Büyük sarsıntısı bekleyen İstanbul’u güçlendirmek için İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nun açıkladığı seferberlik planının değerli başlıkları ortasında imar mevzuatı geliyor.
İBB, İstanbulluların bugün içinde yaşadığı binlerce riskli yapı stokunun üretilmesine neden olan mevzuatta önemli ve büyük çaplı değişiklikler yapılmasını öneriyor.
Şehir plancısı olan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökce, imar mevzuatının birçok eksik ve sorun içerdiğine dikkat çekerek “Planlama ve yer seçimleri sürecinden, inşaat ruhsatının verilmesine, bina tespitlerinden riskli yapıların yıkılmasına kadar ki süreçlerle ilgili tüm eksik ve suistimaller gözden geçirilmelidir. Kentsel rantların dağıtılmasına ait süreçler faal bir biçimde denetlenirken, afet ve risk idaresine ait özel kararlar imar ve lokal idareler mevzuatına eklenmelidir. Bu çerçevede İstanbul’a has bir yasa hazırlanmalıdır” dedi.
1999 ÖNCESİNDEKİ PLANLAR REVİZE EDİLSİN
Gökce; İstanbul Sarsıntı Seferberlik Planı’nın açıkladığı toplantıda yaptığı sunumda planlama, ruhsat, riskli yapı kontrolü mevzuatında yapılması gereken değişiklikleri husus unsur sıraladı.
Gökce, 1999 yılından evvel yapılan ve hala yürürlükte olan imar planlarının, aktüel jeolojik – jeoteknik etütlere nazaran revize edilmesi gerektiğini vurgulayarak “Afet Riskli Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun”da Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verilen yetkilerin büyükşehir belediyelerine de tanınması gerektiğini kaydetti.
TOPLANMA ALANLARI PLANA İŞLENSİN
Gökce, afet sonrası toplanma alanları, süreksiz barınma alanları ve 1. derece tahliye koridorlarının imar planlarına işlenmesi gerektiğini belirterek bunlarla ilgili plan değişikliği yapılmasının da yasaklanmasını istedi.
Sayıştay’ın periyodik kontrollerinde kentsel imar rantlarına ait özel ihtisas kontrolü uygulamasının başlatılmasının değerine işaret etti.
BİNALARA KİMLİK KARTI ÇIKARILSIN, PERİYODİK KONTROL YAPILSIN
Tüm yapıların zelzele güvenlik sertifikasının (yapı kimlik kartı) belediyelerce çıkarılarak yapı üzerinde ve dijital ortamda açık bilgi olarak sunulmasını isteyen Gökce, binaların ilçe ve büyükşehir belediyelerince şikayete gerek kalmaksızın iskandan bir yıl sonra ve sonrasında periyodik olarak beş yılda bir denetlenmesini önerdi. Dekorasyon dahil yapılardaki tüm tadilat işlerinin ruhsata tabi olması gerektiğini belirtti.
ZEMİN KATTAKİ TİCARİ İŞLETMELER DENETLENMELİ
Türkiye’yi sarsan 6 Şubat sarsıntılarında yıkılan çok sayıda binanın ortak özelliği yer katlarında ticari işletme bulunmasıydı.
Yaygın olarak gözlenen yer katın göçtüğü öbür katların sandviç halinde üst üste kapaklandığı yıkımların ana nedeni ticari işletmelerin yer kazanmak için kolon ve dolgu duvarlarını kaldırmasıydı.
Gökce, bu nedenle İstanbul’da yer katında ticari işletme bulunan tüm yapıların farklı bir kontrole tabi tutulması gerektiğini vurguladı.
Gökce “Yapı güvenliği açısından her yıl bağlı oldukları ilçe belediyelerince denetlenmelidir. Sarsıntı Güvenliği Evrakı olmayan yapıların taban katlarında ticari işletme açılmasına ruhsat verilmemesi gerekiyor” dedi.
İNŞAAT USTALARINA EĞİTİM VERİLSİN
Gökce ivedilikle mevzuatta yapılması gereken öteki değişiklikleri şöyle özetledi:
*İnşaatlarda vazife alan her cins usta, ustabaşı ve emekçi yapı statiği ve statik bütünlüğüne yönelik temel eğitimden geçirilerek yeterlilik dokümanı almalıdır. Bu belgeyi aldıktan sonra faaliyet gösterebilmelidir.
*Sadece mimari projeye nazaran değil, statik projeye nazaran de ruhsat ve eklerine alışılmamış imalatlar için tutanak tutulması mecburî hale getirilmelidir. Taşıyıcı sisteme yönelik her türlü müsaadesiz müdahaleler ruhsat ve eklerine karşıtlık kapsamına alınmalıdır.
HAZIR BETON FİRMALARI DENETİM EDİLMELİ
*Yapı kontrolü kuruluşları büyükşehir belediyelerince periyodik olarak denetlenmelidir.
*Hazır beton firmalarının, üretim yeri ve üretim yerinden şantiyeye kadar ki ikmal çizgilerinde araç bazında denetimleri için ek düzenlemeler yapılmalıdır.
RE’SEN YIKIM VE GÜÇLENDİRME
*Mevzuatımızda riskli yapı tahlilleri, yıkım, güçlendirme yahut yine imal süreçleri belediyelerce can ve mal güvenliğinin odağa alındığı bir halde re’sen yapılabilmelidir. Bu tıp uygulamalarda temel prensip kamu ve komşuluk hukuku çerçevesinde vatandaşların da mağdur edilmediği bir biçimde kurgulanmalıdır.
*Hızlı bina taraması, riskli yapı tahlilinden evvelki evre olarak yönetmeliğe girmeli, tüm yapı stoğunun zelzeleye karşı kırılganlığı bu yolla tespit edilerek riskli yapı tahliline sevki uygun görülenler için 6306 sayılı Kanunun kararları uygulanması temel olmalıdır.
*Endüstriyel yapı ve tesisler ile ikincil afete yol açabilecek tüm işletmeler için risk taramasının maliklerince yaptırılarak belediyelere sunması ve tespit edilen risklere ait risk azaltım aksiyon planlarını acilen hayata geçmesi için ek kararlar mevzuata taşınmalıdır.
