Dünya fındık üretimi ve pazarının büyük kısmını elinde bulunduran, ‘Türkiye’nin fındık ambarı’ Karadeniz Bölgesi’nde bitkilere dadanan ‘kahverengi kokarca’ isimli böcek tipi, başta fındık olmak üzere birçok bitki tipi için de tehdit oluşturuyor. Gürcistan’dan bölgeye geldiği saptanan ve Türkiye’de yayılımını hızlandıran böcek, günde 30 kilometre yol katediyor.
Dadandığı fındık bahçelerinde yapraklarını yiyip, suyunu emdiği bitkilerin kökünü kurutan ‘kahverengi kokarca’ isimli böcek tipi için başlatılan biyolojik uğraş kapsamında aktif rol oynayacak, Çin’den ithal edilen samuray arılar, Samsun’da Karadeniz Ziraî Araştırma Enstitüsünde laboratuvar ortamında çoğaltılıyor.
Bölge vilayetlerinde haziranda belirlenen alanlarda denetimli salınım sürecine geçilecek 30 bini aşkın samuray arı ile tarımda yıllık 5 milyar liralık ziyana yol açtığı da saptanan istilacı böceğin yok edilmesi hedefleniyor. Ana vatanı Çin olan, Japonika arı olarak da isimlendirilen samuray arıların, salındığı alanlarda larvaları yiyerek kokarcaların yayılımını durdurması hedefleniyor.
‘LABORATUVARDA ÇOĞALTILAN ARI TİPİNİ TABİATA SALACAĞIZ
Son evreye gelinen çalışmalara ait bilgi veren Karadeniz Ziraî Araştırma Enstitü Müdürü Doç. Dr. Kibar Ak, “Kahverengi kokarca ile ilgili en tesirli çaba metodu biyolojik uğraş. Zararlılar tabiattan toplanarak burada yetiştiriliyor. Kokarcaların yumurtaları laboratuvar ortamında uygun kaidelerde saklanıyor. Bu stoklanan yumurtalar da doğal düşman dediğimiz arının üretimi yapılıp tabiata salınacak. Haziran sonu ile ağustos sonu ortası kahverengi ve yeşil kokarcanın yumurtasını bıraktığı periyotta laboratuvarda çoğaltılan bu arı tipini tabiata salacağız. Bu halde zararlının tabiatta yumurtalarını parazitleyip, zararlının popülasyonunu denetim altında tutacağız” diye konuştu.
TARIMDA YILLIK ZİYAN 5 MİLYAR TL
Kahverengi kokarcanın fındığa verdiği zararın yıllık 5 milyar lira olduğuna dikkat çeken UFK İdare Heyeti Üyesi Sebahattin Arslantürk, “Kokarca bölgede fındık yetiştirilen alanlara önemli ziyan verdi. Yalnızca fındık değil fındık dışında yaklaşık 35 zerzevat ve meyveye de ziyan veren bir canlı bu. Fındıktaki yaptığımız hesaplara nazaran yıllık verdiği ziyan yüzde 10’un üzerinde. Geçen yıl kahverengi kokarcanın parazitörü olan ‘samuray arı’ ithalatı yapıldı; üreme sürüyor. Amacımız, gerek kahverengi gerekse de yeşil kokarcada ölçüsü azaltarak fındıktaki kaybın ortadan kaldırılması olacak. İstilacı tıp, tarımda yaklaşık 5 milyar liralık ziyanı kelam konusu. Bu da önemli bir rakam” dedi.
İstilacı böceğin yayılımının Türkiye’de devam ettiğini kaydeden Arslantürk, “Biyolojik gayret fındıkla alakalı bütün bölgelerde yapılacak ancak burada bilhassa Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin yüklü olacak zira en çok görüldüğü bölgeler buralar lakin son yıllarda Batı Karadeniz’de de görülmeye başlandı. Haziran ayı başından itibaren 30 bin ‘samuray arı’, alana sürülecek. Umarım başarılı olur. Şu anda aslında gözlemleme devam ediyor. Bir hareketlilik varsa o harekete karşı farklı önlemler alınıyor. Dünyada gidişata bakarsanız artık bundan sonraki periyotlarda biyolojik çaba çok ehemmiyet kazandı. Gerek insan sıhhati için gerekse tabiattaki değişime bağlı olarak. Bu açıdan bakınca son derece yerinde alınmış yanlışsız bir karar olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu. (DHA)
