Sıhhatimizi bozan ‘gizli’ tehlike

İnsülin direnci, tüketilen şekerli ve unlu, makarna, pirinç üzere karbonhidratı bol gıdaların beslenme alışkanlığı haline gelmesiyle gelişen bir problemdir. Bedendeki kaslarda, yağlarda ve karaciğerde bulunan hücrelerin insüline hakikat biçimde reaksiyon vermediği ve bu nedenle güç için kandaki glikozu kullanamadığı durumdur. Pankreas, kanda artan glikoz düzeylerini telafi etmek ve hücrelerde oluşan direnci kırmak için daima daha fazla insülin üretir. Bu da zamanla kan şekeri seviyesinin yükselmesine yol açar. “İnsülin yüksekliği kronik hastalıkların en sık nedenidir” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu sinsi tehlikeyi tespit etmenin en kolay yolunu ve neden olduğu problemleri şöyle sıraladı:

Prof. Dr. Osman Erk

Sebepleri nelerdir?

İnsülin direncinin nedenleri şöyle sıralanabilir:

■ Sıvı şekerli içecekler

■ Rafine karbonhidratlar

■ Tatlandırıcılar

■ Trans yağlar

■ Soya, mısır, ayçiçeği üzere bitkilerde bulunan Omega-6’lar

■ Kronik enfeksiyonlar, bakteriyel endotoksinler

■ Çevresel toksinler (PCB, tarım ilaçları)

■ Kronik stres

■ Doymuş yağlar

■ Alkol (>30 gr/gün)

■ Lif eksikliği

■ Besin hassasiyetleri (yumurta, mısır, fıstık)

■ Besin alerjileri

■ Ağır metaller (arsenik, cıva, kurşun)

■ Beslenme bozukluğu (antioksidan, lif, Omega-3, vitamin eksikliği)

■ Fazla hayvansal protein

■ Fazla tuz

■ Hareketsizlik

■ İlaçlar

Hipertansiyon

İnsülin böbreklerden sodyum emilimine neden olur. Sıvı ve kilo artışı, hipertansiyon ve kalp yetersizliği gelişebilir. En uzun yaşayan beşerler en az şeker tüketen ve insülin düzeyleri en düşük olan insanlardır. İnsülin salgılanması için magnezyuma muhtaçlık vardır. Fazla insülin salgılanması sonucu magnezyum tüketilir ve magnezyum azalır. Düşük magnezyum kan damarlarının kasılmasına ve tansiyonun yükselmesine neden olur.

Vücutta yağlanma

İnsülin; yağ depolayan, bedende inflamasyon (iltihaplanma) ve oksidatif gerilime yol açan bir hormondur. İnsülin direnciyle birlikte beden kas kaybedip yağlanır. .Karın bölgesinde çok yağlanma olur. Bel ne kadar kalın ise bu pankreasın o kadar fazla insülin salgıladığı manasına gelir. Bel ve karında biriken yağlar, kalça ve basenlerde biriken yağlardan daha tehlikelidir. Bel kalınlaştıkça ömür kısalır. Karaciğer en fazla yağlanan organlardan biridir. İnsülin direnci hipoglisemi ataklarına yol açtığı için kişi sık sık ve fazla ölçüde yeme gereksinimi hisseder, obezite ve şeker hastalığı gelişme süreci tamamlanır. Daha sonraki basamakta ise kalp ve damar hastalıkları ve kanser gelişimi ortaya çıkabilecek istenmeyen durumlardır.

Kendinizi test edin

İnsülin direncinizin olup olmadığını çabucak artık anlamak için bel etrafınızı ölçmeniz kâfi. Göbek hizasından ölçülen bel etrafı sayılarının bayanlarda 85, erkeklerde 95 cm’yi geçmemesi gerekir. Bu sayının bayanlarda 88, erkeklerde 100’ü geçmesi durumunda insülin direncinin varlığından kelam edilebilir.

Hormonlarda bozulma

İnsülin düzeyi ne kadar yüksekse insülin direnci o kadar fazladır. İnsülin direnci, bedenin tüm hormonal istikrarını olumsuz tesirler. Tiroid hormonları, kortizol ve gerilim hormonları en fazla etkilenen hormonlardır. Tiroid işlevleri bozulur, polikistik over hastalığı ve kısırlık gelişimi kelam konusu olabilir. İnsülin direnci ve diyabeti önlemek için tiroid hormonları ve gerilim hormonları olağan olmalıdır. Kronik gerilim, kan kortizol seviyesini artırır. Kortizol belde yağlanmaya ve insülin direncine yol açar.

Nasıl tedavi edilir?

İnsülin direnci tedavisinde öncelikle ömür stili değişikliği gerekir. Tıbbi beslenme tedavisi, idman ve hareketin artırılması, uyku tertibinin sağlanması ve sürdürülebilir olması değerlidir. İnsülin direnci tedavisinde tıbbi beslenme tedavisi; bireyin yaşı, cinsiyeti, fizikî aktivite ve hayat biçimine nazaran şahsa özel belirlenir.