Kan emen ‘yakağan’ kâbusu! Gözle görmek çok sıkıntı lakin tesirleri dehşetli
Halk ortasında kan emen yakağan olarak bilinen ve sinekten 5 kat daha küçük olan kum sineği, sıcaklarla birlikte vatandaşları rahatsız etmeye başladı. Gözle görmenin çok sıkıntı olduğu, rüzgarlı havalarda kaybolan kum sinekleri, bilhassa hayvancılık yapılan yerlerde görülüyor.
Duvar çatlaklarına larva bırakarak çoğalan kum sineklerini araştıran Çukurova Üniversitesi Karaisalı Meslek Yüksekokulu Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Programı öğretim vazifelisi, tıpkı vakitte Tıbbi Parazitoloji Laboratuvarı’nda araştırmalar yapan Doç. Dr. Hakan Kavur, Adana’da 8 farklı yakağan cinsinin kan emme esnasında insanlara ‘şark çıbanı’ hastalığını bulaştırdığını belirtti.
Deri hastalıklarının yanında karaciğer, dalak ve kemik iliğinin makrofajlarını enfekte edip orada çoğalabilen hücre içi parazitik bir enfeksiyon olan kala-azar hastalığını da insanlara taşıyabildiğini anlatan Doç. Dr. Kavur, sineğin popülasyonunun bitirilmesinin mümkün olmadığını lakin aktif değerlerle denetim altına alınabileceğini vurguladı.
“SİVRİSİNEKLE UĞRAŞ ETMEKTEN DAHA ZOR”
Organik atıkların olduğu bölgelerde larvaların yetiştiğini söyleyen Doç. Dr. Kavur, “Sivrisinek larvası ile yakağan larvası birbirinden farklılık gösteriyor. Sivrisineğin larvası suda ergin forma dönüşürken, yakağanınki gübrelerin, organik atıkların, dışkıların bulunduğu ortamlarda ergin forma dönüşüyor.
Sulak alanları tespit etmek, karasal ortamda bulunan organik atıkların bulunduğu yeri tespit etmekten kolaydır. Bu nedenle yakağanla çaba etmek sivrisinekle uğraş etmekten daha zordur. Hayvan barınaklarının duvarındaki çatlaklarda gündüzü geçirip, geceleri de barındığı noktadan çıkıp, insanların kanını emiyor” dedi.
“BULAŞTIRDIĞI HASTALIKLAR DAHA GEÇ ATLATILIYOR”
Şark çıbanın deride geçmeyen yaralara neden olduğu kaydeden Doç. Dr. Kavur, “Diğer bulaştırdığı hastalık ise kala-azar. Adana’da bu 2 hastalığı taşıyan baskın yakağan tipi Phlebotomus tobbi cinsidir. Bunların fizikî olarak vermiş olduğu kan emme, kaşınma üzere rahatsızlıklardan çok, taşıdığı hastalıklar daha kıymetli bir bahistir. Fizikî rahatsızlıklar daha çabuk geçerken bulaştırdığı hastalıklar ise daha geç atlatılıyor. Yakağanlar ısırdığında iç organlar formu dediğimiz lenf düğümlerindeki damarları tıkayarak şişmelere, dalakta büyümeye, karaciğerde büyümeye neden oluyor” diye konuştu.
Doç. Dr. Hakan Kavur
“BU CANLILARIN POPÜLASYONU BİTİRİLEMEZ LAKİN DENETİM ALTINA ALINABİLİR”
Larva ve erişkinlerle gayret etmek için hayvancılıkla uğraşan kesitin daha dikkatli olması gerektiğini belirten Doç. Dr. Kavur, “Vatandaşlarımıza gübrelerin üzerine lavrasit ilacı sıkmalarını öneriyoruz. Ergin çabasında ise, hayvancılıkla uğraşılan alanlarda ahırlara, eski yapıların olduğu alanlarda ise, duvar çatlaklarına insektisit ilacı uygulamasını yapabilirler. Bu canlıların popülasyonu bitirilemez fakat denetim altına alınabilir.” dedi. (DHA)
