İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü’nde vazifeli akademisyenlerden oluşan takım, ‘Piri Reis’ gemisiyle açılarak 1 hafta boyunca denizde data topladı.
DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Bölümü’nde misyonlu Prof. Dr. Derman Dondurur, “Bu proje için geçtiğimiz hafta içerisinde, ‘Piri Reis’ gemisiyle 12 kişilik grupla bir sismik çalışma gerçekleştirdik. Bu çalışmada yaklaşık 1000 kilometre civarında sismik data topladık. İlksel sonuçlar, nitekim çok ilgi cazipti. ‘İzmir dış körfezi’nin sığ yapısını, fay yapılarını biraz biliyoruz lakin derin kısımlarla ilgili çok bilgimiz yoktu. Bizi şaşırtan şu oldu; oradaki faal fay ölçüsü ve yoğunluğu sahiden çok fazla. Bu çalışmanın sonuçları, çok sayıda yeni fayın varlığını ortaya çıkardı” diye konuştu.
Prof. Dr. Derman Dondurur
‘İZMİR, DEPREMSELLİK AÇISINDAN AKTİF’
İzmir ve etrafının depremsellik açısından faal bölge olduğunu belirten Prof. Dr. Dondurur, şunları söyledi:
* Tarihi süreçte İzmir ve etrafında çok sayıda yıkıcı sarsıntı olmuş. 1688’de İzmir’de oluşan bir zelzele çok önemli hasar vermiş hatta tsunami meydana gelmiş. 1739’da Foça’nın 4’te 3’ünün yıkıldığı yıkıcı bir sarsıntı var. Bunların üzerine Foça-Karaburun ve ‘İzmir dış körfezi’ bölgesindeki fayların haritalanması, aktivitelerinin ortaya konması için TÜBİTAK takviyeli bir proje başlattık.
* Denizlerde fayların haritalanması için sismik bilgi toplamanız gerekiyor. Öbür türlü fayları haritalamak mümkün değil. Topladığımız bu sismik bilgilerden yola çıkarak fayların uzanımını, büyüklüklerini, deniz tabanını etkileyip etkilemediklerini hasebiyle etkin olup, olmadıklarını ortaya koymayı amaçladık. Elde ettiğimiz dataları, ilksel olarak süratlice data süreçten geçirdik. Bilgilerin işlenmesinin çabucak akabinde bu fayların haritalanmasına geçeceğiz.
* Faal fayların, faal olmayan fayların büyüklükleri, nereye gerçek uzandıkları hakkında bilgi elde etmeye çalışacağız. Hasebiyle İzmir metropol alanı ve etrafının afet riskine yönelik çalışmalar gerçekleştireceğiz. Proje, 2 yılda tamamlanması öngörülerek başlatılan bir proje. Proje bilgilerin toplanması, işlenmesi ve yorumlanması olmak üzere 3 başka fazdan oluşuyor” dedi.
‘İZMİR’DEKİ FAYLAR BİRAZ DAHA KISA’
* Çalışmayı tamamladıktan 2 gün sonra 27 Şubat’ta Foça açıklarında 4.1 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Büyük bir tesadüf. Bu zelzelenin oluştuğu yer, bizim çalıştığımız alanın tam olarak içine denk geliyor.
* Sarsıntının yeryüzünde, deniz tabanındaki iz düşümünü kesen 2 sismik çizgimiz var. Zelzelenin oluştuğu fayı sismik kesitlerimizde görebiliyoruz. Etkin bir fay.
* İzmir, çok önemli zelzele riski altında olan bir bölge. Bunu asla unutmamamız gerekir. Karada olduğu kadar denizlerimizde de etkin faylarımız var. Karadaki fayları birebir tahlil etme talihimiz var ancak denizde bu kelam konusu olmuyor.
* İzmir’deki fay sistemi, Kuzey Anadolu fayı ve Doğu Anadolu fayından farklılık gösteriyor. İzmir’de daha çok çöküntü alanlarının oluşturduğu olağan faylar var. Bu faylar, biraz daha kısa. Uzunlukları Kuzey Anadolu fayı üzere yüzlerce kilometre uzanmıyor.
Dolayısıyla bu fayların oluşturduğu sarsıntılar, çok yıkıcı olmuyor. Genelde İzmir’de tarihî gözlemlediğiniz sarsıntılar, 6-6.5 civarında lakin her vakit risk altındayız. (DHA)
