Suudi Arabistan ile yapılan mutabakatlar muhakkak oldu

İletişim Başkanlığının toplumsal medya hesabından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suudi Arabistan ziyareti sonrasında yapılan ortak açıklama paylaşıldı.

Açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye ve Suudi Arabistan önderleri ve kardeş halkları ortasındaki kardeşlik bağları, seçkin bağlar ve esaslı tarihi bağlardan hareketle, 17 Temmuz 2023’te Suudi Arabistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdiği tabir edildi.

Ziyarette, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed Bin Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir ortaya geldiği hatırlatıldı. Açıklamada, Cidde’deki Al-Salam Sarayı’nda gerçekleştirilen resmi görüşmelerde, iki kardeş ülke ortasındaki tarihi bağlantılar ve bunları her alanda geliştirmenin yollarının gözden geçirildiği, mevcut genel bölgesel ve milletlerarası durum hakkında karşılıklı görüş alışverişinde bulunulduğu belirtildi.

Görüşmenin başında Veliaht Prens Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kısa mühlet evvel Türkiye’de elde ettiği seçim zaferi vesilesiyle tebrik ettiği aktarılan açıklamada, “Türk tarafı, Hadim-ül Haremeyn Eş-Şerifeyn hükümetinin ve Altesleri Veliaht Prens’in Harameyn Eş-Şerifeyn’e, hacılara ve umre ibadetine gelenlere verdikleri hizmetleri takdir etmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen hacıların, umre ibadetine gelenlerin ve ziyaretçilerin rahatlığı için gösterilen yüksek seviyedeki eş güdümü övmüşlerdir. Türk tarafı ayrıyeten 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan zelzele felaketinden sonra Suudi Arabistan Krallığı’ndan Türkiye’ye gönderilen dayanak için de takdirlerini lisana getirmiştir.” tabiri kullanıldı.

Açıklamada, Veliaht Prens Selman’ın Türkiye’ye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Suudi Arabistan’a 2022’de gerçekleştirdikleri ziyaretler hatırlatıldı.

İki tarafın, bu ziyaretlerdeki kazanımlarından, iki ülkenin çeşitli alanlardaki işbirliğinin kapsamının genişletilmesinden, Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki yakın bağları güçlendirmeye katkı sağlayan olumlu sonuçlarından övgüyle kelam ettiği belirtilen açıklamada, şu bilgiler verildi:

“İki taraf, Türk-Suudi Uyum Konseyi’nin faaliyete geçirilmesine yönelik süreçlerin tamamlanmasının, ortak proje ve inisiyatifler geliştirilmesinin ve bunların Kurul çerçevesinde uygulanmasının kıymetini vurgulamıştır. İktisat, ticaret ve yatırım alanlarında global iktisadın önündeki en değerli sınamaları ve bu sınamalarla uğraşta Türkiye ve Krallık’ın rollerini gözden geçirmiş, ticaret ve yatırım alanlarında işbirliği ivmesinin artırılmasının ehemmiyetini ve bilhassa altyapı, inşaat, mühendislik, savunma ve metalürjik sanayi, etraf ve miras turizmi, yenilenebilir güç üzere bir dizi maksat kesimde ve başka ortak çıkar alanlarında ekonomik entegrasyon için fırsatları destekleme konusundaki istekliliklerini vurgulamışlardır.”

ÖZEL BÖLÜMLER ORTASINDAKİ İLETİŞİM

Açıklamada, iki ülkenin, özel kesimleri ortasındaki bağlantısı ağırlaştırarak, özel kesim için verimli ve elverişli bir yatırım ortamı geliştirmeyi amaçladığı bildirildi. Bu kapsamda, iki tarafın özel dalı güçlendirmek, tesisler sağlamak, uygun bir iş ortamı yaratmak, gerekli kolaylaştırıcı ögeleri sağlamak ve bu şirketlerin yaşadığı her türlü sorunu çözmek suretiyle en önde gelen yatırım fırsatlarını araştırıp tespit ederek, iki ülke ortasındaki ticareti geliştirmenin ve çeşitlendirmenin yollarını ele aldıkları belirtildi.

Ekonomik bağlantıların güçlendirilerek daha yüksek ve daha kapsamlı düzeylere ulaştırılmasında özel kesimin oynadığı rolün ehemmiyetinin de vurgulandığı bildirilen açıklamada, şunlar tabir edildi:

“İki taraf, Aralık 2022’de Ekselansları Suudi Yatırım Bakanının ziyareti sırasında 280’den fazla Türk ve Suudi önde gelen şirketin iştirakiyle düzenlenen ve kamu ve özel kesim için 12 mutabakat ve mutabakat zaptının imzalanmasıyla sonuçlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’nun sonuçlarından övgüyle kelam etmiştir. Turizm alanında bu yıl ağustos ayında İstanbul’da yapılması planlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’ndan memnuniyet duyduklarını söz etmişlerdir.”

ENERJİ ALANINDAKİ İŞBİRLİĞİ SEÇENEKLERİ

İki tarafın da global güç piyasalarının istikrarının ehemmiyetini vurguladığı aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Türkiye, Krallık’ın global petrol piyasalarının istikrarını, üretici ve tüketici ülkelerin çıkarlarına hizmet edecek ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sağlayacak formda desteklemedeki rolünü memnuniyetle karşılamıştır. İki taraf, yenilenebilir güç, iki ülke ortasındaki elektrik orta teması, Krallık’tan Türkiye ve Avrupa’ya elektrik ihracatı, güç verimliliği, yenilik ve hidrokarbon kaynakları için pak teknolojiler, hidrojen üzere düşük karbonlu yakıtlar dahil olmak üzere güç alanlarında işbirliğini geliştirme ve nükleer gücün barışçıl kullanım alanlarına, bu alanların düzenleyicilik boyutlarına ait işbirliği seçeneklerini araştırma dileklerini lisana getirmişlerdir.”

Ayrıca, iki tarafın, güç bölümleri ve sürdürülebilirliğiyle ilgili proje ve tedarik zincirlerinin geliştirilmesinde işbirliğinin artırılması konusunu ele aldığı belirtildi.

PETROKİMYA DAL ZİNCİRİNDEKİ ORTAK TEŞEBBÜS FIRSATLARI TARTIŞILDI

İki tarafın, petrol, petrol türevleri ve petrokimya arzı da dahil bir dizi güç alanında işbirliğini güçlendirmenin değerini vurguladığına işaret edilen açıklamada, şöyle denildi:

“Ayrıca, pak hidrojenle ilgili en düzgün uygulamaların hayata geçirilmesi bağlamında bilgi ve deneyim değişimine ek olarak, uzmanlaşmış üretim ve hidrokarbonların yenilikçi kullanımları da dahil olmak üzere tüm petrokimya bölüm zincirindeki ortak teşebbüs fırsatlarını tartışmışlardır. İki taraf, iki ülkedeki mahallî kaynakların kullanımını artırmak için şirketler ortasında işbirliği sağlamanın ve böylelikle güç arzında esnekliğe ve verimliliğe ulaşılmasına katkıda bulunulmasının ehemmiyetini teyit etmişlerdir.”

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

İklim değişikliği hususlarıyla ilgili iki tarafın, BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi ve Paris Muahedesi unsurlarına bağlı kalmanın ehemmiyetinin altını çizdiği vurgulanan açıklamada, Türk tarafının, Suudi Arabistan’ın iklim değişikliği alanındaki gayretlerine takviyesini söz ettiği bildirildi.

Açıklamada, “İki taraf, döngüsel karbon iktisadını, emisyonları yönetmek ve iklim değişikliği gayelerine ulaşmak için bir araç olarak kullanmaya yönelik siyasetleri kendi önceliklerini ve farklı ulusal şartlarını da dikkate alarak teşvik etmek suretiyle döngüsel karbon iktisadı uygulamaları geliştirilmesine dönük işbirliğinin ehemmiyeti konusunda mutabık kalmışlardır.” sözüne yer verildi.

İHRACAT VE İTHALAT ALANLARINDA İMZALANAN MUTABAKAT ZAPTLARI

Açıklamada, tarafların, ihracat ve ithalat alanlarında imzalanan mutabakat zaptlarının aktifleştirilmesi ve sanayi bölümüne yatırım çekilmesi için çalışılmasının yanı sıra sanayi ve madencilik dallarında işbirliğinin güçlendirilmesinin değerinin altının çizdiği kaydedildi.

Her iki tarafın da imalat ve petrokimya sanayi, otomotiv ve yedek modül sanayi, havacılık sanayi, limanlar ve denizcilik sanayi, madencilik ve besin sanayi dahil maden ve endüstriyel kesimlerde gelecekteki işbirliği alanlarının güçlendirilmesi muhtaçlığını vurguladığı belirtildi.

Açıklamada, tarafların, iki ülkenin özel bölümlerinin, tarım ve besin sanayileri alanlarında yatırım iştiraklerine girme kapsamlarında görülen genişlemeyi memnuniyetle karşıladığı, etraf, su, tarım ve besin güvenliği alanlarında devam eden işbirliğinin kıymeti konusunda mutabık kaldığı bildirildi.

Tarafların irtibat, teknoloji, dijital iktisat, yenilik ve uzayla bağlantılı alanlarda işbirliğini ve iştiraki geliştirme isteğini lisana getirdikleri de aktarıldı.

SAVUNMA VE GÜVENLİK ALANI

Her iki tarafın da ulaşım ve çeşitli lojistik hizmetler alanlarında işbirliğinin aktifleştirilmesi ve güçlendirilmesinin ehemmiyetini vurguladığı ve iki ülke ortasındaki uçuş sayısını artırmayı görüştüğü belirtilen açıklamada, savunma ve güvenlik alanına ait ise şu tabirlere yer verildi:

“Taraflar, savunma ve askeri sanayi alanlarında işbirliği ve eş güdümü geliştirmek ve bu alanlarda imzalanan mutabakatların, iki ülkenin ortak çıkarlarına hizmet edecek, bölgede ve dünyada güvenlik ve barışın sağlanmasına katkıda bulunacak biçimde harekete geçirilmesi konusundaki kararlılıklarını tabir etmişlerdir.

İki taraf ayrıyeten, iki kardeş ülkede güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacak biçimde her türlü kabahatle uğraş, terörizm ve terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık ve bunların finansmanı ile gayret alanında işbirliğini güçlendirme, bilgi, uzmanlık ve eğitim değişimi dahil, ortak çıkarları ilgilendiren hususlarda mevcut güvenlik işbirliğini ve uyumunu güçlendirmenin ehemmiyeti üzerinde mutabakata varmışlardır.

Ek olarak, iki taraf, her türlü hudut ötesi yolsuzluk kabahatiyle uğraş gayeli ikili işbirliğini güçlendirme ve iki ülkenin yolsuzlukla gayret kurumları ortasında bilhassa de yolsuzluk hadiselerinin soruşturulması, faillerin kovuşturulması ve Yolsuzlukla Çabada Kanun Uygulayıcı Otoriteler için Global Operasyonel Ağı’ndan yararlanarak, yolsuzluk hatalarından elde edilen gelirlerin geri alınması alanlarında faal bağlantının güçlendirilmesi konusundaki kararlılıklarını teyit etmişlerdir. Ayrıyeten, terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık, nefret söylemi ve terörizmle gayret ile ılımlılık ve müsamaha kültürünü yaymak için ortalarındaki işbirliğini güçlendirmenin kıymeti üzerinde anlaşmışlardır.”

TURİZM VE SPOR ALANI

Açıklamada, tarafların turizm, sürdürülebilir turizm ve iki ülke ortasındaki turizmin gelişimi alanlarında işbirliğinin artırılması, her iki ülkedeki turizm potansiyelinin araştırılması ve turizm bölümünün faydasına tecrübe değişiminde bulunulması konularındaki dileklerini tabir ettikleri belirtildi.

Tarafların ayrıyeten, kültürel alanlarda, spor programları ve faaliyetlerinde ortalarındaki işbirliği ve iştiraki güçlendirmenin kıymetini vurguladığı kaydedildi.

BİLİM VE EĞİTİM ALANINDAKİ İŞBİRLİKLERİ

Açıklamada, iki ülke ortasında bilim ve eğitim işbirliğinin geliştirilmesi, üniversitelerin birbirleriyle direkt bağlarını güçlendirmeye teşvik edilmeleri, hayati alanlarda araştırma ve bilimsel işbirliği düzeyinin yükseltilmesi, operasyonel eğitim modellerinde tecrübe alışverişinde bulunulması hususlarının ele alındığı bildirildi. Eğitimde çağdaş teknolojilerin kullanılması, ortak araştırmalar yürütülmesi ile özel eğitim, e-öğrenme ve uzaktan eğitim alanında eğitim gereçleri ve hizmetlerin geliştirilmesi tarafındaki isteklerin da lisana getirildiği kaydedildi.

İki tarafın, radyo ve televizyon alanında medya işbirliği fırsatlarını, haber değişimi ve iki taraf ortasında karşılıklı ziyaretler bahislerini da ele aldığı tabir edildi.

SAĞLIK ALANI

Sağlık alanıyla ilgili iki tarafın, mevcut ve gelecekte ortaya çıkabilecek salgınlara, bunlarla alakalı risk ve sınamalara karşı durulabilmesi, gayeli global teşebbüslere dayanak hedefiyle, işbirliği ve eşgüdümün güçlendirilmesini amaçladığı kaydedildi.

Tarafların bu kapsamda, memleketler arası kuruluşlar ve G20 ülkeleri vasıtasıyla global sıhhat sınamalarının göğüslenmesi, aşı, ilaç ve teşhis maksatlı teçhizat geliştirilmesinde işbirliği ve iki ülke ortasında antimikrobiyal dirençle gayrete yönelik global gayretlere ait eşgüdüm sağlanması dileklerini lisana getirdiği belirtildi.

Açıklamada, “Türk tarafı, Krallığın, antimikrobiyal direnç konusunda tesirli ve sürdürülebilir tahliller bulunması, farkındalık yaratılması ve hazırlıklı olunmasının sağlanması maksadıyla Tek Sıhhat yaklaşımının desteklemesini hedefleyen Dördüncü Antimikrobiyal Direnç Bakanlar Konferansı’na Kasım 2024’te konut sahipliği yapacak olmasını memnuniyetle karşılamıştır.” sözü kullanıldı.

MUTABAKAT ZAPTLARINDAN DUYULAN MEMNUNİYET LİSANA GETİRİLDİ

Açıklamada, iki tarafın, iki ülke ortasında Milletlerarası Para Fonu, Dünya Bankası ve Yirmiler Kümesi üzere milletlerarası forumlarda ve kuruluşlarda devam eden işbirliğinin ve dünyanın içinden geçtiği ekonomik sınamalarla çaba maksatlı milletlerarası uğraşların desteklemesine yönelik eş güdümün değerini vurguladığı belirtildi.

İki tarafın, bu ziyaret sırasında Kabiliyetler, Savunma Sanayii, Araştırma ve Geliştirme Alanlarında İşbirliğine Ait Uygulama Planı, Suudi Savunma Bakanlığı ile Türk firması Baykar ortasında 2 Satış Mukavelesi, Direkt Yatırımın Teşvik Edilmesi Alanında İşbirliği, medya ve güce ait mutabakat zaptlarının imzalanmasını memnuniyetle karşıladığı bildirildi.

Açıklamada tarafların ayrıyeten, Türk-Suudi Yatırım Forumu’nda iki ülke özel kesim kuruluşları ortasında güç, gayrimenkul, inşaat, eğitim ile dijital teknolojiler, sıhhat ve medya alanlarında 9 mutabakat zaptı imzalandığı kaydedildi.

İki tarafın, memleketler arası barış ve güvenliğin korunmasına yönelik uğraşları koordine etmeye ve ağırlaştırmaya devam etme kararlılığını yinelediği vurgulanan açıklamada, “İki taraf, bölgesel ve milletlerarası arenada her iki ülkeyi de ilgilendiren bahislerde görüş alışverişinde bulunarak, buna yönelik işbirliği ve ortak uyumu güçlendirme, bölgede ve dünyada barış ve istikrarı tesis edecek tüm teşebbüslere takviyelerini sürdürme kararlılığını tekrar teyit etmişlerdir.” denildi.

KUR’AN-I KERİM’E YÖNELİK KASITLI SALDIRILAR

Açıklamada, “İki taraf, Kur’an-ı Kerim’e yönelik kasıtlı akınlara karşı kınamalarını ve lanetlemelerini yinelemişler, diyalog, müsamaha ve bir ortada yaşama bedellerini yaymaya, nefreti, aşırıcılığı ve dışlamayı reddetmeye, tüm dinler ile kutsal yerlerin istismarını önlemeye yönelik ortak uğraşların ehemmiyetini vurgulamışlardır.” sözüne yer verildi.

YEMEN KRİZİ

İki tarafın, Yemen krizine kapsamlı bir siyasi tahlil bulunmasına dönük Birleşmiş Milletler ve bölgesel eforlara tam dayanak verilmesinin değerinin altını çizdiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Türk tarafı, Krallığın, Yemenli taraflar ortasında diyaloğu ve uzlaşmayı teşvik etmeye yönelik eforları ve teşebbüsleri ile Yemen’in tüm bölgelerine insani yardım ulaştırılmasının sağlanmasında ve kolaylaştırılmasında oynadığı rolü övmüştür. İki taraf ayrıyeten, Yemen Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi’ne tam dayanaklarını teyit etmişlerdir. İki taraf, Birleşmiş Milletlerin ateşkese bağlılığı güçlendirme eforlarını takdir etmiş ve Husilerin, Yemen krizini sona erdirmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler ve milletlerarası gayretlere olumlu bir halde dahil olmasının, barış teşebbüsleri ve eforlarıyla önemli bir halde ilgilenmesinin ehemmiyetini vurgulamıştır.”

SUUDİ ARABİSTAN İLE İRAN ORTASINDAKİ DİPLOMATİK İLİŞKİLER

Türk tarafının, Suudi Arabistan ile İran ortasındaki diplomatik bağlantıların yine başlamasını memnuniyetle karşıladığı da aktarılan açıklamada, şu tabirlere yer verildi:

“Bu adımın, devletlerin egemenliğini ve iç işlerine karışmama prensibini koruyacak halde, bölgede güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesine katkıda bulunmasını umduğunu söz etmiştir. İki taraf, İran’ın nükleer programının barışçıllığına bağlılığının ve Milletlerarası Atom Gücü Ajansı ile şeffaf bir biçimde işbirliği yapmasının değerini vurgulamıştır. Ayrıyeten, bölge ülkelerini kapsayan, bölgesel ve milletlerarası barış ve güvenliğe yönelik tehdit kaynaklarını ele alan kapsamlı müzakerelere götürecek eforlara katkının ehemmiyetini belirtmişlerdir.”

Açıklamada, Suudi Arabistan’ın, kardeş Türkiye ve Mısır ortasında gelişmekte olan ilgilere dair takdirlerini ve takviyesini de ilettiği belirtildi.

FİLİSTİN KONUSU

İki tarafın, Filistin davasındaki gelişmeleri ele aldığı ve işgal altındaki Filistin topraklarında devam eden İsrail hücumlarını ve provokasyonlarını kınadıkları aktarılan açıklamada, “İki taraf, Filistin halkının 1967 hudutları temelinde, başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurabilme haklarını teminat altına alacak halde, Filistin davasının Arap Barış Teşebbüsü ve ilgili memleketler arası meşruiyet kararlarına dayanan kapsamlı bir barışa ve adil bir tahlile varmasını teminen gayretlerin ağırlaştırılması gerekliliğini vurgulamışlardır.” denildi.

SUDAN KRİZİNİN ÇÖZÜMÜ

Sudan’daki duruma ait iki tarafın, 11 Mayıs 2023 tarihinde imzalanan Cidde Bildirgesi ve öteki bölgesel teşebbüslere istinaden, çatışmanın taraflarının kalıcı bir ateşkese yönelik taahhüdünün kıymetini vurguladığı bildirilen açıklamada, şunlar tabir edildi:

“Türkiye ve Suudi Arabistan, her iki tarafı, ihtilafa sürdürülebilir bir tahlil bulunması tarafındaki siyasi diyaloga bağlı kalmaya ve ayrıyeten Sudan halkının maruz kaldığı acıların hafifletilmesine dönük gerekli önlemleri almaya teşvik etmişlerdir. Ayrıyeten Sudan krizinin tahlilinin, yalnızca Sudan’ın egemenliğine ve birliğine hürmet duyan ve birebir vakitte Sudan devlet kurumlarını koruma eden gerçek bir Sudanlılar ortası siyasi süreçle sağlanabileceğini vurgulamışlardır. İki taraf, Sudan’da insani mukabeleyi desteklemeye dönük milletlerarası gayretlerin ağırlaştırılması muhtaçlığının ve Sudan halkının yaşadığı acıların giderilmesinin değerinin altını çizmişlerdir.”

RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI

Ukrayna’daki savaşla ilgili iki ülkenin, savaşın müzakereler yoluyla ve milletlerarası hukuk temelinde sona erdirilmesinin, diyalog ve diplomatik tahlillere öncelik verilmesinin ve güvenlik ve istikrarın yine sağlanmasına katkıda bulunacak halde tansiyonu azaltmak ve bu krizin olumsuz yansımalarını sınırlamak için mümkün olan tüm uğraşların gösterilmesinin kıymetini vurguladığı bildirilen açıklamada, şöyle denildi:

“İki kardeş ülke tarafından sağlanan insani yardım ve teşebbüsleri, krizin acısını hafifletmeye bir katkı olarak takdir etmişlerdir. Bu bakımdan, iki taraf, global besin güvenliğine takviye veren ve besin fiyat istikrarını sağlayan Karadeniz Girişimi’nin kıymetinin altını çizmiştir.

Ziyaretin hitamında, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hadim’ül Haremeyn Eş-Şerifeyn Kral Selman bin Abdulaziz El Suud ve Veliaht Prens ve Başbakan Altesleri Prens Muhammed bin Selman bin Abdulaziz El Suud’a, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyete gösterilen hüsnükabul ve misafirperverliği için teşekkürlerini ve takdirlerini söz etmişlerdir. Altesleri Veliaht Prens, Cumhurbaşkanı’nın sıhhat ve memnunluğu ile kardeş Türk halkının daha da ilerlemesi ve refahı için en güzel dileklerini lisana getirmiştir.” (AA)