Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysun Pekşen, bahar devrinin gelmesiyle birlikte mantar zehirlenmeleriyle ilgili ikazda bulundu.
Vatandaşların zehirli olan ve olmayan mantarları tanıması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Pekşen, “Ölümle sonuçlanan zehirlenmelerle karşı karşıya kalabiliriz. Ülkemizde ilkbahar ve sonbahar periyotlarında mantar zehirlenmelerine sıkça rastlanıyor. Halkın zehirli ve yenilebilen mantarları tanıması epey değerli bir nokta. Bu nedenle tabiat mantarlarının halka tanıtılması ve insanların bilhassa zehirli mantarlar konusunda bilgilendirilmesi gerekiyor” dedi.
BİLİNÇSİZ MANTAR TOPLAMA MEVTLE SONUÇLANABİLİR
Karadeniz’in yağışlı ve farklı bitki örtüsüne sahip olmasıyla birlikte mantar çeşitliliğinin de bol olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Aysun Pekşen, şunları söyledi:
*Bunların içerisinde, yenilebilir, yenmez ve zehirli mantarlar bulunmakta. Zehirli mantar kümesi çok olmamakla birlikte, mantarı bilinçsiz toplayan şahıslarda mevtle sonuçlanabilen zehirlenme olayları meydana gelebilir.
*Bu yüzden mantar denildiği vakit birçok insanın aklına zehirlenme geliyor. Zati medyada da zehirlenme hadiseleri çoğunlukla gündemde sözlerini kullandı.
*Mantarların her bakımdan büyük kıymet taşıyor. Bu varlıklı kaynaklar bizlere mineral, protein, selenyum sağlamakla birlikte tıpkı vakitte yurtdışına ihraç edilerek önemli gelir getirme potansiyeline de sahip. Bir küme mantar tipi toplanarak yurt dışına ihraç ediliyor.
YANLIŞ KANILAR VAR
*Bölgemiz zati bu açıdan son derece avantajlı. Mantarı bilmeden toplayan bireyler, birebir anda yenilebilir ve yenilemez olanları toplayabilir. Hafif zehirlenme de geçirebilir ancak çoğunlukla vefatla sonuçlanan zehirlenmelerle karşı karşıya kalabiliriz.
*İnsanlar kendi prosedürleriyle zehirli olup olmadığını anlamaya çalışıyorlar ve bu çok yanlış bir uygulama. Birtakım yanlış kanılar var. Örneğin; böceklerin yediği mantar zehirsizdir. Biz beşerlerle onların metabolizması farklıdır. Bu yüzden bu türlü bir durum kelam konusu değildir.
*Bazı mantarlar kaynatılıp suyu akıtıldığında zehir tesiri olmaz. Lakin bu her mantar için geçerli değildir. Bu yüzden göz arkası etmeden dikkatli ve şuurlu olmalıyız.
*Mantara karşı bir farkındalığın oluşması gerekiyor. Aksi takdirde bilinçsiz hareket etmek son derece berbat sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden biz mantarcıların bir kelamı vardır; Tüm mantarlar yenir ancak kimileri yalnızca bir defa yenir. Hakikat bilinen birtakım yanlışlara dikkat etmek bu noktada önemli.
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysun Pekşen
ÖLÜMLERİN YÜZDE 95’İ ‘KÖYGÖÇÜREN’ MANTARINDAN KAYNAKLANIYOR
Türkiye’de mantar ölümlerinin yüzde 95’nin ‘Köygöçüren’ tipi mantarından kaynaklandığını belirten Prof. Dr. Pekşen, şu ihtarlarda bulundu:
*Ülkemizde en çok bulunan zehirli mantarlardan birisidir. En çok İstanbul, Bolu, Kastamonu ve Giresun bölgelerinde görülüyor. Amanita Phalloides, ‘Köygöçüren’ olarak bilinir. Zehirlenmelerin neredeyse yüzde 95inden sorumludur. Bu zehirlenme hadiseleri küçümsenecek ölçüde değil.
.
*Mantar zehirlenmelerinde iki çeşit semptom vardır. Erken ve geç semptomlar. Erken semptomlarda, mide bulantısı, kusma, sersemlik üzere birtakım yan tesirleri var. Erken olduğu için çabucak müdahale edilebilir ama bizi korkutan geç semptomlar.
*Geç semptomda yendikten sonra tekrar birtakım tesirler var ama bedende geç reaksiyon verdiği için karaciğer, böbrek yetmezliği üzere olaylar kelam konusu olabiliyor. Geri döndürülmesi epeyce güç olabiliyor. Bu noktada hangi mantar çeşidinin yendiğinin bilinmesi ve en yakın sıhhat kuruluşuna gidilmesi büyük değer taşımakta.
*Gösterişli bir mantar olan ‘Köygöçüren’ yenilebilen bir mantarın yanında yetişebiliyor. Ayırt edebilmek için dikkat edilmesi gereken birtakım özellikler vardır. Mantarın üst yapısı zeytin yeşili bir renktedir. Fakat alt kısmı bembeyazdır. Ayrıyeten zehirli mantarlarda olan bir öbür özellik de kök kısımlarımda yumurta haline benzeri bir kısım bulunur, ‘Köygöçüren’ mantarının kök kısmında da bu yumurta bulunur. (DHA)
