Putin’in düşmanları gizemli bir formda tek tek ölüyor

Federal Hava Nakliyeciliği Ajansı (Rosaviatsiya), dün Tver’de düşen uçakta Wagner’in kurucusu Prigojin’in öldüğünü bildirdi. 10 kişinin öldüğü özel jette Prigojin’in yanı sıra yardımcısı ve Wagner’in kurucularından Dmitriy Utkin ile kümenin önde gelen isimleri Sergey Propustin, Yevgeniy Makaryan, Aleksandr Totmin, Valeriy Çekalov, Nikolay Matuseyev’in de bulunduğu kaydedildi.

Wagner başkanının vefatının akabinde Putin’in, haziran ayındaki ayaklanmadan çabucak sonra televizyondan yayınlanan açıklamasında “Yanıtımız sert olacak. Hainlere cezalarını vereceğiz” kelamları akıllara geldi. Putin, daha evvel de konuk olduğu bir televizyon programında “İhaneti asla affetmem” demişti.

Wagner başkanının öldüğüne dair gelen haberlerden sonra ise gözler Putin’e çevrildi. Prigojin, Rusya önderinin düşman olarak görüp hayatına kaybeden birinci isim değil. BBC’nin haberine nazaran Putin ile yıldızları barışmayan ve sonunda hayatını kaybeden ya da mevte yaklaşan o isimler şu halde:

ALEKSEY NAVALNI

Rusya’nın en önde gelen muhalefet başkanı Aleksey Navalni, Batılı uzmanların hudut gazı Noviçok olduğu sonucuna vardığı bir hususla Sibirya’da zehirlendikten sonra Ağustos 2020’de tedavi için Almanya’ya uçtu. Kremlin, olayla temaslı olduğuna dair argümanları reddetti.

Navalni, 2021’de Rusya’ya istekli olarak dönerek, dünya çapında takdir kazandı. Fakat ülkeye varır varmaz tutuklandı. Navalni’nin muhalif siyasi hareketi yasa dışı ve “aşırılıkçı” ilan edildi.

Rusya’daki bir mahkeme bu ay, Navalni’nin mahpus cezasını 19 yıl daha uzattı.

SERGEY SKRIPAL

Devlet sırlarını İngiliz istihbaratına aktaran eski bir Rus ikili casus olan Sergei Skripal ve kızı Yulia, Mart 2018’de İngiltere’deki Salisbury kentindeki bir alışveriş merkezinin dışındaki bankta baygın halde bulunmuştu.

Polis, Sergei Skripal ve kızı Yulia’nın bulunduğu bankta inceleme yaparken…

İkili durumları kritik halde hastaneye kaldırılmış ve İngiliz yetkililer, onların 1970’ler ve 1980’lerde Sovyet ordusu tarafından geliştirilen bir küme hudut gazı olan Noviçok ile zehirlendiklerini söylemişti. Her ikisi de hayatta kalmayı başardı.

Rusya, zehirleme olayında rolü olduğu tezlerini reddetti ve İngiltere’nin Rusya aksisi histeriyi kışkırttığını söyledi.

VLADIMIR KARA-MURZA

Rus muhalif aktivist Vladimir Kara-Murza, 2015 ve 2017 yıllarında kendisini zehirlemeye yönelik teşebbüslerde bulunulduğuna inandığını söyledi.

Reuters tarafından görülen tıbbi raporlara nazaran, daha sonra bir Alman laboratuvarı Murza’da yüksek seviyede cıva, bakır, manganez ve çinko buldu. Moskova, bu mevzuda rolü olduğu argümanını reddetti.

ALEKSENDER LITVINENKO

İngiliz yetkililer, eski bir KGB casusu ve Putin’in karşısı Aleksender Litvinenko’nun, 2006 yılında Londra’daki Millennium Hotel’de az ve güçlü bir radyoaktif izotop olan polonyum-210 karıştırılmış yeşil çay içtikten sonra 43 yaşında öldüğünü söyledi.

İngiliz soruşturması 2016’da Putin’in muhtemelen cinayete onay verdiği sonucuna vardı. Kremlin olayla ilgisi olduğu argümanını reddetti.

Kıdemli bir İngiliz yargıç tarafından yürütülen soruşturma, cinayetin muhtemelen Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) tarafından yönlendirilen bir operasyonun kesimi olarak, eski casusun KGB periyodundaki müdafaası Andrei Lugovoy ve bir öbür Rusya vatandaşı olan Dmitri Kovtun tarafından gerçekleştirildiğini ortaya çıkardı.

Litvinenko, zehirlenmesinden altı yıl evvel Rusya’dan İngiltere’ye kaçmıştı.

ALEKSANDER PEREPILICHNYY

44 yaşındaki Rus, Kasım 2012’de koşuya çıktıktan sonra Londra dışındaki özel güvenlikli bir sitede bulunan lüks meskeninin yakınında meyyit bulundu.

Alexander Perepilichnyy, Rusya’daki kara para aklama sistemine ait İsviçre’de yürütülen bir soruşturmaya yardım ettikten sonra 2009 yılında İngiltere’ye sığındı. Ani vefatı, öldürülmüş olabileceği ihtimalini gündeme getirdi.

İngiliz polisi, ender görülen bir zehirle öldürülmüş olabileceği kuşkusuna karşın, cinayet ihtimalini reddetti. Soruşturma öncesi duruşmada, midesinde sarı yasemin bitkisinden gelen ender ve ölümcül bir zehrin izlerinin bulunduğu açıklandı.

Perepilichny, tanınan bir Rus yemeği olan ve kuzukulağı içeren büyük bir kase çorba içmişti. Rusya ilgisi olduğu tezini reddetti.

VIKTOR YUŞÇENKO

O vakitler Ukraynalı bir muhalefet başkanı olan Viktor Yuşçenko, Moskova yanlısı Başbakan Viktor Yanukoviç’e karşı Batı yanlısı bir listeyle yarıştığı 2004 başkanlık seçimleri kampanyası sırasında zehirlenmişti.

Yuşçenko, Ukrayna istihbarat teşkilatından yetkililerle Kiev dışında akşam yemeği yerken zehirlendiğini söyledi. Rusya ilgisinin olmadığını belirtti.

Vücudunun olağanda mevcut olandan 1000 kat daha fazla dioksin içerdiği bulundu. Zehirlenme nedeniyle yüzü ve bedeni biçim değiştirdi ve sonrasında onlarca ameliyat geçirdi.

ANNA POLITKOVSKAYA

İnsan hakları ihlallerini haber yapan gazeteci Anna Politkovskaya, 7 Ekim 2006’da süpermarketten konuta döndükten sonra Moskova’daki dairesinin önünde vurularak öldürüldü.

48 yaşındaki iki çocuk annesi Politkovskaya’nın öldürülmesi Batı’da büyük reaksiyona neden oldu ve Rusya’da çalışan muhabirlere yönelik tehlikelere dikkati çekti.

PAVEL ANTOV

Aralık 2022’de Rus iş beşerinin, 65. doğum gününden 25 gün sonra Hindistan’ın Rayagada kentinde bir otelin penceresinden düştüğü bildirildi.

BBC’nin haberine nazaran, siyasetçi ve milyoner, Kiev’deki füze saldırısının akabinde Putin’in Ukrayna ile savaşını WhatsApp üzerinden eleştirmiş fakat bildirisi çabucak silip öbür birinin yazdığını sav etmişti.

MIKHAIL LESIN

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in eski danışmanlarından iş insanı ve medya işvereni Mikhail Lesin, Kasım 2015’te Washington DC’deki bir otel odasında “kafaya gelen künt kuvvet travması” sonucu meyyit bulundu.

Daily Beast’in haberine nazaran televizyon ağı Russia Today’i (RT) kuran Lesin, ölmeden evvel kendisini yolsuzluk suçlamalarından korumak için FBI ile bir muahede yapmayı düşünüyordu.

Lesin yıllardır Rusya’daki siyasi ömrün kalbinde yer alıyordu; varlıklı ve güçlü isimler hakkında da çok fazla şey biliyordu.

BORIS BEREZOVSKY

Boris Berezovsky, Putin’le ortası bozulduktan sonra İngiltere’ye kaçan bir Rus oligarktı. Sürgünü sırasında Putin’i devirmekle tehdit etti. Mart 2013’te Berkshire’daki meskeninde meyyit bulundu, intihar ettiği belirtilmiş olsa da Berezovsky, kilitli bir banyoda boynunda bir bağla meyyit bulundu. İsimli tabip nasıl öldüğünü açıklayamadı.