mehmet Şimşek’in 40 Günlük Karnesi! MTV, KDV, DOLAR, EURO, ZAM…
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonominin dümeninde 40 günü geride bıraktı. Göreve gelir gelmez, “Türkiye’nin rasyonel politikalara dönmekten başka şansı kalmamıştır” açıklamasını yaptı. Peki, Şimşek’in, geride bıraktığı 40 günde “rasyonel politikalar”a dönülebildi mi, ya da bu yolda önemli mesafe kaydedilebildi mi?
Ziraat Bankası Eski Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşcu, 10Haber.Net’teki yazısında şu değerlendirmelerde bulundu:
“Yeni atanan Hazine ve Maliye Bakanı ile Merkez Bankası Başkanı henüz kendi iradelerini gösteren net bir icraat ortaya koyamadıklarından ekonomi yönetimine güven sorunu devam ediyor.
Buna bağlı olarak üreticiler ve ticaret yapanların beklentilerindeki olumsuzluk sürüyor ve bu durum fiyatlamalarına da yansıyor.
Maliyet enflasyonu yaratan bütün unsurlar canlı kalmaya devam ediyor. Talebi azaltacak önlemler olmadığından ve yine tüketici beklentisi olumsuz olduğundan talep enflasyonu hız kesmiyor.
Özellikle üretim, yurt içi tüketim ve ihracat arasında denge kuracak planlamayla ilgili hiçbir kayda değer çalışma yapılmadığından iç piyasadaki arz-talep dengesi bozukluğu enflasyonu körüklemeye
devam ediyor.
Dolayısıyla 2023’ün ikinci yarısı enflasyonun tekrar yükselme trendine girdiği bir dönem olacak görünüyor. Yukarıda saydığımız enflasyon yaratıcı tüm unsurlar bir arada olmaya devam ediyor. Buna
karşılık kısmi değişim yaşayan ekonomi yönetimi ekibi, enflasyonu önleme konusunda henüz ciddi bir adım atmadı.”
Mehmet Şimşek’in 40 günlük performansını değerlendiren Gazete Pencere de şu derlemeyi yaptı:
İlk EKK’da kamuda tasarruf denildi, fatura halka kesildi
Şimşek, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında düzenlenen ilk Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısına katıldı. Toplantı sonrasında kamuda tasarruf yapılacağı açıklandı. Ancak kamuda herhangi bir tasarruf kararı alınmadı. Aksine deprem ve ekonomik krizin tüm yükü vergi artışlarıyla halka fatura edildi.
MTV, KDV, zam gırla
Önceki dönemden kalan ve “Şimşek enkaz devraldı” diye nitelendirilen ekonomik durumun ilk faturası araç sahiplerine kesildi. Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin (MTV) 2023’te yılda 2 kez alınmasına karar verildi. Yani MTV 2’ye katlandı.
Ardından memurlara seyyanen zam içeren ve en düşük maaşı 22 bin liraya çıkaran torba yasada KDV zammı da yerini aldı. Buna göre yüzde 8’lik dilim yüzde 10’a, yüzde 18’lik dilim yüzde 20’ye çıkarıldı. Memurun bir cebine giren maaş zammı, diğer cebinden vergi zammı olarak geri çıktı.
Emeklilere yönelik ise büyük hayal kırıklığı vardı, seyyanen zam yapılmadı, yüzde 5,23’lük ek artış müjde diye duyuruldu ancak müjde Erdoğan’ın ittifak ortaklarını bile mutlu etmedi, ortaklar seyyanen zam gerekli mesajını kamuoyunun önünde verdiler.
Rezervler tükendi, döviz uçtu, vatandaşa bir de dolar vurdu
Önceki dönemde dövizlerin kontrol altına alınması için arka kapıdan yakılan rezervler Merkez Bankası’nın kasasının boşalmasına neden olmuştu. Normalleşme adımları çerçevesinde dövize müdahale azaltıldı ama bu defa da enflasyon yaratması kaçınılmaz olan fiyatlar füze hızı ile yukarı çıktı. Şimşek’in görevde olduğu kırk gün içinde dolar 21,27 liradan 26,15 liraya çıktı. Artan döviz maliyetleri yükseltti, neredeyse zam gelmedik ürün kalmadı.
Batı “Bekle ve gör” stratejisi uygulayınca rota Körfez’e çevrildi
Aslında IMF yöntemleri uygulayan, dolaylı olarak ödenen KDV ve ÖTV gibi vergileri artıran, MTV’yi iki katına çıkartan Şimşek, iç politika kaygıları nedeniyle kaynak için IMF’ye gidemedi. Atılan adımların Erdoğan’ın çizdiği sınırlarda kalması üzerine Batılı yatırımcılar da beklemeyi tercih edince, seçimden önce de Türkiye’yi ve özellikle AK Parti yönetimini rahatlatmak için elini cebine atan Körfez ülkelerinin kapısı çalındı. Çünkü acil dövize ihtiyaç vardı. Son veriler cari açığın 2023’ün ilk 5 ayında cari açık 37,7 milyar dolara yükseldiğini gösterdi. Şimdi Şimşek, Cumhurbaşkanının Körfeze yapacağı seyahatler ve o seyahatlerden çıkacak yatırım kararlarını bekliyor.
Şimşek’in ilk 40 günü böyle geçti. Yani Ortodoks politikalara bir adım atıldı ama Erdoğan tereddütü rasyonel politikalarla ilgili yatırımcıların ikna edilmesine yeterli olmadı. Peki bu ikna süreci uzun sürerse ne olacak. Yabancı yatırım için kendi teorisini rafa kaldıran Erdoğan Şimşek’le devam edecek mi, üstelik Cumhurbaşkanının büyük önem verdiği yerel seçimler bu kadar yaklaşmışken.
