Yavaş internete bedelsiz iptal
MİTHAT YURDAKUL – Konutunu taşıyanların internet aboneliği süreçlerinde sorun çıkması halinde, yasal düzenlemeler tüketicilerin haklarını muhafaza altına alıyor. Eski meskeninde internet şirketiyle taahhütlü abonelik kontratı yapan bir kişi, taahhüt müddeti dolmadan öbür bir yere taşınması ve yeni adresinde altyapı nedeniyle birebir süratte internetten faydalanamaması halinde, bedelsiz mukavele feshi yapabiliyor. GSM operatörleri de tüketicinin kontrat fesih talebini, 7 gün içerisinde yerine getirmekle yükümlü. Bu mühletin aşılması halinde, mühletin bitiminden itibaren hizmetten yararlanılmış olsa dahi, tüketiciden fiyat talep edilemiyor.
GSM şirketleri, taahhütle satılan cep telefonu üzere aygıtlardan da sorumlu. Alınan aygıtların yanlışlı çıkması durumunda, ayıpsız denk eser ile değiştirme yahut fiyatsız tamir hakları kullanılabiliyor. Taahhüdü yapan dükkan kapansa ve satıcıya ulaşılamasa da, GSM şirketinden bu haklar talep edilebiliyor.
‘Piramit satış’a dikkat
‘Piramit satış’ ismi verilen sistemlerde, iştirakçilere para, malvarlığı yahut öteki iştirakçileri sisteme katma karşılığında yüksek karlar vaat ediliyor. Yasadışı olan bu sistemler, gerçek olamayacak kadar yüksek kar garantisi vermesi, gösterişli tanımlar, ‘bir sefer yakalanacak fırsat’ algısı, ‘başarı hikayeleri’ ile sisteme daha evvel girenlerin elde ettikleri kelamda yüksek çıkar öyküleri ve ‘mucize ürün’ satışı yapıldığı propagandası ile pazarlanıyor.
‘Doğrudan satış’ ve ‘network marketing’ üzere sloganlarla pazarlandığı için birinci etapta tespit edilmesi sıkıntı olan piramit sistemler, kimi vakit da bir şirket tabelası altında organize edilerek, tüm faaliyetlerinin devletten müsaadeli olduğu algısı yaratılıyor. Bu tip oluşumların, kontrol kuruluşları tarafından onaylanmış kar ve komite tablolarının incelenmesi öneriliyor. Lakin pek çok piramit sistemi, tertibin işleyişi hakkında net bilgi vermekten kaçındığı için gelir – masraf tablolarını ayrıntılarıyla incelemek mümkün olmuyor. Dolandırılmak istemeyen tüketicilerin, bilhassa bilgilerini saklamaya çaba eden yapılanmalara karşı uyanık olması gerekiyor. Mevzuata nazaran ‘doğrudan satış’ sistemlerine girenlerden giriş aidatı, başlangıç paketi, yenileme fiyatı üzere bedel alınması da yasak. Televizyon reklamlarında da ‘ilk kez’, ‘son’, ‘sadece’, ‘tek bir sefer’, ‘sınırlı satış’ üzere sözler kullanılamıyor. Bilhassa uydu kanallarında yayımlanan reklamlardaki, ‘eklem ağrılarına yeterli gelen kozmetik ürünü’ üzere tabirlere dikkat etmek gerekiyor.
Devre tatilde imza oyunu
Yaz aylarında tatil için tercih edilen devre mülk ve devre tatil satan firmalarda da cayma hakkına dikkat edilmesi gerekiyor. İmzalanan devre mülk ve devre tatil kontratlarından münasebet göstermeden ve cezai koşul ödemeden 14 gün içerisinde cayılabiliyor. Bu tip uygulamalarda, cayma hakkını ortadan kaldırmak için indirim vaadiyle mukaveleye geriye dönük tarih atma tekliflerini kabul etmemek gerekiyor. Ön ödemeli konut satışlarında da kontratın yapılmasından evvel tüketiciye ön bilgilendirme formu verilmesi, yapı ruhsatı alınmadan ön ödemeli konut satış kontratı yapılmaması; konutun brüt ve net alanları, pozisyonu, cephesi üzere özelliklerinin denetim edilmesi, konutun inşa edileceği yerin mülkiyetine ait Tapu Müdürlüğü’nde araştırma yapılarak konutun bedelini düşüren rastgele bir şerhin olup olmadığının denetim edilmesi, büyük kıymet taşıyor.
VOLTAJ ARIZASININ ZİYANI GERİ ALINABİLİYOR
Dijital TV platformları da taahhüt müddetini otomatik olarak uzatamıyor, abonenin açık onayı isteniyor. Tüketicinin onayı olmadan abonelik kontratı kurulması ise Türk Ceza Kanunu kapsamında kabahat olarak tanımlanıyor. Bu durumla karşılan tüketicilerin Cumhuriyet Başsavcılığı’na cürüm duyurusunda bulunması gerekiyor.
Fiilen elektriği kesilmeyen tüketiciden kesme-bağlama bedeli talep edilmemesi gerekiyor. Tüketiciler, elektriğin kesilmesi ya da elektrik kalitesindeki bozukluk nedeniyle elektronik aygıtlarında meydana gelen arızaların bedelini dağıtım şirketlerinden talep edebiliyor. Abonenin, aygıtının elektrik kesintisi üzere sebeplerle ziyan gördüğünü, bir servis tarafından tespit ettirmesi gerekiyor.
Doğal gazda ise gazın kesilmesi durumunda açma-kapama bedeli alınıyor lakin sayacı kapanan müşterilerin sayacı açılırken tekrar bedel istenmesi kanun dışı.
Su faturasına kullandığından fazla bedel yansıtıldığını düşünen vatandaşlar 1 yıl içinde itirazda bulunabiliyor. İtirazların, en geç 30 gün içinde sonuca bağlanması gerekiyor.
