1 Ocak’ta başlıyor… Otobüslerde yeni devir

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nca 1 Ocak 2024 yılı prestijiyle kentler ortası otobüslerin pozisyon, saat üzere anlık datalarının paylaşıldığı araç takip aygıtı takılacağı açıklandı. Tüm Otobüsçüler Federasyonu Genel Lideri Mustafa Yıldırım, sisteme kademeli halde geçilmesi gerektiğini savundu.

Türkiye’de yolcu nakliyeciliği alanında en fazla tercih edilen kentler ortası otobüslerde yeni periyoda geçiliyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, şehirlerarası otobüslere araç takip aygıtı takılacağını, taşıtların pozisyon, tarih ve saat bilgilerinin iki dakikalık dönemler halinde bakanlığın Ulaştırma Elektronik Takip ve Kontrol Sistemi’ne (U-ETDS) elektronik ortamda iletileceğini ve bu uygulamanın 1 Ocak 2024 yılında başlayacağını açıklandı.

AB SÜRECİNİN BİR MODÜLÜ

Araç takip aygıtı uygulamasının Avrupa Birliği’ne ahenk süreci içindeki çalışmalardan biri olduğunu belirten Tüm Otobüsçüler Federasyonu Genel Lideri ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Karayolu Yolcu Nakliyeciliği Bölüm Meclisi Lideri Mustafa Yıldırım, “2016 yılından beri ertelene ertelene bugüne kadar geldi. Tabi artık ertelenmemesi lazım. Bunun trafik kazalarını önlemede çok değerli bir etken olacağını düşünüyoruz. Artık polisin kontrolüyle kazaları önleyemeyeceğimiz ortaya çıktı. Akıllı sistemleri en aktif bir formda kullanıp firmaların sorumluluk alması, firmaların sürücülerini denetlemesi lazım. İşte bu araç takip sistemleri, kameralar zarurî hale geliyor, 1 Ocak’tan itibaren uygulamaya girecek” dedi.

BAKANLIĞA MÜDDET İTİRAZI

Bakanlıkla geçen haftalarda görüşmelerde bulunduklarını söz eden Yıldırım, “Şu anda Türkiye’deki 100 bine yakın araçta olması gereken bir sistem bu, ancak yüzde 30’unda var, yüzde 70’inde yok. Yani 70 bin araca takılacak, yani 15-20 günlük mühlet içinde bunların takılmasının mümkün olmadığını bakanlığa tabir ettik. Mecburiliği kaldırmayalım ancak yaptırımları erteleyelim. Zira çok ağır yaptırımlar geliyor, firmaların kapanmasına kadar olan bir süreci yaşatacaklar” diye konuştu. Yıldırım, bakanlığın da yaptırımları erteleme konusunda çalışma yapacaklarını söylendiğini de belirterek, takip sistemi zorunluluğunun kaldırılmaması konusunda ise mutabık kaldıklarını vurguladı.

“YAPTIRIMLAR 2025’E KALSIN”

Akıllı sistemlerin hayatımıza girmesi ve kontrollerin akıllı sistemler üzerinden yapılması gerektiğini söyleyen Mustafa Yıldırım, şunları söz etti:

-Ulaştırma Bakanlığı Türkiye’de ihtilal niteliğinde Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetleme Sistemi’ni kurdu. Bütün araçlar buna uymak zorunda. Asayiş olayları, terör olayları bu sayede önlenebilir oluyor. Bunun ertelenmesini yanlışsız bulmayız lakin yaptırımların ertelenmesini; 70 bin araca bu kadar kısa müddet içinde takılması mümkün olmadığı için bakanlıktan rica ettik. 1 Ocak 2025’te yaptırımları uygulamaya başlatın dedik. Bakanlıktan ‘Halletmeye çalışacağız’ dediler. Biz erteleme üzere diye bir şey düşünmüyoruz, artık bunları hayatımıza sokmamız lazım. Türkiye’de çok değerli trafik kazaları yaşanmaması için firmaların sorumluluk alması lazım. Tek merkezden Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı firmaların iç kontrol sistemini kurarak bu sistemlerle entegre olup sürücülerini anında takip edip denetlemesi lazım.

“AKILLI SİSTEMLERİ MONTE EDECEK LİSANSLI FİRMALAR AZ”

Yıldırım, araçlara akıllı sistemler monte edilerek sürücülerin uykusunun gelip gelmediği, ne kadar araç kullandığı, yasal müddetlerden daha fazla araç kullanımının engellenmesi için sivil toplum örgütleri olarak Odalar Birliği, Tüm Otobüsler Federasyonu, Türkiye Otobüsleri Federasyonu ortak çalışmalar yaptıklarını belirtti. Akıllı sistemleri monte edecek lisanslı firmaların azlığına da dikkat çeken Yıldırım, “Piyasada şöyle bir sorun var. Bu sistemleri eski araçlara sonradan montaj yapılabilmesi lisanslı firma olması lazım. Türkiye’de lisanslı firma sayısı son derece az. Bu kadar kısa vakitte yetişmeyeceği için erteleme talep ettik yoksa biz yaptırımları bile ertelemeyebilirdik. Dediğim üzere lisanslı firma sayısının yetersizliği, piyasadaki eser yetersizliği, eserlerin niteliği bunların hepsinin olması lazım” dedi.

“YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ DE ZARURÎ OLSUN”

Yıldırım “Emniyet kemerinin takılmasının akıllı sistemlerle bir arada denetlenmesi, birebir uçakta olduğu üzere emniyet kemerini bağlamayan yolcu varsa otobüsün hareketini durdurması ve ikaz yapılması üzere kavramlar var. Otobüslerde yangın söndürme sistemlerinin de Ulaştırma, İçişleri, Sanayi Bakanlığı kanalıyla zarurî hale gelmesi lazım” diye konuştu.

“KORSAN NAKLİYAT ÖNLENECEK”

Akıllı sistemlerin kesimin kıymetli problemlerinden biri olan korsan nakliyeciliği da önleyeceğini lisana getiren Yıldırım, şöyle konuştu:

– Şu anda uzun aralıkta uçaklarla fiyatta yarışıyoruz. Uçaklar otobüs fiyatına bilet kesebiliyor, Türk Hava Yolları dahil olmak üzere. Bir taraftan orta arada demir yollarındaki volüm giderek artıyor, daha fazla kullanılmaya başlıyor. Ana güzergahlarda demir yolu önemli bir hisse aldı bizden. Dalımız son 20 senede yüzde 45 oranında daraldı. Bir de kısa aralıkta korsanla uğraşıyoruz. Korsana karşı yaptırımlar yetersiz. Şu anda Beylikdüzü’ne gidin terminal üzere çalışıyor. Kayıt dışı, korsan nakliyat vergi kaybına neden oluyor. Kontroller yetersiz kalıyor, yaptırımlar yetersiz olduğu için. Çok cüzi cezalar kesiliyor, bin 600 lira usulsüzlük cezası. Adam zati 10 bin lira kazandığı yerde bin 600 lira vermeye razı. Adapsız taşımayla ilgili yaptırımların Ulaştırma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, sivil toplum örgütlerimizin ortak kararıyla artırılması lazım. Kontrollerde yakalandıklarında bağlanmaları lazım.

“HEPİMİZİN DESTEKLEMESİ LAZIM”

Araçların Ulaştırma Bakanlığı’nın U- EDTS sistemiyle entegre olmasıyla bakanlığın eş vakitli kontrol yapabileceğini, data saklanacağını, rastgele bir kaza vuku bulduğunda geriye dönük kayıtlardan çıkarabileceklerini söyleyen Yıldırım, daha sonra Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin sistemi devreye girince onunla entegre olunacağını, belediyelerle de entegre olunarak kazaların önlenmesinde değerli bir adım atılacağını söz etti. Yıldırım, bilgi girişleri yanlış olmadığı sürece kentler ortası otobüs nakliyatında şu anda Türkiye’de kimin, nereden, nereye, ne vakit gittiğinin bakanlık tarafından görebildiğini de söyleyerek “Dolayısıyla Türkiye’de asayişin, terörün önüne geçilmiş olacak. Değerli adımlar bunları, bunları hepimizin desteklemesi lazım” dedi.

“ŞOFÖRLERİN NEREDE OLDUĞUNU BİLGİSAYAR EKRANINDAN TAKİP EDEBİLİYORUZ”

Esenler Otogarında bir otobüs firmasının yetkilisi olan Kadir Kuruşoğlu ise araçlarında takip aygıtları olduğunu belirterek, “Bunlar ne işe yarıyor; mesela araçların nerede olduklarını takip edebiliyoruz, sürücülerimize ulaşmadan bilgisayar ekranından. Kaç kilometre yapmış, sürat sonlarını takip edebiliyoruz, yasal sürat hudutları aşılmış mı aşılmamış mı, şirket olarak bunları trafik polislerinden evvel biz takip edebiliyoruz. Bu daha evvelden mecburi değildi. Biz şirket olarak önlemimizi almıştık. Lakin bu yılbaşından itibaren karayolu nakliyecilik kurallarına nazaran takip aygıtları mecbur oldu. Bizim kullandığımız sistemsel programlar var ulaştırma ile entegreli, bilet kestiğimiz. Bunlarla entegre olup direk ulaştırmanın ekranına yansıyacak araçlarımızın nerede olduğu, suratları limitleri” dedi.

“KAZA DURUMUNDA YETKİLİLERLE DAHA ÇABUK BAĞLANTIYA GEÇİLEBİLECEK”

20 yıllık otobüs sürücüsü Selahattin Öztürk de uygulama yaygınlaşırsa trafik emniyeti açısından, yolcular ve kaptanlar açısından yararı olacağını söz etti. Öztürk, “Araç takip aygıtının aracın nerede olduğunu, nereden, kaçta hareket ettiğini, varacağı noktaya yahut uğrayacağı kentlere kaçta varacağını tespit etmiş olacak. Zira yeni olarak hareket saatiyle varış noktası ortasındaki arayı biliyor olması gerekir. Seyahat esnasında en azından bir gecikme olmayacağı, veyahutta rastgele bir kazanın, gecikmenin olması durumunda yetkililerin bu olaydan haberdar olacağı daha çabuk bağlantıya geçilebileceği düşünülmelidir” dedi.