6 Şubat zelzelesinde iki bloğu yıkılan Diyar Galeria sitesiyle ilgili Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı Sarsıntı Cürümleri Soruşturma ofisine gönderilen eksper raporu yetersiz görülerek ek rapor düzenlenmesi istenmişti.
Fırat Üniversitesi’nden 3 kişilik eksper heyetince hazırlanan ek rapor da kâfi görülmedi.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı 9 Eylül Üniversitesi rektörlüğünden talepte bulunduktan sonra birebir üniversitenin İnşaat Mühendisliği Fakültesi Yapı Gereç Ana Bilim Kolu’nda misyonlu Prof. Dr. Burak Felekoğlu, Prof. Dr. Serdar Aydın, İnşaat Mühendisliği Geoteknik Ana Bilim Kısmında misyonlu Prof. Dr. Ali Hakan Ören, Prof. Dr. Gürkan Özden ile Yapı gereç Ana Bilim Kolunda gereç Ana Bilim Kısmında vazifeli Doç. Dr. Sadık Cangirgin ile öğretim üyesi Dr. Özgür Bozdağ eksper heyeti olarak tayin edildi.
Yemini yaptırılan eksperlerden kapsamlı bilimsel rapor hazırlamaları istendi.
Bu heyetin tıpkı vakitte İzmir zelzelesinde de eksper olarak rapor düzenledikleri bildirildi.
YIKIMA TESİRİ OLAN DEĞİŞİKLİKLERİN TESPİTİ İSTENDİ
Bilirkişi görevlendirme yazısında, mevzuat kararlarının dikkate alınarak inceleme yapılması, binanı yıkılmasında tesirli olan yapı/inşaat faaliyetlerinin tespiti, binanın yapısında sonradan yapılan ve yıkıma tesiri olan değişikliklerin tespit edilmesi istendi. Binadan alınan örnekler üzerinde inceleme yapılarak bilimsel delillerin/verilerin tespit edilmesi, tespit edilen konuların binanın yıkılmasındaki faktörleri ve yaşanan can kayıpları ile yaralanmalara etkiliyle ilgili detaylı rapor düzenlenmesi istendi.
BAŞSAVCILIK YETKİ VERDİ
Görevlendirilen 6 kişilik eksper heyetinin gerektiğinde ilgili kurumlardan Galeria İş merkeziyle ilgili tüm bilgi ve evrakları almak, olay yerinde inceleme yapmak, binadan uzman raporuna temel teşkil edecek tüm örnekleri almak ve olaya ait şahıslarla görüşme yapma yetkisi de verilerek rapor düzenlenmesi talep edildi.
ELAZIĞ’IN ANA RAPORU DA EK RAPORU DA KÂFİ GÖRÜLMEDİ
Elazığ Fırat Üniversitesi’nin uzman raporunu yetersiz bulan başsavcılık faillerin tespitine yönelik raporun eksik kaldığını belirterek ek rapor istemişti. Başsavcılık, ek raporu da kâfi bulmadı.
Fırat Üniversitesi raporunda, onaylı birinci ruhsat projesi incelendiğinde binaların temel ve taşıyıcı elemanlarında perde beton uygulaması görüldüğü, sonradan değiştirilen projede perde beton uygulaması olmadığı bildirildi.
Enkazdan çıkarılan kolonların incelenmesinde kâfi seviyede demir kullanıldığı, kolonların bütünlüğünü koruduğu, kesme yahut eğilme çatladığı görülmediği tabir edildi.
BETON BASINÇ TESTLERİ YÖNETMELİK DIŞI
Binaların yeriyle ilgili iki farklı rapor hazırlandığı, jeoloji mühendisi tarafından hazırlanan birinci raporda tabanın taşıma gücünün D sınıfı direnci zayıf taban olduğu, laboratuarda yapılan beton basınç testlerinde, binada kullanılan betonun direktörlükte zarurî kılınan basınç alt hudut pahasının altında kaldığı kaydedildi.
Beton numunelerinin imal yılı şartnamesine nazaran düşük ve yetersiz olduğu söz edildi.
Ek raporda binanın D bloğunun bir kısmının yıkıldığı, bir kısmının ise yıkılmadığı, bunun da yanlış projelendirme kusurundan kaynaklandığı belirtildi.
Kolonların tabandan bir bütün olarak hasar görmeden ayrılmasının yanlış projelendirme sonucu olduğu anlatıldı.
DUVARIN TAŞIYICI ÖZELLİĞİ YOK ANCAK YIKILIRSA YAPI ZAYIFLAR
Kolon kesildiği ileri sürülen işyerlerinde kimi duvarların yıkıldığı, duvarların taşıyıcı özelliği bulunmadığı, fakat mümkün bir sarsıntıda binanın zayıflatılması manasına geldiği kaydedildi.
Enkaz haline gelmiş bir binada kolon kesildiği savlarının tespit edilmesinin teknik olarak mümkün olmadığı belirtildi.
Eldeki verilen ışığında yapılan tespitlere nazaran kolon kestiği ileri sürülen spor merkezinde kolonların kesilmekten fazla tıraşlanmış olabileceği ihtimali bulunduğu tabir edildi.
150 METREKARELİK DÜKKÂN 1000 METREYE ÇIKARILMIŞ
150 metrekarelik alanda işyeri açma ruhsatı alındıktan sonra bitişik dükkânların duvarlarının yıkılarak 1000 metrekarelik alan oluşturulduğu, zayıf kat oluşturularak binanın yıkılma nedenlerinden biri olduğu sonucuna varılmıştı.
Galeria altındaki spor merkezine ilişkin yüzme havuzundan sızan suyun da temele akışından ötürü yapının ziyan gördüğü bildirildi.
MÜTEAHHİT FİRMADA DA RESMİ KURUMLARDA SORUMLU
Ek raporda, perde beton uygulamasının yönetmeliğe zarurî olarak konulmamasından ötürü yönetmeliği hazırlayan kurumun sorumluluk oranının yüzde 15 olduğu, yapının mimari, statik, betonarme hesaplarını yapan proje sorumluları ile yapan ve projeyi onaylayanların yanlış uygulama nedeniyle sorumluluk oranının yüzde 20 olduğu tabir edildi.
Beton karot örnekleri ve test sonuçlarının zelzeleye karşı yetersiz dirençte olduğu için müteahhit firma, şantiye şefi ve bina fenni mesulünün sorumluluğunun da yüzde 20 olduğu kaydedildi.
Galeria sitesinin taban denetimlerini yapan, vize veren, imar müsaadesi veren, projelerini denetim edip onaylayan, sonradan değiştirilen kısımlara ilişkin değişiklikleri kabul eden makamların, ayrıyeten binaya çok yakın yerde gerekli yer tedbirlerinin alınmasını ikaz etmeyen belediye yetkililerinin yüzde 15 kusurlu olduğu belirtildi.
Bina altındaki işyerlerinin statik ve mimari revizyonlar yaparak zayıf kat oluşturan işyeri sahipleri ile bina ve bina altındaki AVM idaresinin bu çeşit değişikliklere müsaade verdikleri için ve vatandaşların tahliyesine yardımcı olacak binadan AVM’ye açılan giriş kapılarının kapatılarak çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesi nedeniyle yüzde 20 sorumlu oldukları bildirildi.
Galeria bitişiğinde temel kazılan plazalarla ilgili taban güvenliği alınmadığı için projeyi uygulayan yapı kontrol firmasının da yüzde 10 kusurlu olduğu tabir edildi.
