Sarsıntı sonrası 3 ayda 264 bin istihdam kaybı yaşandı
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) İstihdam İzleme Bülteni Nisan sayısı bugün yayımlandı.
Elde edilen bilgilere nazaran, nisanda toplam sigortalı çalışan sayısı yıllık olarak yüzde 0,9 azalışla, aylık olarak ise yüzde 3,6 azalışla 22 milyon 418 bin olarak gerçekleşti. Toplam sigortalı çalışanların yüzde 71,4’ünü oluşturan sigortalı fiyatlı çalışan kümesi istihdamın genel seyrinde belirleyici oldu.
Bu kümedeki yıllık değişim yüzde 2,5 azalış taraflı iken aylık olarak da yüzde 5,1 oranında azaldı. Öteki taraftan, esnaf-çiftçi kümesindeki yıllık değişim yüzde 0,6 azalış tarafındayken bu devirde esnaf sayısında yüzde 0,2, çiftçi sayısında ise yüzde 2,6 azalma görüldü.
Bu kümedeki aylık değişimler ise, esnaf sayısında yüzde 2,7, çiftçi sayısında ise yüzde 2,6 oranında azalma halinde gerçekleşti. Kamu kesiminde sigortalı çalışan sayısı ise yıllık olarak yüzde 6,5, aylık olarak ise yüzde 2,8 arttı.
DEPREM ÖNCESİNE NAZARAN 264 BİN İSTİHDAM KAYBI YAŞANDI
Ocak-Nisan periyoduna ilişkin kayıtlı istihdam bilgilerinde zelzele nedeniyle kıymetli değişimler gözlendi. Sarsıntı öncesine kıyasla yaklaşık 264 bin istihdam kaybı olurken Kahramanmaraş, Malatya, Hatay ve Gaziantep’te düşüşler yüksek düzeylerini korudu.
Ocak ayında zelzele bölgesine ilişkin istihdam bildirimlerinde yaşanan keskin düşüşler toplam kayıtlı istihdamda aylık olarak yüzde 3,4 gerilemeye neden olurken Şubat ve Mart aylarında ise sırasıyla yüzde 1 ve yüzde 0,4 artışlar kaydedildi.
Nisan ayında ise artış eğilimi bilakis dönüp yüzde 3,6 geriledi. Dört aylık değişim toplam istihdamda 2022 yıl sonuna nazaran 264 bin 111 (yüzde 9,4) gerilemeye işaret ederken öteki taraftan yıllık datalara nazaran Malatya ve Hatay’da yüzde 15 ve üzeri, Hatay, Elâzığ, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır ve Adana’da yüzde 5 ve üzeri işgücü kayıpları gerçekleşti. Ayrıyeten Kilis ve Osmaniye’de düşük de olsa istihdamda daralmalar yaşandı.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ MÜRACAATINDA HATAY ÖNE ÇIKTI
Deprem sonrasında sağlanan istihdam dayanaklarıyla işsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği müracaatları zelzele vilayetleri kaynaklı olarak kıymetli oranda arttı. Ocak-Nisan 2023 devrinde, sarsıntı bölgesinde yer alan 11 vilayette işsizlik ödeneği müracaatları geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 29,6 oranında artarken en süratli artışlar yüzde 120,1 ile Hatay’da, yüzde 107,4 ile Kahramanmaraş, yüzde 96,1 ile Adıyaman’da ve yüzde 89,2 ile Malatya’da gerçekleşti.
Bu devirde Türkiye genelindeki artış yüzde 1 olarak kaydedildi. Başka taraftan, işsizlik ödeneği müracaatlarının ilgili ilin sigortalı-ücretli istihdamına oranları incelendiğinde tüm sarsıntı vilayetlerinde yüzde 4,35 ile Türkiye ortalamasının zerinde olduğu, en yüksek pahaların de yeniden yüzde 10,6 ile Hatay, yüzde 12,9 Kahramanmaraş, yüzde 10,5 ile Adıyaman yüzde 12 ile Malatya’da gerçekleştiği görüldü.
DEPREM SONRASI YÜZ BİN KİŞİ ARTTI
Kısa çalışma ödeneğinden faydalananların sayısı sarsıntı sonrasında yaklaşık 100 bin arttı. İşsizlik ödeneğine başvuranların sayısı Nisan ayında 574 bin 940 iken Mayıs ayında 696 bin 630’a; faydalananların sayısı ise kelam konusu aylarda 243 bin 607’den 302 bin 81’e yükseldi.
Diğer taraftan, kısa çalışma ödeneğinden faydalanan sayısı Ocak ayında bin 261 iken izleyen iki ayda 100 bin 217’ye yükseldi ve Haziran ayı prestijiyle da 3 bin 129’a geriledi.
EN ÇOK AZALMA TEKSTİLDE
Nisan ayında dokumacılık eserleri imalatı dalı, 103 bin 768’lik çalışan sayısı ile en fazla istihdam kaybeden kesim olurken yıllık değişiminde de yüzde 20,6 oranında daralma gerçekleşti. 89 alt kesimin 59’unda sigortalı fiyatlı çalışan sayısında azalma görüldü.
Tekstil eserleri imalatı dışında, perakende ticaret (45 bin 734), toptan ticaret de (42 bin 491) ve kamu idaresi ve savunma, mecburî toplumsal güvenlik (33 bin 91) çalışan sayısı olarak istihdamı en çok daralan öteki kesimler olarak sıralandı.
Oransal olarak bakıldığında ise istihdam en süratli konut hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar bölümünde (yüzde 25,9) geriledi. Bu dalı yüzde 20,6 azalışla dokumacılık eserleri imalatı ve yüzde 20,5’lik azalışla hanehalklarının kendi ithalat faaliyetleri bölümleri takip etti.
