Yüksek Seçim Kurulu’nun 146 sayılı kararı ile “Cumhurbaşkanı Seçiminde Cumhurbaşkanı Adaylarına Yapılacak Yardım ve Bağışlar ile Adayların Mal Bildirimine Ait Yordam ve Temelleri Gösterir Genelge”, Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna nazaran,
■ 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 14. hususu uyarınca adaylar, yabancı devletlerden, memleketler arası kuruluşlardan, hukukî bireylerden ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek bireylerden bağış ve yardım alamayacak.
■ Adaylar, YSK tarafından belirlenecek adaylık başvurusu müddeti içinde mal bildiriminde bulunmak zorunda olacak. Seçilen adayın mal bildirimi, seçim sonuçlarının katılaşmasını müteakip Resmi Gazete’de yayımlanacak.
■ Her bir kişinin adaylara yapabileceği nakdi yardım ölçüsü, her bir tıp için en yüksek devlet memuruna mali haklar kapsamında fiilen yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt meblağını geçemeyecek. Alınan bağış ve yardımlar, veraset ve intikal vergisinden muaf olacak.
■ Adaylar ödünç niteliğinde para kabul edemeyecek.
Yardımlar ‘seçim hesabı’na yatacak
■ Seçimlerde şeffaflığın sağlanması emeliyle YSK tarafından belirlenecek meblağın üzerindeki nakdi yardımlar, adayların “seçim hesabı” olarak kendileri ismine açtıracakları bir banka hesabına yatırılacak.
■ YSK tarafından belirlenecek meblağın altında kalan nakdi yardımlar ise makbuz karşılığında alınacak ve seçim hesabına yatırılacak. Alınan bağış ve yardımlar yalnızca seçim harcamalarında kullanılacak ve öbür bir emel için tahsis edilemeyecek.
■ Adaylığın katileşmesinden seçim sonuçlarının katılaşmasına kadar geçen devirde bağış ve yardımlar ile yapılan harcamalar YSK tarafından tasdik edilen listelere kaydedilecek.
Aday, YSK’ye evvelden bildirmek kuralıyla seçim hesapları ile gelir ve harcamalara ait bilgi ve evrakların kayda geçirilmesi ve ibrazına ait konularda 3568 sayılı Hür Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’na nazaran yetki almış meslek mensuplarından yahut avukatlardan birini ya da birkaçını yetkili kılabilecek. Bu durumda, yetkilendirilen meslek mensubu, belirtilen konuların yerine getirilmemesi yahut eksik yerine getirilmesinde ilgili mevzuat kararlarına nazaran sorumlu tutulacak.
■ Aday tarafından verilecek mal bildiriminin yordam ve temelleri, adaylar tarafından kullanılacak listelerin hal, içerik ve tasdiki, makbuzların hal ve içeriği, bastırılması, bağış ve yardımların alınması, kayda geçirilmesi, harcanması, harcanmayan ya da bağış sonunu aşan kısmın Hazineye intikali ile bu unsurun uygulanmasına ait başka metot ve temeller YSK tarafından belirlenecek.
■ 3628 sayılı Kanunun 5. unsuru uyarınca, bu Kanun kapsamına giren görevlilerin kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ilişkin bulunan taşınmaz malları ile görevliye yapılan aylık net ödemenin, ödeme yapılmayan görevlilerin ise birinci derece devlet memurlarına yapılan aylık net ödemenin beş katından fazla fiyatındaki her biri için farklı olmak üzere, para, pay senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve öbür taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle bunların kaynakları, borçları ve sebeplerinin mal bildiriminin konusunu teşkil edecek.
Mal bildirimi için son tarih 23 Mart
Konuya ait yayımlanan genelgede, 14 Mayıs Pazar günü birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı ve 28. Periyot Milletvekili Genel Seçiminde, cumhurbaşkanı adaylarının yardım, bağış, mal bildirimine ait tarz ve asıllara ait düzenlemeler yapıldı. Buna nazaran;
■ Siyasi partilerce gösterilecek cumhurbaşkanı adayları 23 Mart’a kadar, seçmenler tarafından gösterilecek cumhurbaşkanı adayları da 20 Mart’a kadar mal bildiriminde bulunmak zorunda olacak.
■ Adayların, kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ilişkin bulunan taşınmazları ile kendilerine aylık ödenenler, net aylık fiyatının 5 katından, aylık ödenmeyenler ise Genel Yönetim Hizmetleri Sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen net aylığın (19 bin 340 TL) 5 katından (96 bin 703 TL) fazla fiyatındaki her biri için başka olmak üzere, para, pay senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve öteki taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle, borçları ve sebepleri mal bildiriminin konusunu teşkil edecek.
■ Genelge ekinde yer alan “Mal Bildirimi Formu” tek nüsha olarak doldurulup ve tarih belirtilmek suretiyle imzalanarak adaylık başvurusu mühleti içinde kapalı zarfta YSK’ye verilecek.
■ Seçilen adayın mal bildirimi, seçim sonuçlarının mutlaklaşmasını müteakip Resmi Gazete’de yayımlanacak.
■ Adaylar yalnızca nakdi yardım alabilecek, birebir yardım kabul edemeyecek.
■ Adaylar 7 bin liraya kadar olan, 7 bin TL dahil, nakdi yardımları makbuz karşılığında ve tıpkı gün seçim hesabına yatırmak üzere alabilecek. Bu ölçünün üzerindeki nakdi yardımlar ise adayların “Seçim Hesabı” olarak açtırdıkları ve YSK’ye bildirdikleri bir banka hesabına, bağış yapan tarafından yatırılacak.
■ Yardım ve bağışlar ile harcamalar için düzenlenen dokümanlar, siyah yahut mavi tükenmez kalem kullanılarak doldurulacak. Ayrıyeten bilgisayar ortamında kayıtlar tutulabilecek ve tutulan kayıtlar YSK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından onaylanmış müteharrik yapraklı A4 kağıtlarına yazdırılabilecek.
■ Silinti ve kazıntı yapılmadan, yazı ve sayılar okunaklı bir biçimde düzenlenecek.
Hatalı doküman düzenlenmesi durumunda aslına iliştirilip üzerine “İPTAL” yazılarak iptal edildikten sonra sıradaki evrak düzenlenecek.
■ Yapılacak harcamaların 213 sayılı Vergi Tarz Kanunu uyarınca belirlenen tevsik edici evraklar karşılığında yapılması temel olacak. Bununla birlikte, vergi mükellefi olmayanlara yapılan ödemeler ile karşılığında tevsik edici evrak alınması mümkün olmayan durumlarda, her bir sarfiyat ölçüsü 7 bin lirayı aşmamak üzere genelge ekinde belirtilen hale uygun olarak düzenlenecek sarfiyat makbuzu karşılığında harcama yapılabilecek.
■ Adayların rastgele bir matbaada bastıracakları bağış ve harcama makbuzlarının cilt, seri ve sıra numaraları ile öteki baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı YSK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından denetim edilecek. Denetimde yanılgılı olduğu görülen makbuzların yenisi bastırılacak ve sonuç bir tutanağa bağlanacak. Yanılgılı olanların yerine yine bastırılanlar tekrar denetim edildikten sonra makbuzların tamamı YSK Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığınca tasdik edilerek adaya yahut görevlendirdiği bireye zimmetle teslim edilecek.
Tüm dokümanlar YSK tarafından incelenecek
■ Seçim hesapları ile bağış, yardım ve harcamalara ait tüm bilgi ve evraklar ile kullanılmayan makbuz ve listeler, seçim sonuçlarının katılaşmasını izleyen 10 gün içinde YSK’ya tutanak karşılığında teslim edilecek.
■ YSK bir ay içinde, adaylara ilişkin seçim hesaplarını, bağışları ve harcamaları inceleyerek varsa usulsüzlükleri ve öngörülen limitlerin aşılıp aşılmadığını tespit edecek. Bu evrede tespit edilen eksikliklerin giderilmesi maksadıyla YSK tarafından adaylara 30 gün mühlet verilecek.
■ Alınan bağış ve yardımlardan belirtilen limiti (55 bin 598 TL) aşan ölçü ile harcanmayan kısım Hazineye intikal ettirilecek. Konsey bu vazifesi yerine getirirken Sayıştay Başkanlığı ve gerekli görülen öteki ilgili kamu kurumlarından yardım alabilecek.
YSK tarafından yapılan inceleme sonuçları kesin olup incelemenin tamamlanmasını müteakip bir ay içinde ilan edilecek.
■ Yüksek Seçim Heyetinin (YSK), Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Devir Milletvekili Genel Seçimi’nde, yurt dışında yaşayan seçmenlerin bulundukları ülkelerde oy kullanmaları emeliyle gereksinim duyulan mal ve hizmet alımlarıyla seçimlerle ilgili yurt dışındaki başka harcamalarda uygulanacak metot ve temelleri belirledi.
■ Resmi Gazete’de yayımlanan YSK kararına nazaran, 14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Devir Milletvekili Genel Seçimi’nde, tüm harcamalar yurt içinde kesin ödeme, yurt dışında ön ödeme suretiyle karşılanacak.
■ Merkezde yapılacak harcamalar için YSK Seçim Hizmetleri Genel Müdürü, yurt dışında yapılacak harcamalar için ödenek gönderme dokümanıyla kendisine harcama yetkisi verilen Yurt Dışı İlçe Seçim Şurası Lideri harcama yetkilisi olacak.
■ Harcama yetkilisince yazılı olarak görevlendirilen ve yapacağı harcamalar konusunda harcama yetkilisine karşı sorumlular, seçim yapılacak dış temsilciliğin cinsine nazaran, misyon şefleri ve başkonsoloslar olarak belirlendi.
Giderler, YSK’nın tertibinden karşılanacak
■ Yurt dışında yaşayan seçmenlerin bulundukları ülkelerde oy kullanmaları maksadıyla yapılması öngörülen ve kargo, kiralama, sigorta, haberleşme sarfiyatları, hizmet alımları, mal ve sarf materyali alım sarfiyatları, seçim yapılacak ülkelerdeki yasal yükümlülükler ya da mahallî makamların talep edeceği öbür sarfiyatlar, kur farklarından doğan masraflar ile günlük fiyatlar YSK Başkanlığının tertibinden karşılanacak.
■ Yapılacak mal ve hizmet alımlarında, ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın kendisine ihale yetkisi verilen harcama yetkilisi mutemedi tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak muhtaçlıklar temin edilecek.
■ Her bir dış temsilcilik tarafından seçim için özel olarak açılacak ve Yurt Dışı İlçe Seçim Heyeti Başkanlığına bildirilecek banka hesaplarına, harcama yetkilisi mutemedi ismine ön ödeme gönderilecek.
■ Ön ödemeler yalnızca yurt dışındaki seçim iş ve süreçleri için kullanılacak.
Ödeme koşulları, ilgili ülke mevzuatına nazaran yapılacak
■ Harcama yetkilisi mutemedi tarafından, seçim iş ve süreçlerine ilişkin harcamalar gerçekleştirildikten sonra ön ödeme mahsup müddetlerinde, harcamalara ait tüm evrak ve çeviriler Yurt Dışı İlçe Seçim Konseyi Başkanlığına mahsup edilmek üzere gönderilecek.
Artan fiyatlar, Yurt Dışı İlçe Seçim Heyeti Başkanlığı ile mutabakat sağlandıktan sonra, dış temsilciliklerce konsolosluk hasılat hesabı kayıtlarına alınarak, Dışişleri Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğüne bildirilecek. Kayıtlara alınan fiyatlar, Adalet Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğüne gönderilerek ön ödemelere ait kayıtlar kapatılacak.
■ Yurt dışında hazırlanan kontratlarda bulunması gereken konularla ödeme kuralları, mukavelenin yapıldığı ülke mevzuatına nazaran yürütülecek.
■ Diplomatik muafiyetler çerçevesinde vergi iadesi alınmasına ait süreçler müddetinde yapılarak tahsil edilen fiyatlar, dış temsilcilikler tarafından konsolosluk hasılat hesabı kayıtlarına alınarak, Dışişleri Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğüne bildirilecek.
