85 milyar dolarlık rant gerçeği! İstanbul 4 defa dönüştürüldü

İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA), “6 Şubat Zelzelesinin 1. Yıldönümünde İstanbul’un Güçlendirilmesi ve Dayanıklılık Çalışması” raporu yayımladı.

Raporda Türkiye’de meydana gelen her zelzele felaketinden sonra hatta yıkıcı bir tesir yaratmayan sarsıntılardan sonra bile zelzelenin gündemin önde gelen başlığı haline gelmesine karşın, zelzele riskinin azaltılmasına yönelik atılan adımlar hem yetersiz kaldığı hem de hem de uygulamalar açısından çelişkiler oluşturduğu vurgulandı.

Önleme ve risk azaltım kapsamında riskli yapıların dönüşümü için bugüne kadar pek çok yasal düzenleme hayata geçirilmiş, pek çok çalışma tamamlanmış olsa da gelinen noktada gerek İstanbul’un gerekse de öteki zelzele riski yüksek kentlerin sarsıntıya dirençli kentler haline getirilemediğine dikkat çekildi.

“İSTANBUL 4 DEFA DÖNÜŞTÜRÜLÜRDÜ”

İPA tarafından daha evvel yapılan öteki bir araştırmaya nazaran İstanbul’da donatı alanları, orman alanları ve askeri alanlar imara açılarak, mevcut imar parsellerine emsal artışı verilerek, toplam 85 milyar dolarlık bir yarar sağlandığı hatırlatıldı.

Bu çıkarın İstanbul’daki orta ve üzeri riskli yapıların tamamını 4 kez dönüştürebileceğinin altı çizildi.

GİZLİ HİZMET SARFİYATLARI VE DÖNÜŞÜM

Raporda Cumhurbaşkanlığına ilişkin 2011-2022 yılları ortasında “Gizli Hizmet Giderleri” toplamı ile İstanbul’daki orta ve üzeri riskli yapıların yüzde 26,9’unun vatandaşlara rastgele bir yük olmadan dönüştürülebileceğine de vurgu yapılarak “Bu durum ülkemizde merkezi idarenin sarsıntı riskine bakış açısını ortaya koymaktadır” denildi.

“KENTSEL DÖNÜMÜŞÜN YÜKÜ VATANDAŞ VE BELEDİYELERDE”

İBB’nin 2019 yılından bu yana sarsıntıya hazır olma kapsamında pek çok çalışma yürüttüğü, geçtiğimiz yıl yaşanan Kahramanmaraş zelzeleleri sonrasında da bu çalışmalara daha da sürat verildiği anlatılarak “Konunun uzmanları ve paydaşları ile birlikte hazırladığı Zelzele Seferberlik Planı çerçevesinde, İstanbul’u zelzeleye karşı dirençli bir kent yapma konusunda çalışmalarına devam etmektedir. Fakat, Türkiye’de afete hazırlıklı olma durumuna yönelik faaliyetleri yürümekte olan AFAD tarafından hazırlanan Vilayet Afet Risk Azaltma Planı’nda afet risk azaltımında sorumluluğu büyükşehir ve ilçe belediyeleri ile vatandaşlara yönlendiren yaklaşım, İstanbul’un sarsıntıya dirençli bir kent haline getirilmesi konusunda İBB, ilçe belediyeleri ve İstanbulluları kentin fizikî olarak hasar görebilirliğinin azaltılması istikametindeki en temel çalışmalardan biri olan kentsel dönüşüm ve güçlendirme çalışmalarında önemli bir yük altında bırakmış durumdadır. Bu durum, İstanbul’un beklenen Marmara sarsıntısına ve başka tüm mümkün risklere karşı hazırlıklı olması için önünde uzun bir yol olduğuna işaret etmektedir” denildi.

İSTANBUL’UN ZELZELEYE HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Raporda 17 Ağustos 1999 sarsıntısının üzerinden geçen 25 yılda İstanbul’un sarsıntıya karşı sağlam bir kent haline getirilemediği belirtildi.

Olası senaryolara nazaran İstanbul’da 7,5 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana gelmesi halinde, gece olduğu takdirde 14 bin 150, gündüz olduğu takdirde ise 12 bin 400 can kaybı yaşanacağının varsayım edildiği aktarıldı.

İstanbul’daki binaların ortalama yüzde 17’sinin (yaklaşık 194 bin bina) orta ve üstü düzeyde hasarlı, yaklaşık 972 bin binanın ise hasarsız yahut hafif hasarlı olmasının beklendiği kaydedildi. İBB’nin sarsıntıya hazırlık için sürat verdiği çalışmalar şöyle özetlendi:

-Kahramanmaraş Depremi’nin akabinde “İstanbul Zelzele Bilim Üst Kurulu” toplandı ve “Deprem Seferberlik Hareket Planı” hazırlandı.

-İstanbul Sarsıntı Seferberlik Planı, muhtemel afete yönelik çalışmaları 14 başlık altında topladı. 2019’dan bu yana muhtemel afet riskine karşı dayanıklılığı arttıracak toplam 18,8 milyar TL bütçeli 52 proje tamamlandı.

-Devam etmekte olan metro inşaatlarını da içeren 15,5 milyarı metro projesi olmak üzere 45,5 milyar TL’lik 66 proje hala devam ediyor.

-2019’dan bu yana 91 adet nazım imar planı güncellendi, 36 ilçede müktesep (kazanılmış) hak plan notları onaylandı.

35 BİN BİNA İNCELENDİ

-2019 yılından bu yana 35 bin binanın süratli risk taraması tamamlandı. Toplam bin 454 farkındalık eğitimiyle 210 bin 599 bireye ulaşıldı.

-2024 yılı Şubat ayında tamamlanmak üzere 257 kilometrekarelik alanda zelzeleye yönelik mikrobölgeleme çalışması sürüyor. Eyüpsultan ve Sultangazi ilçelerinde yeni konut alanlarında bin 226 bağımsız ünitenin inşasına devam ediliyor.

-Önümüzdeki periyotta 115 bin binanın süratli taraması, 127 kilometrekarelik alanda zelzeleye yönelik “Mikrobölgeleme Rapor ve Haritalama Çalışması”, “Deprem Erken İkaz ve Acil Müdahale Sistemi” ve “Afet Sonrası Acil İrtibat Ağı” yapılması planlanıyor.

-KİPTAŞ, 2019’dan itibaren Silivri’de 1966, Tuzla’da 500 ve Pendik’te 331 bağımsız üniteden oluşan beş toplumsal konut projesi tamamladı. Bayrampaşa’da 2473, Zeytinburnu’da 1339, Beyoğlu’da 130 ve Kadıköy’de 1134 daire olmak üzere dört kentsel dönüşüm projesi hayata geçirildi.

6 MİLYONLUK KİRA DESTEĞİ

-2019 yılından bu yana 220 bağımsız üniteye toplam 6 milyon TL’lik kira dayanağı verildi.

-2019’dan bu yana kamusal kullanımda ve anıt eser olan 62 tarihi yapı güçlendirilerek restore edildi. İstanbul genelinde 3 bin 500 metruk tarihi yapı tespit edilerek 985 yapı özelinde süreç başlatıldı.

-Acil ulaşım için kullanılacak ulaşım sisteminin afetlere karşı sağlam hale getirilmesi emeliyle 2019’dan bu yana 93 adet yaya üst ve alt geçit, 8 adet araç alt ve üst geçit köprü güçlendirme, 16 adet deniz yapısı, 40 adet karayolu sanat yapısı güçlendirme projesi ve Büyük İstanbul Otogarı Viyadük Güçlendirme projeleri tamamlandı.

-2019’dan bu yana Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Daire Başkanlığı tarafından afet anında ve sonrasında kullanılma potansiyeli olan 7 milyon 730 bin metrekare büyüklüğünde açık ve yeşil alan düzenlemesi yapıldı.

-33 adet sarsıntı dirençli park ile 17 adet güneş güç sistemli tuvalet ünitesinin imali hala devam ediyor. 70 adet daha zelzele dirençli parkın projelendirilerek yapılması planlanıyor.