Bilim insanlarından korkutan sıcaklık açıklaması: Yeni rekorlar gelebilir…
Haziran 2023’ün “en sıcak haziran ayı” olarak kayda geçmesinin akabinde rekor sıcaklıklar temmuzda şiddetini artırdı ve bu nedenle şu anda Kuzey Amerika, Asya ve Avrupa’nın büyük kısmında sıcak hava dalgaları, Kanada ve Yunanistan başta olmak üzere birçok noktada orman yangınları yaşanıyor.
İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan global ısınmanın yol açtığı rekor sıcaklıklar, global ortalama sıcaklık artışının 1850’den beri 1,2 dereceye ulaşmasıyla tesirini daha da şiddetli hissettiriyor.
Leipzig Üniversitesi’nden iklim bilimci Karsten Haustein’ın bu ayın sonuna kadar kestirim edilen sıcaklıklar da dahil olmak üzere ön datalara dayanarak yaptığı tahlile nazaran, Temmuz 2023’teki ortalama sıcaklık, sanayi öncesi periyottaki sıcaklık ortalamasının 1,3 ila 1,7 derece üzerinde ve Temmuz 2019’daki rekor sıcaklık düzeyinden 0,2 daha sıcak olacak.
Bu ay sıcaklık artışının aylık bazda 1,5 dereceye ulaşmış olması, hükümetlerin Paris Anlaşması’nda belirlendiği üzere, global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırmada şimdi başarısız oldukları manasına gelmese de rekor sıcaklık artışları emisyonları azaltmaya yönelik aksiyonların hala yetersiz olduğu ve ülkelerin mutabakata uymayan bir yolda ilerlediği gerçeğini yansıtıyor.
YENİ SICAKLIK REKORLARI GELEBİLİR
Haustein, bilgilere ait değerlendirmesinde, temmuzun en sıcak ay olacağının neredeyse kesin olduğunu belirterek, “Sadece en sıcak temmuz ayı değil, birebir vakitte mutlak global ortalama sıcaklık açısından şimdiye kadarki en sıcak ay olacak.” tabirini kullandı.
Temmuzdaki sıcaklık rekorunun tropikal Pasifik’teki El Nino’nun şimdi ilan edildiği sırada yaşandığına işaret eden Haustein, El Nino’nun rekor sıcaklıklara tesiri bulunduğunu fakat bu tıp rekorların görülmesinin temel nedeninin insan faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonların yüksek düzeyde devam etmesi olduğunu belirtti.
Haustein, El Nino’nun tesirlerinin fakat yılın ikinci yarısında tam olarak ortaya çıktığından haziran ve temmuzu, en azından 2024’ün başlarına kadar daha fazla rekor sıcak ayın izleyebileceğini lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Bu çeşit dramatik iklim değişiklikleri tıpkı vakitte deniz ve kara alanlarında eşi gibisi görülmemiş sıcak hava dalgalarını tetikleyerek çok sıcaklık riskini arttırıyor. Çin, Güney Avrupa ve Kuzey Amerika’da geçtiğimiz haftalarda rekor ya da rekora yakın sıcaklıklar görüldü. Kuzey Atlantik Okyanusu’nda da… Kuzey ve Batı Avrupa’nın kimi bölgeleri ayın büyük bir kısmında bulutların altında kalacak kadar şanslıyken nüfusun ağır olduğu öbür bölgelerin birçoklarında, süratle ısınan bir gezegende beklenebileceği üzere, ortalamanın üzerinde sıcaklıklar görüldü.”
EMİSYONLARI SÜRATLE AZALTMAK İÇİN “ACİLİYET” ÇAĞRISI
Danimarka Kalkınma İşbirliği ve Global İklim Siyaseti Bakanı Dan Jorgensen, tahlile ait değerlendirmesinde, bu ayki yüksek sıcaklıkların esasen bilinen bir gerçeği açıkça ortaya koyduğunu belirterek, “Küresel ısınmanın yıkıcı tesirleri bir gerçek ve her bir derecelik artışla daha da berbatlaşacak. Bu, gezegendeki tüm ömür için bir tehdit. Hayatları ve geçim kaynaklarını kurtarmak için artık global halde harekete geçmeliyiz. Hakikat yolda değiliz lakin G20 ülkeleri gidişatı değiştirme gücüne sahip. Onları bu gücü kullanmaya çağırıyorum.” tabirlerini kullandı.
Birleşik Krallık İklim Değişikliği Komitesi Süreksiz Lideri ve Leeds Üniversitesi’nde vazifeli Profesör Piers Forster, sera gazı emisyonları nedeniyle kara alanlarındaki çok sıcakların global ortalama sıcaklıktan iki kat daha süratli arttığına işaret ederek, “Daha evvel 10 yılda bir görülen sıcak hava dalgaları, artık 2-3 yılda bir görülüyor ve görüldükleri vakit ortalama iki derece daha sıcak yaşanıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Sıcak hava dalgalarına karşı hemen adaptasyon tedbirlerinin alınması gerektiğini vurgulayan Forster, karbondioksit ve metan emisyonlarının süratle düşürülmesi için şimdiden harekete geçilmesi gerektiğinin altını çizdi.
“SICAK HAVA DALGALARININ ŞİDDETİ OLAĞANDIŞI”
Oxford Üniversitesi Smith İşletme ve Etraf Okulu Öğretim Vazifelisi Laurence Wainwright ise son yıllardaki sıcak hava dalgalarının sıklığı ve şiddetinin olağan dışı olduğuna dikkati çekti.
Fosil yakıtların yol açtığı iklim değişikliği nedeniyle bu çok olayların yaşandığını kaydeden Wainwright, “Altyapımızı, kentlerimizi, konutlarımızı ve sıhhat sistemlerimizi dünyanın birçok bölgesinde yeni norm haline gelen sıcak hava dalgalarına süratle adapte etmekle kalmamalı, her şeyden evvel karbon emisyonlarını azaltmak için süratle çalışmalıyız. Sözün tam manasıyla ateşle oynuyoruz ve buna bir son vermenin vakti geldi.” sözlerini kullandı.
Hakemli tıp mecmuası Lancet Geri Sayım İcra Yöneticisi Marina Romanello, global ısınmayı önlemeye karşı eylemsizliğin “affedilemez” olduğunu ve dünya çapında milyonlarca insanın bunun bedelini şimdiden hayatlarıyla ödediğini belirtti. (AA)
