Zelenskiy’den BM’ye ıslahat daveti
BM Güvenlik Kurulunda Arnavutluk Başbakanı Edi Rama başkanlığında düzenlenen üst seviye iştirakli oturumda, Ukrayna’daki gelişmeler ele alındı.
Rusya Daimi Temsilciliğinin sert itirazlarına karşın oturumda BM Genel Sekreteri’nin akabinde birinci sırada kelam alan Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy, birçok ülkenin Rusya-Ukrayna savaşı hakkında gerçeklerin farkında olduğunu lisana getirdi.
Zelenskiy, “(Rusya-Ukrayna savaşı) Rusya tarafından kışkırtma olmadan yürütülen bir cürümdür. Ukrayna toprakları ve kaynaklarını ele geçirmeyi hedefliyor. Lakin terörist devlet, birebir vakitte saldırganlığıyla dünyayı savaşlardan muhafazayı hedefleyen milletlerarası kuralları da alt üst etmeyi amaçlıyor.” sözünü kullandı.
“ARTIK İNSANLIK UMUDUNU BM’YE BAĞLAMIYOR”
BM Genel Konseyinin savaşın “tek kaynağının” Rusya olduğunu kabul ettiğini belirten Zelenskiy, şu değerlendirmede bulundu.
“BM nezdinde bu Rusya için hiçbir şeyi değiştirmedi. Lakin BM için her şeyi değiştirdi. BM, taarruz durumlarında bir kördüğüme girdi. Artık insanlık umudunu BM’ye bağlamıyor. Dünya önderleri ise ülkelerinin hükümran sonlarını korumak için yeni mecralar arıyor.”
Zelenskiy, esasen veto gücünün kullanımının ıslahat edilmesi gerektiğini vurgulayarak, böylece BM Şartı’nın da gücünün tekrar inşa edilebileceğini savundu.
BM Güvenlik Kurulu ya da BM Genel Heyetinin saldırganlığı durdurabilme ihtimalinin “saldırgana verilen yetki” nedeniyle engellediğine işaret eden Zelenskiy, “Bugün BM’nin içinde bulunduğu kördüğümün nedeni, veto gücünün bir saldırgana verilmesinden kaynaklanıyor.” sözünü kullandı.
Zelenskiy, eşitsizliğin de BM’yi etkisiz hale getirdiğini belirterek, “toplu zulüm ve insan hakları ihlalleri” olması halinde veto yetkisinin askıya alınması gerektiğini söyledi.
Rusya’nın bu yetkiyi isteyerek bırakmayacağını kaydeden Zelenskiy, BM Genel Heyetine veto yetkisini sınırlamak için gerçek güç verilmesini önerdi.
BM’DEN BARIŞ ÇAĞRISI
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de BM Kaidesi ve milletlerarası hukuku ihlal eden “Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin” global gerginlik ve bölünmüşlükleri ve nükleer tehdidi artırdığını bildirdi.
Guterres, BM’nin savaşı açık bir halde kınadığını ve Genel Kurul’da Rusya’nın Ukrayna topraklarından çekilmesini talep eden kararın büyük bir çoğunlukla onaylandığını anımsatarak, kendisinin de daima olarak Ukrayna’da adil ve sürdürülebilir barış davetinde bulunduğunu söz etti.
“Rusya işgalinin” akabinde acımasız ve sistematik bir biçimde siviller ve sivil altyapıların gaye alındığını lisana getiren Guterres, “Savaş binlerce sivilin vefatı ya da yaralanmasına yol açarken, hayatları mahvetti, bir jenerasyon çocukta travmaya neden oldu, aileleri birbirinden kopardı, ekonomiyi mahvetti ve tarım alanlarını mayın tarlalarına çevirdi.” diye konuştu.
Guterres, Ukrayna nüfusunun yaklaşık yarısının insani yardım ve muhafazaya muhtaç hale geldiğini, 6 milyon Ukraynalının ise ülkesinden kaçmak zorunda kaldığını söyledi.
Karadeniz Tahıl Girişimi’nin bu bağlamda ehemmiyetine dikkati çeken Guterres, teşebbüs sayesinde global besin fiyatlarının yaklaşık yüzde 23 azaldığını belirtti.
Guterres, tahıl depoları ve limanlarına yönelik taarruzların kabul edilemez olduğunun altını çizerek, “Gerginliğin artırılması anında pazarları sarsabilir ve bölgeyi istikrarsızlaştırabilir.” ihtarında bulundu.
Moskova’nın mutabakattan çekildikten sonraki faaliyetlerine işaret eden Guterres, özel kesim olmak üzere birtakım çevrelerin Rusya’nın “gerçekten mutabakata dönmeye ait bir isteği” olup olmadığını sorgulamaya başladığını söyledi.
“TÜRKİYE’YE MİNNETTARIM”
Guterres, Karadeniz Tahıl Teşebbüsü hasebiyle “Türkiye devletine katkılarından dolayı minnettarım. Tüm üye ülkelere uğraşlarımızı destekleme davetinde bulunuyorum.” dedi.
BM’nin Ukrayna’da barış eforlarını desteklemeye devam ettiğini vurgulayan Guterres, tarafların da daha fazla gerginliği artıracak adımlardan kaçınması ve sürdürülebilir barış için yer oluşturması gerektiğini vurguladı. Guterres, “Diyalog, diplomasi ve adil barışın alternatifi yok.” dedi. (AA)
