AYM’den Yargıtay’a Can Atalay yansısı

Türkiye Personel Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay hakkında Anayasa Mahkemesi’nce verilen ikinci ihlal kararını pahalandıran Yargıtay 3. Ceza Dairesi, AYM’nin kararını dikkate almamıştı.

Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan, Anayasa Mahkemesi kararının icra edilmemesinin hiçbir formda münasebetinin olamayacağını belirterek, “Bazı kararlara uyulmaması ferdi müracaat hakkını zedelemektedir.” dedi.

Anayasa Mahkemesi Basın Müşavirliğinden yapılan açıklamaya nazaran, Arslan, Yüksek Mahkemede staj gören hukuk fakültesi öğrencileri için düzenlenen sertifika merasiminde bin konuşma yaptı.

Hukuk devletinin niteliksel boyutunda akıl, ahlak ve adalet olmak üzere üç temel kavramla karşılaşıldığını lisana getiren Arslan, akıl sahibi ve özgür olmanın ahlaki prensipleri benimsemeyi gerektirdiğini vurguladı.

Arslan, “İnsan olmak, kendimize hak gördüğümüzü oburu için de hak olarak görmeyi, kendimize yapılmasını istemediğimizi diğerlerine reva görmemeyi gerektirir.” sözlerini kullandı.

Türkiye’de temel hak ve özgürlüklerinin korunması ismine atılmış en değerli adımlardan birinin ferdî müracaat olduğuna işaret eden Arslan, kişisel müracaatla birlikte Anayasa Mahkemesine özgürlükleri muhafaza ve geliştirme misyonu yüklendiğini, Yüksek Mahkemenin de bu misyonla ferdî müracaatları incelediğini lisana getirdi.

Anayasa Mahkemesinin ferdî müracaatta iş yükünü yönetilebilir seviyede tutmayı başardığını, bu müracaat yolunu tesirli ve başarılı formda uyguladığını tabir eden Arslan, “Bazı kararlara uyulmaması ferdî müracaat hakkını zedelemektedir.” diye konuştu.

İhlal kararlarının uygulanması konusunda genel olarak bir sorun bulunmadığına işaret eden Arslan, şöyle devam etti:

“Anayasa Mahkemesince verilen ihlal kararlarına uyulmamasının münasebeti olarak sunulan iki konuya kısaca değinmek ve size öğretilenlerin hakikat olduğunu göstermek isterim. Birincisi, isimli ve idari yargı sisteminde sonuncu ve bağlayıcı kararları verme yetkisinin ilgili yüksek mahkemelere ilişkin olduğu, münasebetiyle katılaşmış kararları ortadan kaldırmaya yönelik ihlal kararları verilemeyeceği ileri sürülmektedir. Açıkçası bu görüşün anayasal yahut yasal hiçbir desteği olmadığı üzere ferdî müracaat kurumunun doğasıyla da bağdaştığı söylenemez.”

GEREKÇESİ OLAMAZ

Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan, ihlal kararlarına uyulmamasına münasebet olarak gösterilenlerden birinin “yorum farklılığı” olduğunu belirterek, “Elbette, yüksek mahkemeler dahil kamu gücü kullanan tüm organlar Anayasa’yı yorumlama yetkisine sahiptir. Lakin bu yorumların yol açtığı uyuşmazlıklar norm kontrolü yahut ferdî müracaat yoluyla Anayasa Mahkemesine taşındığında Anayasa’yı kesin ve bağlayıcı biçimde yorumlayarak uyuşmazlığı karara bağlama yetkisi Anayasa Mahkemesine verilmiştir.” sözlerini kullandı.

Anayasa Mahkemesi kararlarının kesin olduğunu vurgulayan Arslan, kararların, yasama, yürütme ve yargı organlarını, yönetim makamlarını, gerçek ve hukuksal şahısları, herkesi ve her kurumu bağladığına işaret etti.

Yüksek Mahkemenin kararlarına uyulmamasının münasebetinin olmayacağını söyleyen Arslan, şöyle devam etti:

“Anayasa Mahkemesi, bir mevzuda karar verdikten ve son kelamı söyledikten sonra katılmasak da buna uymak zorundayız. Bir yargı kararına katılmamak farklı, ona uymamak farklıdır. Birincisi yasal, ikincisi ise yasal değildir. Unutmayalım ki mahkeme kararları kusursuz yahut gerçek olduğu veyahut beğendiğimiz için değil, mahkeme kararı olduğu için uygulanmak zorundadır. Münasebetiyle Anayasa Mahkemesinin kesin ve bağlayıcı kararından sonra artık mahkemeler ya da anayasal organlar ortasında ortaya çıkabilecek görüş, yorum yahut yaklaşım farklılıkları yalnızca tenkit konusu olabilir. Fakat bu farklılıklar Anayasa Mahkemesi kararının icra edilmemesinin hiçbir formda münasebeti olamaz.”

HUKUK YERİ VURGUSU

Anayasa ve kanunlarda, uyuşmazlıkların nasıl karara bağlanacağının öngörüldüğünü, Anayasal uyuşmazlıkları çözen mercinin Anayasa Mahkemesi olduğunu aktaran Arslan, “Diğer kamu makamlarının pozisyonu, uyuşmazlığın tarafı olmaktan ibarettir. Rastgele bir yargısal uyuşmazlıkta tarafların yorumunun uyuşmazlığı çözen mahkemenin yorumundan üstün olduğu düşünülemeyeceği üzere bunun en temel hukuk mantığıyla bağdaştırılması da mümkün değildir.” dedi.

Zühtü Arslan, Anayasa’nın hiçbir kurum yahut şahsa Anayasa Mahkemesinin kararlarını Anayasa’ya uygunluk konusunda denetleme vazifesi vermediğini tabir etti.

Bireysel müracaatta verilen ihlal kararlarına uyulmamasıyla verilen zararın yalnızca müracaatçıların haklarından yoksun bırakılmasıyla sonlu olmadığını söyleyen Arslan, ihlal kararlarının icra edilmemesinin, ferdî müracaat yolunu etkisiz kılabilecek nitelikte “vahim bir olay” olduğunu vurguladı. Lider Arslan, “Aklıselimle hareket ederek ihlal kararlarının tesirli icrası dahil tüm sıkıntılarımızı yalnızca hukuk yerinde kalmak suretiyle çözmek zorundayız.” diye konuştu.

NE OLMUŞTU?

Anayasa Mahkemesi Genel Konseyi, Can Atalay hakkında “seçilme hakkı” ve “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı” taraflarından verilen hak ihlali kararına uyulmaması nedeniyle yapılan ikinci ihlal başvuruyu görüşmüş oy çokluğu ile ikinci sefer ‘hak ihlali’ kararı verilmişti.

21 Aralık’ta İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne ulaşan karar mahkeme tarafından bir evvelki kararda olduğu üzere Yargıtay’a gönderilmişti.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Türkiye Personel Partisi Mersin Milletvekili Şerafettin Can Atalay hakkında Anayasa Mahkemesince verilen ikinci ihlal kararının türel pahası olmadığını, bu bağlamda Anayasa’nın 153/6. Unsuru kapsamında uygulanabilecek bir kararın var olmadığını belirterek Anayasa Mahkemesi’nin kararına uyulmamasına karar vermişti.