Gerilimi antidepresan kullanmadan alt etmek mümkün

Elif Tümen sordu; Prof. Dr. Canan Karatay vatandaşın merak ettiği soruları kendine has teklifleriyle SÖZCÜ Televizyonu’nda ‘Canan Karatay İle Uygunluk Sağlık’ta yanıtladı. Prof. Dr. Karatay, çağın vebası olarak nitelendirilen ve birçok önemli hastalıkla ilişkilendirilen gerilimin nedenlerini, bedene verdiği ziyanları ve bu durumla başa çıkmanın doğal yollarını şöyle açıkladı:

ÇAĞIN HASTALIĞINA YOL AÇAN EN DEĞERLİ NEDENLER

Stresin tetiklenmesinde ekseriyetle göz arkası edilen çok kıymetli etkenler var. Onları şöyle sıralayabiliriz…

UYKUSUZLUK

Eğer uykusuzsanız, o esasen beden için çok büyük bir gerilimdir. Gün uzunluğu bunun acısını çekersiniz. Uyku çok kıymetli.

ŞEKERLİ GIDALAR

Uyuyabilmek için melatonin hormonu gerekiyor. Melatonin hormonunun istikrarı bozulursa uyuyamazsınız. Bu hormonun istikrarını bozan da şekerdir, insülin yüksekliğidir ve kortizol hormonudur. Onun için şeker en tatlı zehirdir. Şeker dediysem, bunlar yalnızca tatlılar değil bedene girdiğinde şeker olan tahıl, un, ekmek üzere besinlerdir.

AĞIR SPOR

İnsan bedeni için en değerli gerilimlerden biri ağır spordur. Şayet mecnun danalar üzere koşuyorsanız, beden geliştirme yapıyorsanız gerilim hormonu kortizol salgılanır. Bu hormon ne yapar? İnsülin direncini yükseltir, sizi şeker hastası yapar. İşte bedendeki gerilim bu. Onun için sakin yürüyün, yavaş yavaş yürüyün. Araştırmalar günde 20 dakika yavaş tempoda yürümenin, antidepresanlardan çok daha yararlı olduğunu göstermektedir.

AKILLI BİNALAR

Akıllı binalarda pencereler açılmıyor. Klimalar var. 20’nci katta oturmak gerilim kaynağı… Bahçeli meskenler sağlıklı. Bizim vaktimizde gecekondular vardı. Tek katlı bahçe içinde meskenler vardı. Biz çocukluğumuzdan bu yana daima bahçelerde büyüdük.

ZEHİRLİ KİMYASALLAR

Topraktan çıkan besinlerde artık mineral kalmadı. Zira topraklara o kadar tarım zehiri sıkıldı ki bunlar bedende bağırsak florasını bozup gerilimi başlatan faktörler. Birebir biçimde meskenlerde kullanılan deterjanlar, yumuşatıcılar, çamaşır suları. Hepsi bir faktör. Mesela bir hanım denize girerken güneş esirgeyici sürüyor. ‘En uygun firmanın, en lüks kremi olsa bile o koruyucuyu içebilir misiniz?’ diye soruyorum size. O krem bedeniniz tarafından emiliyor yahut deterjanı soluyorsunuz, akciğerlerinizden kana karışıyor. Süt veren anne o kremden kullanıyor, cildinden emiliyor. Sütünden bebeğine geçiyor. O bebek daha 2-3 aylık. Yazık günah daha karaciğeri gelişmemiş.

STRES HANGİ SIHHAT SIKINTILARINA NEDEN OLABİLİR?

Stresin yol açtığı sıhhat sıkıntıları şöyle sıralanabilir:

YÜKSEK TANSİYON VE ÇARPINTI

Stresli bir durumda tansiyonu yükselebilir insanın. Tahminen kalbinde bir çarpıntı olabilir. Neden? Zira kortizol hormonu salgılanır. Kortizol hormonu çarpıntı yapar, tansiyonu yükseltir. “Benim tansiyonum yüksek. Ben tansiyon hastasıyım” diyorlar. Halbuki tansiyon hastası diye bir şey yok. Bunu bir defa daha burada söylemiş olayım. Tansiyonum yükseliyor diye gerilim yapmayın. Gerilim yaptığınız için tansiyonunuz yükselir. Ben artık sizinle hengame etsem, gerilim hormonum salgılanacak. Tansiyonum doğal olarak yükselecek. Gerilimin yanıtıdır bu. Terleme de, çarpıntı da, baş ağrısı da buna bağlıdır. Başınız ağrıyorsa bedende gerilim başlamıştır. O gerilim hormonu tansiyonu yükseltir.

MİDE-BAĞIRSAK BOZUKLUĞU

Stres olduğunuzda mide-bağırsak bozukluğu yaşanır. O yüzden bağırsak florasını, dost mikrobiyomu koruyacağız. Bağırsakların düzgün çalışması antidepresandan çok daha yararlıdır.

EGZAMA-SEDEF-KAŞINTI

Cildimiz bütün mikroplara, bakterilere karşı en değerli hamidir. Gerilim cildimizin koruyuculuğunu azaltır. Egzama, sedef, kaşıntılar gerilimli olan bireylerde bağışıklık
sisteminin çöktüğünü gösterir. Zira gerilim bağışıklık sistemini de çökertir. Gerilimli bireylerde hastalık daha uzun ve daha ağır olur.

KİLO VEREMEMEK

Stresli şahıslarda kortizol ve inisülin hormonu salgılanır. İnsülin direnci gelişir. Bu yüzden zayıflayamazlar. Hasebiyle insülin direncini ve kortizolü düşürmek gerekir. Bunun yolu da sağlıklı beslenmedir. Bağırsak florasının dost mikrobiyomunu yükseltmektir.

SIKINTILARIINIZLA BAŞA ÇIKMANIZI SAĞLAYACAK ÖNERİLER

‘Stresim var’ diye illa antidepresan almaya gerek yok. İlaçlar da gerilimi artırıyor. Bu ilaçlar uzun müddet kullanıldıklarında beyni de bozuyor. Acil durumlarda kısa müddetli alınabilir lakin daima olmaz. Maalesef bugün 12 yaşındaki çocuklara bile veriyorlar. İşte gerilimle doğal yoldan başa çıkma yolları:

SAĞLIKLI BESLENME

Beslenme gerilimle başa çıkmada çok değerli. Yoğurt çok değerli. En doğalı sirke. Konut sirkesi, mesken turşusu, konut yoğurdu, doğal kelle paça ve kemik suyu. Bedende biriken ağır metalleri atmayı sağlıyor bunlar. Beden asitse şayet, asit bedende gerilim daha çok olur. Bağırsak sıhhati gerilimsiz bir hayat için çok kıymetli. Bağırsakları ve bedeni alkali kılmamız lazım. Bağırsaklardaki dost bakterileri müdafaamız lazım. Su içmek de çok değerli.

GÜNEŞ

Stresi azaltmada güneş çok yararlı, gün ışığı çok kıymetli. Yazın günler uzun olduğu için herkes daha memnun. Kuzey ülkelerinde geceler çok uzun sürer. O vakit gerilim de artar. Bu bilimsel olarak ispatlanmıştır.

SEVGİ

Sevdiklerinizle birlikte olmak, dertlerinizi onlarla paylaşmak en kıymetlisi onlara sarılmak gerilimi önler.

DOĞA

Kadınlar ve erkekler gerek özel gerekse iş hayatından ötürü; çocuklar da bilhassa imtihan sistemi nedeniyle ağır gerilim altında. Çalışma yerlerindeki mobingler çok gerilim yaratıyor. Özellikle bayanlara çok baskı yapılıyor. Çocukların ise imtihan gerilimi var. Hepsi ilkokuldan itibaren imtihanla karşı karşıya. İmtihan dünyanın en gereksiz olayı. İnsanların çocukluk ve gençliklerini yaşamaları lazım. Ben çok üzülüyorum. Doğayı tanımıyorlar. Annelerinin ellerinden tutup AVM’lere gidiyorlar. Spor salonlarına, dershanelere gidiyorlar. Tabiattan büsbütün uzaklar. Bence en büyük gerilim budur. Tabiat ile iç içe olduğunuz, doğayı tanıdığınız vakit bilin ki gerilim daha az olacaktır. Gün doğuşunu, batışını seyretmek, gökyüzünü, Ay’ı tanımak. Bunlar doğal antidepresanlardır.

MÜZİK

İyi bir müzik dinleyin. Ben bilhassa gerilimli durumlarda kesinlikle klasik müzik dinlerim. Hastanede de Mozart dinleyerek hasta bakarım. Mozart gerilimimi çok azaltır. Doğal bizim kendi müziğimiz de var. Halk müziğimiz, halk danslarımız çok kıymetli.

YARIN: KANSERE NASIL ‘DUR’ DİYEBİLİRİZ?